Bank Japonii (BoJ) kontynuuje w 2025 roku politykę pieniężną opartą na stopniowym podnoszeniu stóp procentowych, pomimo nasilających się globalnych napięć handlowych i niepewności gospodarczej. Decyzja ta wynika z rosnącej inflacji bazowej oraz wzrostu płac, które wspierają stabilizację japońskiej gospodarki. W obliczu amerykańskich ceł i międzynarodowych ryzyk BoJ zachowuje ostrożność, starając się nie zaburzyć delikatnej równowagi między wzrostem a stabilnością finansową. Jakie są kluczowe zmiany w polityce pieniężnej BoJ i jaki będzie ich wpływ na światową gospodarkę, w tym na Polskę?
| To musisz wiedzieć | |
|---|---|
| Jak wygląda aktualna polityka pieniężna BoJ w 2025 roku? | BoJ podniósł stopy do 0,5% i planuje dalsze stopniowe podwyżki, mimo globalnych ryzyk. |
| Jak amerykańskie cła wpływają na strategię Banku Japonii? | Cła na japońskie samochody stanowią zagrożenie dla eksportu i wzrostu, co BoJ uważnie monitoruje. |
| Jak polityka BoJ wpłynie na polską gospodarkę w 2025 roku? | Wzrost stóp w Japonii może utrudnić polskim bankom centralnym łagodzenie polityki oraz wpłynąć na inwestycje. |
Spis treści:
Jak wygląda aktualna strategia polityki pieniężnej Banku Japonii w 2025 roku?
W styczniu 2025 roku Bank Japonii podniósł stopę referencyjną do poziomu 0,5%, kontynuując proces zakończony w marcu 2024 r., kiedy to zakończył erę ujemnych stóp procentowych, trwającą niemal osiem lat. Decyzja ta jest motywowana przede wszystkim obserwowanym wzrostem płac oraz utrzymującą się inflacją bazową, która oscyluje wokół celu inflacyjnego wynoszącego 2%. Średni wzrost wynagrodzeń w dużych firmach przekroczył 5% w pierwszym kwartale 2025 r., co daje podstawy do dalszego zacieśniania polityki pieniężnej.
Bank zwraca jednak szczególną uwagę na realne stopy procentowe, które pozostają ujemne przy obecnej inflacji. Według szacunków BoJ neutralna realna stopa mieści się między –1% a +0,5%, co przy inflacji około 2% przekłada się na nominalną stopę referencyjną od około 1% do nawet 2,5%. W tej sytuacji dalsze podwyżki są uzasadnione z punktu widzenia zapobiegania przegrzaniu gospodarki.
Jednocześnie Bank Japonii bacznie obserwuje ryzyka zewnętrzne. Szczególnie istotne są amerykańskie cła na japońskie samochody, które weszły w życie w kwietniu 2025 roku i mogą ograniczyć eksport nawet o 7% rocznie. Mimo tych przeszkód, gubernator Kazuo Ueda zapewnia, że podnoszenie stóp procentowych będzie kontynuowane tak długo, jak gospodarka będzie rozwijać się zgodnie z prognozami.
Jakie są historyczne uwarunkowania obecnej polityki pieniężnej Banku Japonii?
Bank Japonii przez wiele lat prowadził niezwykle luźną politykę monetarną ze względu na długotrwałą deflację i niską dynamikę gospodarczą. Od 2016 roku utrzymywał ujemne stopy procentowe na poziomie –0,1%, by pobudzić konsumpcję i inwestycje. Jednocześnie stosował programy luzowania ilościowego (QQE) oraz kontrolę krzywej dochodowości obligacji (YCC), co miało stabilizować rynki finansowe.
Efekty tych działań były umiarkowane – inflacja osiągnęła cel około 2% dopiero w roku 2023 głównie dzięki skokom cen energii. W marcu 2024 r. BoJ rozpoczął proces normalizacji polityki monetarnej poprzez pierwszą od wielu lat podwyżkę stóp do przedziału 0–0,1%. Od tego czasu nastąpiły kolejne cztery podwyżki o łącznie 60 punktów bazowych, co jest najszybszym tempem od ponad dekady.
Ta transformacja oznacza odejście od ekstremalnie łagodnej polityki monetarnej i przygotowanie rynku na bardziej restrykcyjne warunki finansowe zgodne z rosnącymi potrzebami gospodarczymi kraju.
Jakie są prognozy dla ścieżki stóp procentowych BoJ oraz kursu jena w świetle globalnych napięć?
Prognozy ekspertów wskazują, że Bank Japonii prawdopodobnie przeprowadzi jeszcze jedną podwyżkę o około 25 punktów bazowych do połowy 2025 roku. Jednak istnieje około 40-procentowa szansa opóźnienia decyzji z powodu niepewności związanej z globalnymi napięciami handlowymi oraz skutkami amerykańskich ceł. Inflacja ma spaść nieznacznie do około 2,4%, ale presja cenowa ze strony usług i żywności może utrzymać się dłużej niż zakładano.
