Płacisz 29 złotych za bilet, a na lotnisku dopłacasz 280 złotych za bagaż podręczny o 2 centymetry za duży. Ta frustrująca sytuacja może wkrótce należeć do przeszłości. Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów wszczął 17 czerwca 2025 roku postępowanie wyjaśniające wobec praktyk Ryanair i Wizz Air dotyczących opłat bagażowych. Działania UOKiK mogą przynieść przełomowe zmiany dla milionów polskich pasażerów korzystających z usług linii niskokosztowych.
Skala problemu jest znacząca. Według Europejskiego Centrum Konsumenckiego w Polsce, w 2024 roku aż 40 procent skarg dotyczących przewoźników lotniczych dotyczyło właśnie opłat za bagaż. Średnia kwota dodatkowych opłat na trasach unijnych wyniosła 48 euro, co przy obecnym kursie przekracza 200 złotych. Pasażerowie coraz częściej zgłaszają problemy z niespójnymi metodami weryfikacji wymiarów bagażu oraz brakiem przejrzystych informacji o zasadach naliczania kar.
| To musisz wiedzieć | |
|---|---|
| Kiedy UOKiK wszczął postępowanie? | 17 czerwca 2025 roku wobec praktyk Ryanair i Wizz Air dotyczących opłat bagażowych |
| Jakie są standardowe wymiary bagażu UE? | 55 × 40 × 20 cm zgodnie z Rozporządzeniem UE 2023/2400 obowiązującym od stycznia 2024 |
| Ile wynoszą kary za przekroczenie? | Do 69,99 euro u Ryanair i 49-59 euro u Wizz Air, płatne na lotnisku |
Spis treści:
Przedmiot śledztwa UOKiK – co dokładnie bada Urząd
Postępowanie wyjaśniające UOKiK koncentruje się na trzech kluczowych obszarach praktyk przewoźników. Pierwszym z nich są metody weryfikacji wymiarów bagażu podręcznego stosowane przez Ryanair i Wizz Air. Urząd analizuje, czy szablony używane przy bramkach oraz automatyczne skanery 3D działają zgodnie z deklarowanymi parametrami i czy ich wyniki są spójne z regulaminami przewoźników.
Drugim obszarem badania jest transparentność informacji o opłatach bagażowych. UOKiK sprawdza, czy pasażerowie otrzymują jasne i kompletne informacje o zasadach naliczania kar już na etapie rezerwacji biletu. Szczególną uwagę zwraca się na moment ujawniania rzeczywistych kosztów dodatkowych oraz dostępność szczegółowych regulaminów bagażowych w języku polskim.
Trzeci element śledztwa dotyczy zgodności praktyk przewoźników z polskim prawem konsumenckim, szczególnie z artykułem 8 ustawy o prawach konsumenta zakazującym stosowania nieuczciwych klauzul umownych. Urząd bada, czy regulaminy przewozu nie zawierają zapisów wprowadzających konsumentów w błąd lub nadmiernie ograniczających ich prawa. Podstawą prawną działań UOKiK jest artykuł 101 ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów, który uprawnia Urząd do wszczęcia postępowania w przypadku podejrzenia naruszenia zbiorowych interesów konsumentów.
Nowe przepisy unijne – rewolucja w polityce bagażowej
Rozporządzenie UE 2023/2400, które weszło w życie 1 stycznia 2024 roku, wprowadza fundamentalne zmiany w europejskim transporcie lotniczym. Najważniejszą nowością jest standaryzacja wymiarów bagażu podręcznego na poziomie 55 × 40 × 20 centymetrów dla wszystkich przewoźników działających na terenie Unii Europejskiej. Oznacza to, że pasażer kupujący bagaż o tych wymiarach powinien móc zabrać go na pokład każdego samolotu bez dodatkowych opłat.
Drugie kluczowe założenie rozporządzenia zakazuje pobierania opłat za bagaż rejestrowany w ramach podstawowych biletów na trasach wewnątrzunijnych. Przepis ten ma na celu ochronę konsumentów przed ukrywaniem rzeczywistych kosztów podróży i zmusza przewoźników do większej transparentności cenowej. Regulacja wprowadza również obowiązek precyzyjnego informowania pasażerów o metodach pomiaru bagażu już na etapie rezerwacji.
Prawa pasażerów według nowych regulacji
Nowe przepisy znacząco wzmacniają pozycję konsumentów w sporach z przewoźnikami. Pasażerowie mają prawo do otrzymania szczegółowych informacji o polityce bagażowej w momencie zakupu biletu, włączając w to dokładne wymiary, dopuszczalną wagę oraz metody weryfikacji stosowane na lotnisku. Przewoźnicy są zobowiązani do udostępnienia tych informacji w języku kraju, z którego odbywa się lot.
