Minister rodziny, pracy i polityki społecznej Agnieszka Dziemianowicz-Bąk ogłosiła w kwietniu 2025 roku przygotowania do pilotażu skróconego czasu pracy, który ma ruszyć jeszcze w tym roku. Projekt ten, związany z obchodami Święta Pracy 1 maja, zakłada testowanie nowych modeli organizacji czasu pracy z zachowaniem pełnych wynagrodzeń. Pilotaż skróconego czasu pracy wywołał szeroką debatę społeczną, zwłaszcza w kontekście krytyki ze strony NSZZ „Solidarność”, która zarzuca rządowi wykorzystywanie inicjatywy do celów kampanii wyborczej.
| To musisz wiedzieć | |
|---|---|
| Czym jest pilotaż skróconego czasu pracy? | To program testujący modele krótszego tygodnia pracy przy zachowaniu wynagrodzeń, startujący w Polsce w 2025 r. |
| Jakie modele skróconego czasu pracy testuje polski rząd w pilotażu 2025? | Trzy modele: 6-godzinny dzień pracy, 3-dniowy weekend oraz dodatkowe dni urlopu. |
| Jakie korzyści przyniesie skrócony czas pracy dla polskich pracowników 2025? | Poprawa zdrowia psychicznego, wzrost produktywności i lepsza równowaga między życiem zawodowym a prywatnym. |
Spis treści:
Jakie są najważniejsze fakty o pilotażu skróconego czasu pracy?
W świetle ostatnich wydarzeń Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej (MRPiPS) zapowiedziało pilotaż skróconego czasu pracy na lata 2025–2026. Program przewiduje redukcję rocznego wymiaru czasu pracy o około 20%, przy jednoczesnym utrzymaniu dotychczasowego poziomu wynagrodzeń. Pracodawcy będą mogli wybierać spośród trzech modeli: sześciogodzinnego dnia pracy zamiast standardowych ośmiu godzin, wydłużenia weekendu do trzech dni lub przyznania dodatkowych dni urlopowych.
Budżet przeznaczony na realizację pilotażu wynosi około 10 milionów złotych, pochodzących z Funduszu Pracy. Maksymalne wsparcie finansowe dla pojedynczego przedsiębiorstwa lub organizacji sięgnie miliona złotych. Nabór uczestników rozpocznie się po wakacjach 2025 roku, a eksperyment potrwa do końca roku następnego.
Ogłoszenie projektu zbiegło się z obchodami Święta Pracy. Minister Agnieszka Dziemianowicz-Bąk podkreśliła, że taki termin jest symboliczny i ma na celu podkreślenie zaangażowania rządu w poprawę warunków zatrudnienia Polaków. Jednak inicjatywa spotkała się z krytyką ze strony przewodniczącego NSZZ „Solidarność” Piotra Dudy, który oskarżył rząd o wykorzystanie projektu do celów kampanii wyborczej oraz wyraził sceptycyzm co do realności propozycji czterodniowego tygodnia pracy.
Jak wygląda kontekst historyczny i jakie są aktualne trendy dotyczące czasu pracy w Polsce?
Historia regulacji dotyczących czasu pracy w Polsce sięga roku 1918, kiedy to po odzyskaniu niepodległości ustanowiono ośmiogodzinny dzień pracy jako standard. W kolejnych dziesięcioleciach przepisy ulegały modyfikacjom – kluczowym momentem była ustawa z 2003 roku definiująca tydzień pracy na poziomie 40 godzin. Obecna inicjatywa MRPiPS to pierwszy tego typu pilotaż w Europie Środkowej zakładający skrócenie czasu pracy bez obniżenia płac.
Badania przeprowadzone przez ministerstwo wskazują na poważne problemy zdrowotne wynikające z nadmiernej liczby godzin spędzanych przez Polaków w miejscu zatrudnienia. W ubiegłym roku zanotowano aż 290 milionów dni zwolnień lekarskich związanych ze stresem i przepracowaniem. Analizy wykazały, że redukcja codziennego wymiaru pracy o dwie godziny może obniżyć absencję chorobową nawet o ponad ćwierć oraz zwiększyć efektywność pracowników średnio o piętnaście procent.
Jakie perspektywy niosą ze sobą proponowane zmiany w czasie pracy?
