| To musisz wiedzieć | |
|---|---|
| Co wykryto w duńskiej infrastrukturze energetycznej w maju 2025? | Nieznane, podejrzane komponenty elektroniczne w importowanych podzespołach, wykryte podczas rutynowych kontroli. |
| Jakie ryzyko niosą chińskie komponenty w technologiach OZE dla Danii? | Mogą zawierać ukryte moduły umożliwiające zdalne dezaktywowanie urządzeń, co zagraża stabilności sieci i bezpieczeństwu energetycznemu. |
| Jakie działania podejmuje Dania i UE w odpowiedzi na te zagrożenia? | Zwiększają kontrole importu, planują obowiązkowe audyty bezpieczeństwa oraz wzmacniają współpracę z NATO w zakresie cyberobrony. |
Bezpieczeństwo energetyczne jest dziś fundamentem funkcjonowania każdego kraju, zwłaszcza tak zaawansowanego technologicznie jak Dania. W dobie rosnącej zależności od importowanych rozwiązań i technologii odnawialnych źródeł energii (OZE), kwestia integralności tych systemów nabiera nowego wymiaru. Niedawne odkrycie podejrzanych komponentów elektronicznych w podzespołach infrastruktury energetycznej Danii budzi niepokój i przypomina o wyzwaniach, które niesie globalizacja oraz cyfrowa transformacja sektora energetycznego. Czy grozi nam blackout? Jak bezpieczne są nasze źródła energii i czy jesteśmy przygotowani na ewentualne zagrożenia? To pytania, które pojawiły się wraz z tym incydentem i wymagają szybkiej oraz zdecydowanej odpowiedzi.
Spis treści:
Najważniejsze fakty
W połowie maja 2025 roku Green Power Denmark – kluczowa organizacja reprezentująca sektor energii odnawialnej – ujawniła, że podczas rutynowych kontroli importowanych podzespołów wykryto niewyjaśnione elementy elektroniczne o charakterze potencjalnie niebezpiecznym. Komponenty te znaleziono w falownikach i innych urządzeniach przeznaczonych do instalacji w krajowej infrastrukturze energetycznej. W efekcie jedna z firm natychmiast zawiesiła współpracę z zagranicznym dostawcą do czasu wyjaśnienia sprawy.
Zaangażowane instytucje to przede wszystkim Green Power Denmark, zrzeszająca około 1500 podmiotów związanych z sektorem OZE – operatorów sieci, producentów energii i dostawców technologii. Informacje o incydencie trafiły także do duńskich ministerstw energii oraz sprawiedliwości, które jednak na razie nie komentują publicznie sytuacji. W tle pozostaje pytanie o działania służb specjalnych – duński PET nie potwierdził prowadzenia dochodzenia.
Dania jest jednym z europejskich liderów w wykorzystaniu odnawialnych źródeł energii: aż 46% krajowego miksu elektrycznego pochodzi ze słońca i wiatru. Jednocześnie ponad połowa (około 50%) światowego rynku falowników fotowoltaicznych jest kontrolowana przez chińskie przedsiębiorstwa takie jak Huawei czy Sungrow. W USA od listopada 2023 do kwietnia 2024 roku odnotowano aż 29 cyberataków na infrastrukturę energetyczną, co pokazuje skalę globalnego zagrożenia.
Bezpośrednie konsekwencje wykrycia podejrzanych części to przede wszystkim wzmożone kontrole importowanych komponentów przez duńskie przedsiębiorstwa oraz rosnąca presja na rząd i regulatorów dotycząca wdrożenia obowiązkowych audytów bezpieczeństwa dla sprzętu krytycznego dla funkcjonowania sieci. Coraz głośniej mówi się również o konieczności dywersyfikacji dostawców technologii OZE ze względu na dominację Chin w tym sektorze.
Kontekst
Odkrycie podejrzanych modułów w Danii wpisuje się w szerszy obraz światowych problemów z bezpieczeństwem infrastruktury energetycznej. W maju 2025 roku agencja Reuters ujawniła, że amerykańskie farmy solarne korzystające z chińskich falowników posiadały niezadeklarowane moduły komunikacyjne zdolne do omijania zabezpieczeń sieciowych i potencjalnego zdalnego destabilizowania systemu. To poważny sygnał ostrzegawczy dla wszystkich państw uzależnionych od technologii importowanych z Chin.
W listopadzie 2024 roku doszło do masowej dezaktywacji falowników na terenie USA oraz Europy sterowanej z Chin – pierwszy udokumentowany przypadek takiego ataku hybrydowego na infrastrukturę OZE. W odpowiedzi Unia Europejska przyjęła w marcu 2025 roku Strategię Gotowości Unii, która między innymi nakłada na państwa członkowskie obowiązek tworzenia zapasów sprzętu energetycznego oraz intensyfikuje współpracę z NATO w zakresie cyberbezpieczeństwa sektora krytycznego.