W przypadku naliczenia opłaty za bagaż, którą pasażer uważa za nieuzasadnioną, ma on prawo do natychmiastowego złożenia reklamacji oraz otrzymania pisemnego uzasadnienia decyzji przewoźnika. Nowe regulacje wprowadzają również obowiązek prowadzenia przez linie lotnicze rejestru skarg bagażowych, który musi być udostępniany organom nadzoru na żądanie. Konsumenci zyskali także prawo do dochodzenia odszkodowań za nieuprawnione opłaty w trybie przyspieszonym przez krajowe organy ochrony konsumentów.
Porównanie praktyk Ryanair i Wizz Air
Analiza aktualnych polityk bagażowych obu przewoźników ujawnia znaczące różnice w podejściu do opłat bagażowych. Ryanair stosuje restrykcyjne wymiary bagażu podręcznego wynoszące 40 × 20 × 25 centymetrów, co jest znacznie poniżej standardu unijnego. Przewoźnik używa fizycznych szablonów przy bramkach oraz kontroli wagowej, a opłaty za przekroczenie limitów mogą sięgać 69,99 euro przy płatności na lotnisku.
Wizz Air oferuje nieco większe wymiary bagażu podręcznego – 40 × 30 × 20 centymetrów, ale nadal pozostają one poniżej norm unijnych. Węgierski przewoźnik inwestuje w nowoczesne automatyczne skanery 3D, które teoretycznie powinny zapewniać bardziej precyzyjne pomiary. Opłaty za nadwymiarowy bagaż wahają się od 49 do 59 euro, w zależności od trasy i momentu płatności.
Kontrowersyjne metody weryfikacji
Największe kontrowersje budzą różnice w metodach pomiaru bagażu stosowanych przez oba przewoźników. Ryanair używa metalowych szablonów, które według pasażerów często są mniejsze od deklarowanych wymiarów lub mają ostre krawędzie utrudniające włożenie bagażu. Dodatkowo, personel naziemny ma prawo do subiektywnej oceny, czy bagaż „pasuje” do szablonu, co prowadzi do sporów.
Wizz Air chwali się precyzją skanerów 3D, ale pasażerowie zgłaszają problemy z kalibracją urządzeń oraz brakiem możliwości weryfikacji wyników pomiaru. System automatyczny nie uwzględnia również elastyczności materiałów, z których wykonane są torby podróżne. Oba przewoźniki stosują również kontrolę wagową, przy czym limity różnią się w zależności od typu biletu i trasy, co dodatkowo komplikuje sytuację dla podróżnych.
Skala problemu – głos konsumentów
Statystyki Europejskiego Centrum Konsumenckiego w Polsce za 2024 rok pokazują dramatyczny wzrost skarg związanych z opłatami bagażowymi. Aż 62 procent pasażerów linii niskokosztowych deklarowało problemy z interpretacją wymiarów bagażu, a 34 procent doświadczyło sytuacji, w której ten sam bagaż był akceptowany przez jednego przewoźnika, a odrzucany przez innego. Średnia wartość spornych opłat wyniosła 187 złotych na pasażera.
Najczęściej zgłaszane problemy dotyczą niespójności między wymiarami deklarowanymi w regulaminie a rzeczywistymi parametrami szablonów weryfikacyjnych. Pasażerowie skarżą się również na brak możliwości sprawdzenia wymiarów bagażu przed podróżą oraz na praktyki „polowania” na opłaty przez personel naziemny, szczególnie w godzinach szczytu, gdy presja czasowa utrudnia dokładną weryfikację.
Przykłady spornych sytuacji
Analiza skarg konsumenckich ujawnia powtarzające się wzorce problematycznych praktyk. Jeden z najczęstszych dotyczy bagażu, który mieści się w deklarowanych wymiarach, ale zostaje zakwestionowany z powodu „wypukłości” lub „niestandardowego kształtu”. Pasażerowie zgłaszają przypadki, gdy identyczny bagaż był akceptowany podczas lotu w jedną stronę, a odrzucany przy powrocie.
Innym problemem są różnice w interpretacji regulaminów przez personel różnych lotnisk. Ten sam przewoźnik może stosować odmienne standardy weryfikacji w Warszawie, Krakowie czy Gdańsku, co prowadzi do nieprzewidywalności kosztów podróży. Szczególnie kontrowersyjne są sytuacje, gdy opłata za bagaż przewyższa cenę biletu lotniczego, co według prawników może stanowić naruszenie zasad proporcjonalności w prawie konsumenckim.
