W kwietniu 2025 roku Polska wkroczyła na nową ścieżkę zrównoważonego rozwoju lotnictwa, realizując pierwszą dostawę zrównoważonego paliwa lotniczego (SAF) w historii kraju. To wydarzenie, zorganizowane przez spółkę Unimot Aviation na lotnisku Katowice-Pyrzowice, wpisuje się w globalne trendy dekarbonizacji i innowacji w sektorze transportu powietrznego. Artykuł przedstawia kontekst regulacyjny UE dotyczący SAF, szczegóły przełomowej dostawy, ekonomiczne i ekologiczne skutki wprowadzenia tego paliwa, a także perspektywy rozwoju rynku SAF w Polsce.
| To musisz wiedzieć | |
|---|---|
| Co to jest zrównoważone paliwo lotnicze SAF? | SAF to paliwo produkowane z odnawialnych źródeł, które znacząco redukuje emisje CO₂ w lotnictwie. |
| Kiedy miała miejsce pierwsza dostawa SAF w Polsce? | Pierwsza dostawa SAF na lotnisko Katowice-Pyrzowice odbyła się w kwietniu 2025 roku. |
| Jakie są główne wyzwania we wdrażaniu SAF w Polsce? | Bariery obejmują ograniczoną infrastrukturę, niedobór surowców oraz konieczność zwiększenia akceptacji społecznej. |
Spis treści:
Kontekst regulacyjny i strategiczny wprowadzenia SAF w UE
W Unii Europejskiej zrównoważone paliwo lotnicze (SAF) stało się kluczowym elementem strategii zmniejszania śladu węglowego sektora lotniczego. Od stycznia 2025 roku obowiązuje Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego (UE) 2023/2405, które wymaga od portów lotniczych obsługujących powyżej 800 tysięcy pasażerów rocznie stosowania co najmniej 2% udziału SAF w ogólnej masie paliw wykorzystywanych do tankowania samolotów. Cel ten ma systematycznie rosnąć – do 6% do roku 2030 oraz aż do 70% do roku 2050. Wymogi te nakładają znaczące wyzwania na cały sektor transportu powietrznego oraz wymuszają rozwój odpowiedniej infrastruktury i technologii.
Regulacje UE jako katalizator zmian
Unijne przepisy są odpowiedzią na dynamiczny wzrost emisji CO₂ generowanych przez lotnictwo. W 2022 roku emisje te wzrosły o ponad 120% względem roku poprzedniego, przekraczając poziom prawie 8 milionów ton[11]. Inicjatywy takie jak ReFuelEU Aviation mają za zadanie nie tylko wymusić stosowanie zielonych paliw, ale również stworzyć stabilny rynek dla producentów i dystrybutorów SAF. Polska odgrywa istotną rolę jako członek UE zobowiązany do implementacji tych regulacji, a jej porty lotnicze przygotowują się do spełnienia nowych wymogów.
ReFuelEU Aviation – szansa czy wyzwanie?
Inicjatywa ReFuelEU Aviation stanowi ramy prawne i ekonomiczne dla transformacji sektora. Z jednej strony otwiera nowe możliwości inwestycyjne i innowacyjne, z drugiej zaś wymaga znacznych nakładów finansowych oraz reorganizacji procesów logistycznych. Dla Polski oznacza to konieczność rozbudowy infrastruktury paliwowej oraz rozwijania lokalnej produkcji SAF. Wprowadzenie tych standardów to kluczowy krok na drodze do osiągnięcia unijnych celów klimatycznych.
Szczegóły dostawy SAF przez Unimot Aviation
Przełomowy moment dla polskiego rynku zrównoważonego paliwa lotniczego miał miejsce 23 kwietnia 2025 roku, kiedy to spółka Unimot Aviation zrealizowała pierwszą dostawę SAF na lotnisko Katowice-Pyrzowice. Dostarczono wtedy około 12 tysięcy litrów paliwa produkowanego przez fińskiego producenta Neste, wykorzystującego surowce takie jak odpady rolne i tłuszcze zwierzęce. Dzięki temu możliwe było zatankowanie samolotu Airbus A320 linii Enter Air przed jego rejsiem do Marsa Alam w Egipcie – pierwszym komercyjnym locie pasażerskim zasilanym mieszanką zawierającą SAF w Polsce.
Pierwsza dostawa SAF – jak to zrobiono?
Dostawa wymagała precyzyjnej koordynacji logistycznej i technologicznej. Paliwo zostało sprowadzone drogą morską i kolejową do terminala w Pyrzowicach, gdzie przygotowano je do mieszania z tradycyjnym paliwem JET A-1. Proces ten zapewnił zachowanie parametrów technicznych niezbędnych do bezpiecznego użytkowania przez samoloty komercyjne. Prezes Unimot Aviation Adam Sikorski podkreślił znaczenie tego wydarzenia jako dowodu na gotowość polskiego rynku do transformacji energetycznej oraz realizację ambitnych celów klimatycznych.