W branży obserwuje się narastającą zależność od chińskich technologii: tylko w 2023 roku Chiny dostarczyły około 536 GW mocy falowników, co stanowi połowę globalnego rynku. Rosną też zagrożenia hybrydowe – państwa wykorzystują luki w globalnych łańcuchach dostaw do celów szpiegowskich lub sabotażu. Raporty wskazują, że aż 42% przedsiębiorstw sektora energetycznego padło ofiarą naruszeń danych właśnie poprzez te kanały.
Historycznie obecna sytuacja przypomina incydenty takie jak atak ransomware na Colonial Pipeline w USA z 2021 roku, który zatrzymał dostawy paliw na ważnym obszarze i przyniósł straty rzędu miliardów dolarów. Również unijna dyrektywa NIS2 z 2023 roku podkreśla potrzebę zwiększenia wymogów cyberbezpieczeństwa dla operatorów energii oraz innych sektorów krytycznych.
Perspektywy
Eksperci dzielą się opiniami na temat powagi zagrożeń wynikających z odkrycia podejrzanych komponentów. Bent Ole Gram Mortensen z Uniwersytetu Południowej Danii ostrzega: „Jeśli system zawiera *killswitch*, może on zostać użyty jako narzędzie szantażu podczas wojny hybrydowej. Dania stoi przed ryzykiem blackout’u podobnego do tego, który dotknął południową Europę w kwietniu 2025 roku.”
Z kolei Brian Vad Mathiesen z Uniwersytetu Aalborga podkreśla ostrożność: „Na obecnym etapie brak dowodów na systematyczne działania Chin przeciwko Danii. Niemniej jednak monitorowanie importu i unikanie nadmiernej zależności od jednego dostawcy pozostaje kluczowe.”
Krótkoterminowo skutki obejmują wzrost kosztów energii spowodowany koniecznością dodatkowych kontroli i audytów oraz możliwe opóźnienia realizacji projektów OZE. Średnioterminowo można spodziewać się zaostrzenia regulacji unijnych dotyczących bezpieczeństwa projektowania urządzeń (*security by design*) oraz rozwoju lokalnych europejskich producentów falowników i innych kluczowych elementów infrastruktury.
W najgorszym scenariuszu napięcia polityczne mogą eskalować do poziomu embarga na technologie OZE pochodzące z Chin, co znacząco spowolni proces transformacji energetycznej Danii i całej Europy.
Zainteresowania czytelnika
Dla przeciętnego odbiorcy najważniejsza jest stabilność dostaw prądu oraz wpływ tych wydarzeń na domowy budżet. Awaria nawet pojedynczej farmy wiatrowej może wywołać blackout regionalny – przykład Chorwacji z 2024 roku pokazuje realność takiego ryzyka. Koszt wdrażania nowych zabezpieczeń może przełożyć się na wzrost cen energii o około 5–10%, co odbije się bezpośrednio na rachunkach konsumentów.
Co więcej, wiele osób posiada panele słoneczne na dachach swoich domów – urządzenia te również zawierają podatne komponenty mogące stać się celem ataków cybernetycznych lub fizycznych manipulacji. Wymiana sprzętu lub jego aktualizacja może stać się konieczna dla zachowania bezpieczeństwa.
Zaskakujące jest to, że niektóre chińskie falowniki miały ukryte podwójne pasma komunikacyjne: oficjalne służące do monitoringu pracy urządzeń oraz tajne moduły umożliwiające nieautoryzowane zarządzanie czy dezaktywację sprzętu. Ponadto Dania nie posiada obecnie przepisów nakazujących szczegółowe kontrole importowanych podzespołów – decyzję tę pozostawia się prywatnym firmom.
NATO już przeprowadziło symulacje ataku na europejską sieć energetyczną; wynik testu pokazał alarmująco krótki czas reakcji – jedynie 17 minut od wykrycia incydentu do podjęcia działań zaradczych.
Te fakty uwidaczniają kruchość współczesnej infrastruktury energetycznej: nawet instalacje domowe mogą stać się narzędziem wpływu obcych państw lub grup przestępczych. Powtarzające się awarie mogą sparaliżować transport publiczny, bankowość czy służbę zdrowia, co czyni tę kwestię niezwykle istotną zarówno dla decydentów, jak i każdego obywatela.
Zapewnienie odporności i bezpieczeństwa energetycznego wymaga ciągłej czujności oraz inwestycji – zarówno ze strony państwa, przedsiębiorstw jak i indywidualnych użytkowników. Stabilna przyszłość Danii leży we wspólnym działaniu przeciwko zagrożeniom cyfrowym i fizycznym, które coraz częściej przekraczają granice tradycyjnych konfliktów. Tylko tak można uchronić kraj przed blackoutem i zapewnić niezależność energetyczną wobec globalnych napięć geopolitycznych.