Znaczenie finansowe opłat bagażowych dla przewoźników
Opłaty bagażowe stanowią kluczowy element modelu biznesowego linii niskokosztowych. Według raportów finansowych za 2024 rok, Ryanair wygenerował 35 procent swoich przychodów z usług dodatkowych, w tym głównie z opłat za bagaż, wybór miejsca i catering pokładowy. Dla Wizz Air ten wskaźnik jest jeszcze wyższy i wynosi 40 procent, co pokazuje, jak istotne są te źródła dochodu dla rentowności przewoźników.
Model „unbundling”, czyli rozdzielania usług lotniczych na komponenty, pozwala liniom oferować pozornie niskie ceny biletów, a następnie monetyzować dodatkowe potrzeby pasażerów. Średni przychód z opłat dodatkowych na pasażera wynosi u Ryanair około 60 euro, a u Wizz Air 55 euro rocznie. Te kwoty często przewyższają marżę na sprzedaży samego biletu lotniczego, co tłumaczy determinację przewoźników w egzekwowaniu opłat bagażowych.
Porównanie z tradycyjnymi przewoźnikami
Tradycyjni przewoźnicy, tacy jak LOT czy Lufthansa, stosują odmienny model cenowy, włączając koszty podstawowych usług bagażowych w cenę biletu. Jednak presja konkurencyjna ze strony linii niskokosztowych zmusza również ich do wprowadzania opłat za dodatkowe usługi. W 2024 roku nawet LOT wprowadził opłaty za drugi bagaż rejestrowany na trasach europejskich, co pokazuje, jak model niskokosztowy wpływa na całą branżę.
Różnica polega na transparentności i proporcjonalności opłat. Tradycyjni przewoźnicy rzadziej stosują restrykcyjne wymiary bagażu podręcznego i częściej informują o dodatkowych kosztach już na etapie rezerwacji. Ich opłaty bagażowe są również zazwyczaj proporcjonalne do ceny biletu, podczas gdy u przewoźników niskokosztowych mogą ją wielokrotnie przewyższać.
Precedensy prawne i działania regulatorów
Działania UOKiK wobec Ryanair i Wizz Air nie są pierwszymi tego typu interwencjami w sektorze lotniczym. W 2023 roku Urząd nałożył karę 8,2 miliona złotych na PLL LOT za ukrywanie rzeczywistych kosztów podróży w wyszukiwarkach internetowych. Sprawa dotyczyła praktyk wprowadzania konsumentów w błąd poprzez prezentowanie cen biletów bez obowiązkowych opłat dodatkowych.
Na poziomie europejskim, w marcu 2025 roku Komisja Europejska wszczęła postępowanie przeciwko Lufthansie za dyskryminacyjne zasady bagażowe wobec pasażerów rezerwujących bilety przez zewnętrzne platformy. Niemiecka linia pobierała dodatkowe opłaty od klientów korzystających z serwisów porównawczych, co zostało uznane za naruszenie zasad konkurencji.
Skuteczność dotychczasowych interwencji
Analiza skutków wcześniejszych działań regulatorów pokazuje mieszane rezultaty. Kara nałożona na LOT doprowadziła do zmiany praktyk cenowych przewoźnika i większej transparentności w prezentowaniu cen. Jednak eksperci wskazują, że linie niskokosztowe często traktują kary jako koszt prowadzenia działalności, jeśli przychody z kontrowersyjnych praktyk przewyższają wysokość sankcji.
Bardziej skuteczne okazują się działania zmierzające do zmiany regulaminów i procedur operacyjnych. Postępowanie wobec Lufthansy doprowadziło do zniesienia dyskryminacyjnych opłat już w trakcie śledztwa, co pokazuje, że sama groźba sankcji może być skutecznym narzędziem regulacyjnym. Kluczowe znaczenie ma również koordynacja działań między krajowymi organami nadzoru a instytucjami unijnymi.
Możliwe scenariusze rozwoju sprawy
Jeśli UOKiK stwierdzi naruszenia w praktykach Ryanair i Wizz Air, przewoźnicy mogą zostać zobowiązani do zapłaty kar finansowych sięgających do 10 procent rocznego obrotu zgodnie z artykułem 106 ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów. Dla Ryanair oznaczałoby to potencjalną karę do 1,2 miliarda euro, a dla Wizz Air do 400 milionów euro, co stanowiłoby znaczące obciążenie finansowe dla obu spółek.