Kurs jena umocnił się już z poziomu około 152 JPY za dolara amerykańskiego na początku roku do około 142 JPY/USD w kwietniu. Silniejszy jen obniża koszty importu surowców energetycznych, co jest korzystne dla bilansu handlowego Japonii. Jednak dalsze umocnienie waluty może negatywnie odbić się na konkurencyjności eksportu japońskiego przemysłu motoryzacyjnego – sektora generującego aż jedną piątą PKB kraju.
Jakie scenariusze rozwoju sytuacji rynkowej są brane pod uwagę?
Wśród możliwych scenariuszy znajduje się zarówno kontynuacja umiarkowanego wzrostu gospodarczego z dalszymi podwyżkami stóp, jak i ryzyko spowolnienia wskutek eskalacji sporów handlowych czy globalnych kryzysów finansowych. Eksperci UBS zwracają uwagę, że ewentualne zawieszenie czy spowolnienie cyklu podwyżek jest możliwe przy pogorszeniu warunków ekonomicznych lub znaczącym wzroście napięć geopolitycznych.
Jakie implikacje ma polityka pieniężna Banku Japonii dla Polski i regionu Europy Środkowej?
Bezpośredni wpływ decyzji BoJ na Polskę jest ograniczony ze względu na niewielką skalę handlu – japoński eksport stanowi około 1,2% polskiego rynku eksportowego. Jednak pośrednie skutki mogą być istotniejsze. Polska posiada jedne z najwyższych stóp procentowych w Unii Europejskiej (aktualnie około 5,75%), a dyskusje wewnątrz Rady Polityki Pieniężnej wskazują na ostrożność wobec wcześniejszych cięć kosztów kredytu.
Zacieśnianie warunków monetarnych przez BoJ może utrudnić polskim władzom monetarnym luzowanie polityki ze względu na potencjalny odpływ kapitału do bezpieczniejszych aktywów denominowanych w jenie. Ponadto umacniający się jen zwiększa konkurencyjność japońskiego eksportu wobec produktów europejskich i polskich – szczególnie w branży motoryzacyjnej i części zamiennych.
Dodatkowo globalne napięcia handlowe wywołane cłami USA mogą spowolnić handel międzynarodowy i wpłynąć negatywnie na polskich eksporterów działających w sektorach powiązanych z Japonią i Azją Wschodnią.
Co mówią eksperci o wpływie polityki BoJ dla Polski?
Joanna Tyrowicz, ekspertka rynku finansowego i członkini RPP, przestrzega przed przedwczesnym obniżaniem stóp procentowych w Polsce ze względu na ryzyko ponownego wzrostu inflacji nawet o kilka dziesiątych procenta punktów procentowych do końca dekady. Stabilność polityki monetarnej Japonii może dodatkowo ograniczyć manewry polskiego banku centralnego przez wpływ na przepływy kapitału oraz kursy walutowe.
Co oznacza ostrożne podejście Banku Japonii dla przyszłości globalnej gospodarki?
Polityka pieniężna Banku Japonii pokazuje przykład wyważonego podejścia do zarządzania stopami procentowymi w warunkach wysokiej niepewności globalnej. Stopniowe podnoszenie kosztów kredytu ma pozwolić uniknąć przegrzania gospodarki przy jednoczesnym zabezpieczeniu się przed negatywnymi skutkami światowych napięć handlowych i geopolitycznych.
Dla innych banków centralnych oznacza to sygnał konieczności ostrożności oraz elastyczności wobec zmieniających się warunków ekonomicznych. W obliczu nowych ceł czy kryzysów warto rozważyć strategię dostosowaną do lokalnych realiów bez gwałtownych ruchów mogących zdestabilizować rynki finansowe.
Czy inne instytucje monetarne powinny brać przykład z Banku Japonii? To pytanie pozostaje otwarte i zależy od indywidualnych uwarunkowań każdego kraju oraz jego pozycji w globalnym systemie gospodarczym.
Podsumowując, polityka pieniężna BoJ pozostaje kluczowym elementem równoważącym między inflacją a wzrostem gospodarczym w czasie narastających napięć globalnych. Stopniowe podnoszenie stóp procentowych pozwala Japonii budować stabilność ekonomiczną, jednocześnie uwzględniając ryzyka wynikające z protekcjonizmu handlowego oraz niestabilności rynków finansowych. Dla Polski oznacza to konieczność czujnego monitorowania zmian kursów walutowych oraz zachowania dyscypliny fiskalnej wobec zmieniającego się otoczenia międzynarodowego.