Zwolennicy zmian podkreślają liczne korzyści płynące ze skrócenia tygodnia pracy. Eksperci MRPiPS argumentują, że krótszy czas wykonywania obowiązków nie obniża wyników finansowych firm, a wręcz przeciwnie – sprzyja wzrostowi produktywności i poprawie zdrowia psychicznego zatrudnionych. Wsparciem dla tych tez są doświadczenia zagraniczne; przykładowo szwedzkie przedsiębiorstwa testujące sześciogodzinny dzień roboczy odnotowały wzrost zysków o około osiem procent w ciągu dwóch lat.
Z drugiej strony przeciwnicy projektu wskazują na praktyczne trudności jego wdrożenia. Lider „Solidarności” Piotr Duda krytykuje pomysł jako kosztowny eksperyment nieprzynoszący realnych korzyści i postulujący raczej podwyżki płac niż zmiany organizacyjne. Również przedstawiciele Konfederacji Lewiatan ostrzegają przed problemami technicznymi i organizacyjnymi zwłaszcza w sektorach produkcyjnych, gdzie ograniczenie godzin może skutkować spadkiem wydajności.
Rząd deklaruje jednak dalsze prace nad ustawowym wdrożeniem skróconego tygodnia do maksymalnie 35 godzin tygodniowo po ewentualnym pozytywnym zakończeniu pilotażu – plan ten przewidziany jest na rok 2027.
Jakie są główne argumenty zwolenników i przeciwników?
Zwolennicy akcentują poprawę jakości życia pracowników oraz lepszą równowagę między życiem zawodowym a prywatnym. Podnoszą także kwestie zdrowotne – mniej stresu oznacza mniej chorób zawodowych i absencji. Przeciwnicy natomiast wskazują na ryzyko zwiększenia kosztów działalności firm oraz trudności techniczne przy implementacji nowych rozwiązań zwłaszcza w branżach wymagających ciągłości produkcji lub usług.
Jak pilotaż skróconego czasu pracy wpłynie na życie przeciętnego Polaka?
Dla wielu pracowników proponowane zmiany mogą oznaczać realną poprawę jakości życia – możliwość korzystania z dłuższych weekendów lub krótszych dni roboczych bez utraty dochodu to istotny krok ku większej elastyczności i lepszemu balansowi między obowiązkami zawodowymi a życiem osobistym. Z kolei pracodawcy mogą liczyć na wsparcie finansowe sięgające nawet miliona złotych na wdrożenie zmian organizacyjnych lub zakup niezbędnego sprzętu i oprogramowania do monitorowania efektywności.
Ciekawostką jest fakt, że pilotaż otwiera drzwi również dla związków zawodowych, które same mogą testować nowe modele dla swoich członków, co stanowi nowatorskie podejście do dialogu społecznego i negocjacji warunków zatrudnienia.
Dodatkowo warto zauważyć, że majowy wymiar czasu pracy w roku 2025 będzie szczególnie krótki ze względu na dwa święta państwowe przypadające na początku miesiąca – powodując jednocześnie naturalną redukcję godzin do około 160 miesięcznie.
Co to oznacza dla przyszłości polskiego rynku pracy?
Debata wokół pilotażu skróconego czasu pracy jest znakiem rosnącej świadomości konieczności reform rynku zatrudnienia dostosowanych do współczesnych wyzwań ekonomicznych i społecznych. Jeśli testy potwierdzą spodziewane korzyści zdrowotne oraz wzrost produktywności, Polska może stać się pionierem regionu we wdrażaniu elastycznych form organizacji czasu pracy.
Dla pracowników oznacza to szansę na zdrowsze życie zawodowe oraz większą satysfakcję z wykonywanej pracy. Pracodawcy natomiast będą musieli dostosować strategie zarządzania zasobami ludzkimi oraz inwestować w technologie wspierające efektywność przy krótszym wymiarze godzin. Całość może przyczynić się do bardziej konkurencyjnej gospodarki opartej na innowacyjnych rozwiązaniach oraz dbałości o kapitał ludzki.
Warto śledzić rozwój sytuacji oraz uczestniczyć w dyskusjach społecznych dotyczących tej reformy – jej wpływ może odmienić polski rynek pracy już od połowy dekady.
Pilotaż skróconego czasu pracy zaplanowany na lata 2025–2026 to ważny krok ku modernizacji polskiego rynku zatrudnienia. Inicjatywa powiązana ze Świętem Pracy podkreśla zaangażowanie państwa w poprawę warunków pracowników poprzez elastyczne podejście do organizacji dnia roboczego. To także wyzwanie dla wszystkich stron – od rządu po przedsiębiorców i samych pracowników – by znaleźć optymalny model równoważący potrzeby ekonomiczne oraz dobrostan społeczny.