Lot do Egiptu – nowa era w lotnictwie
Symboliczny pierwszy rejs do Marsa Alam stał się świadectwem praktycznego zastosowania zrównoważonego paliwa lotniczego w polskim transporcie powietrznym. Lot ten nie tylko potwierdził techniczną możliwość wykorzystania SAF na dużą skalę, ale także wpisał Polskę w międzynarodowy nurt dekarbonizacji branży lotniczej. Inwestycje infrastrukturalne prowadzone na lotnisku Katowice-Pyrzowice mają zapewnić dalszy rozwój rynku zielonych paliw oraz zwiększyć ich dostępność dla kolejnych przewoźników.
Ekonomiczne i środowiskowe skutki wprowadzenia SAF
Wprowadzenie zrównoważonego paliwa lotniczego wiąże się zarówno z wyzwaniami finansowymi, jak i korzyściami środowiskowymi dla polskiego sektora lotniczego. Cena SAF jest obecnie znacznie wyższa niż tradycyjnego paliwa – średnio czterokrotnie droższa na rynku europejskim. Oznacza to wzrost kosztów operacyjnych przewoźników o około 15-20%, co może skutkować podwyżką cen biletów o kilka procent.
Finansowe konsekwencje przejścia na SAF
Mimo wyższych kosztów bez inwestycji w zielone paliwa polskie linie mogłyby napotkać kary związane z przekroczeniem limitów emisji CO₂ obowiązujących od 2026 roku w ramach systemu EU ETS. Szacuje się, że potencjalne sankcje mogłyby sięgnąć nawet kilkudziesięciu milionów złotych rocznie. Zatem inwestycja w SAF stanowi formę zabezpieczenia przed rosnącymi kosztami środowiskowymi oraz konkurencyjność na wymagającym rynku europejskim.
Ekologiczne korzyści stosowania SAF
Zastosowanie pierwszej partii zrównoważonego paliwa pozwoliło już zmniejszyć emisję dwutlenku węgla o ponad 4 tysiące ton rocznie – co odpowiada absorpcji CO₂ przez setki tysięcy drzew przez dekadę użytkowania. Redukcja emisji wynosi około 65% w porównaniu z tradycyjnym paliwem JET A-1, co jest istotnym krokiem ku ograniczeniu negatywnego wpływu transportu powietrznego na klimat Polski i całej UE.
Perspektywy rozwoju rynku SAF w Polsce
Polski rynek zrównoważonego paliwa lotniczego stoi u progu dynamicznego rozwoju dzięki planom produkcyjnym i współpracy międzynarodowej. Grupa Orlen zapowiedziała uruchomienie własnej produkcji SAF opartej na nowoczesnych technologiach zgazowania odpadów już od 2026 roku. Dodatkowo partnerstwo Unimotu z duńską firmą European Energy zakłada import syntetycznych komponentów potrzebnych do produkcji e-paliw na dużą skalę.
Kierunek rozwoju: Produkcja i import
Zwiększenie krajowej produkcji i dywersyfikacja źródeł importu pozwolą stopniowo uniezależnić rynek od zagranicznych dostawców oraz gwarantować stabilność podaży zielonych paliw. Rozbudowa infrastruktury magazynowej i transportowej wspierana funduszami unijnymi umożliwi obsługę nawet kilkudziesięciu tysięcy ton SAF rocznie, co wpisuje Polskę na mapę europejskich liderów transformacji energetycznej sektora lotniczego.
Bariery na drodze do sukcesu
Mimo optymistycznych perspektyw istnieją istotne wyzwania: deficyt surowców organicznych niezbędnych do produkcji SAF wymaga efektywnego gospodarowania odpadami biomasy; infrastruktura dystrybucyjna pozostaje ograniczona do kilku portów; a akceptacja społeczna jest niższa niż średnia europejska – tylko nieco ponad 40% Polaków deklaruje gotowość płacenia więcej za ekologiczne bilety lotnicze. Przezwyciężenie tych barier będzie kluczowe dla sukcesu całego przedsięwzięcia.
Dzięki pierwszej dostawie zrównoważonego paliwa lotniczego Polska otworzyła nowy rozdział transformacji sektora transportu powietrznego zgodny z ambitnymi celami klimatycznymi UE. Projekt Unimot Aviation jest przykładem skutecznej współpracy przemysłu, nauki i administracji publicznej przy wdrażaniu innowacyjnych rozwiązań technologicznych. To dopiero początek szerszej zmiany – dalszy rozwój infrastruktury oraz zwiększenie udziału zielonych paliw pozwolą ograniczyć ślad węglowy polskiego lotnictwa i poprawić jego konkurencyjność na globalnym rynku.
Każdy uczestnik rynku oraz pasażer może mieć wpływ na tę transformację poprzez świadome wybory podróżnicze i wsparcie inicjatyw proekologicznych. Przełomowy projekt Unimot Aviation pokazuje, że przyszłość zrównoważonego paliwa lotniczego jest realna i osiągalna także dla Polski.