Bardziej prawdopodobnym scenariuszem jest zobowiązanie przewoźników do zmiany regulaminów bagażowych i dostosowania ich do standardów unijnych. Może to oznaczać zwiększenie dopuszczalnych wymiarów bagażu podręcznego do norm 55 × 40 × 20 centymetrów oraz wprowadzenie bardziej precyzyjnych i sprawiedliwych metod weryfikacji. UOKiK może również nakazać zwrot nadpłat pasażerom, którzy zostali obciążeni nieuzasadnionymi opłatami.
Wpływ na całą branżę lotniczą
Rozstrzygnięcie sprawy przez UOKiK może stać się precedensem dla innych krajowych organów regulacyjnych w Unii Europejskiej. Jeśli polskie działania okażą się skuteczne, podobne postępowania mogą zostać wszczęte w Niemczech, Francji czy Włoszech, gdzie pasażerowie również skarżą się na praktyki linii niskokosztowych. To z kolei może doprowadzić do harmonizacji standardów bagażowych w całej Europie.
Przewoźnicy mogą również zostać zmuszeni do rewizji swoich modeli biznesowych i znalezienia alternatywnych źródeł przychodów. Możliwe scenariusze obejmują wzrost cen biletów bazowych, wprowadzenie nowych usług dodatkowych lub większy nacisk na efektywność operacyjną. Długoterminowo może to prowadzić do konsolidacji rynku i eliminacji najmniej efektywnych przewoźników.
Praktyczne porady dla pasażerów
W oczekiwaniu na rozstrzygnięcie sprawy przez UOKiK, pasażerowie mogą podjąć konkretne kroki, aby minimalizować ryzyko dodatkowych opłat bagażowych. Najważniejsze jest dokładne sprawdzenie wymiarów swojego bagażu podręcznego przed podróżą, używając linijki lub miarki krawieckie. Warto pamiętać, że producenci toreb podróżnych często podają wymiary zewnętrzne, które mogą się różnić od rzeczywistych po spakowaniu.
Kluczowe znaczenie ma również zapoznanie się z regulaminem przewoźnika przed zakupem biletu. Szczególną uwagę należy zwrócić na dozwolone wymiary i wagę bagażu, metody weryfikacji stosowane na lotnisku oraz wysokość opłat za przekroczenie limitów. Warto również sprawdzić, czy przewoźnik oferuje możliwość wcześniejszego zakupu dodatkowego bagażu online, co zazwyczaj jest tańsze niż płatność na lotnisku.
Procedury reklamacyjne i dochodzenie roszczeń
W przypadku naliczenia opłaty, którą pasażer uważa za nieuzasadnioną, pierwszym krokiem powinno być złożenie reklamacji bezpośrednio u przewoźnika. Reklamację należy złożyć na piśmie, najlepiej przez formularz dostępny na stronie internetowej linii lotniczej, dołączając zdjęcia bagażu, kopię biletu oraz szczegółowy opis sytuacji. Przewoźnik ma obowiązek odpowiedzieć na reklamację w ciągu 30 dni.
Jeśli odpowiedź przewoźnika nie jest satysfakcjonująca, pasażer może zgłosić sprawę do UOKiK przez formularz dostępny na stronie uokik.gov.pl lub do Europejskiego Centrum Konsumenckiego w Polsce. Warto również rozważyć skorzystanie z alternatywnych metod rozwiązywania sporów, takich jak mediacja lub arbitraż, które są szybsze i tańsze niż postępowanie sądowe. W przypadkach sporów o wyższej wartości, można rozważyć dochodzenie roszczeń na drodze sądowej, szczególnie jeśli sprawa dotyczy naruszenia praw konsumenckich.
Działania UOKiK wobec praktyk Ryanair i Wizz Air mogą oznaczać początek nowej ery w relacjach między przewoźnikami a pasażerami. Postępowanie wyjaśniające, które rozpoczęło się 17 czerwca 2025 roku, ma szansę stać się przełomowym momentem dla ochrony praw konsumentów w transporcie lotniczym. Niezależnie od ostatecznych rozstrzygnięć, sama groźba sankcji już teraz skłania przewoźników do większej ostrożności w stosowaniu kontrowersyjnych praktyk bagażowych.
UOKiK bada praktyki Ryanair i Wizz Air ws. opłat za bagaż. Sprawdź jakie zmiany czekają pasażerów i jak chronić swoje prawa w sporach bagażowych.
