| To musisz wiedzieć | |
|---|---|
| Co oznacza obniżka stóp procentowych NBP o 50 pkt. bazowych? | To zmniejszenie kosztu pieniądza, co może obniżyć raty kredytów i wpłynąć na oprocentowanie lokat. |
| Jak obniżka stóp procentowych NBP wpłynie na kredyty hipoteczne w 2025 roku? | Raty kredytów hipotecznych mogą się zmniejszyć średnio o około 150 zł miesięcznie, co poprawi sytuację finansową kredytobiorców. |
| Jakie są ryzyka związane z obniżką stóp procentowych? | Przedwczesna liberalizacja może prowadzić do wzrostu inflacji i presji płacowej, a także obniżenia marż banków. |
Spis treści:
Kontekst makroekonomiczny: między inflacją a spowolnieniem gospodarczym
W maju 2025 roku Rada Polityki Pieniężnej (RPP) rozważa obniżkę stóp procentowych Narodowego Banku Polskiego (NBP) o 50 punktów bazowych. To pierwsza taka decyzja od października 2023 roku. Obecnie stopa referencyjna wynosi 5,75%, a po możliwej korekcie spadnie do 5,25%. Decyzja ta jest odpowiedzią na spadek inflacji oraz sygnały spowolnienia gospodarczego. Inflacja w I kwartale tego roku wyniosła około 4,2%, co jest niższym poziomem niż prognozy z marca wskazujące przedział 4,1–5,7%. Wprowadzenie cięć stóp ma na celu wsparcie gospodarki bez ryzyka ponownego wzrostu cen.
Polityka monetarna NBP od 2022 roku była przede wszystkim nastawiona na walkę z wysoką inflacją. W ciągu ostatnich trzech lat RPP podniosła stopy aż dziesięciokrotnie – z poziomu bliskiego zeru do rekordowego poziomu powyżej 6%. Ten cykl zaostrzania miał na celu ograniczenie presji cenowej spowodowanej m.in. rosnącymi kosztami energii i zakłóceniami globalnych łańcuchów dostaw. Od października ubiegłego roku stopy utrzymują się stabilnie, co pozwoliło ocenić efekty polityki.
Mimo że wskaźnik CPI (wskaźnik cen konsumpcyjnych) znacząco spadł z rekordowego poziomu prawie 18% w lutym 2023 r., inflacja bazowa pozostaje podwyższona, oscylując wokół 4,8%. Ceny energii i surowców nadal wykazują dużą zmienność, a wzrost płac w sektorze przedsiębiorstw na poziomie ponad 8% generuje dodatkową presję kosztową. Dodatkowo wpływają tu czynniki fiskalne, takie jak „tarcze antyinflacyjne”, które według ekspertów Credit Agricole dodają około jeden punkt procentowy do inflacji.
Argumenty za i przeciw obniżkom
Decyzja o obniżce stóp procentowych jest poprzedzona analizą wielu czynników ekonomicznych. Po stronie argumentów za łagodzeniem polityki pieniężnej znajduje się przede wszystkim niespodziewanie szybki spadek inflacji poniżej prognoz oraz widoczne symptomy spowolnienia gospodarczego. Produkcja przemysłowa i sprzedaż detaliczna wykazują tendencje spadkowe, co wskazuje na osłabienie aktywności ekonomicznej. Dodatkowo globalne napięcia geopolityczne, zwłaszcza wojna celna między USA a Chinami, mogą ograniczyć polski eksport i dalszy wzrost gospodarczy.
Z drugiej strony istnieją istotne ryzyka wiążące się z przedwczesnym luzowaniem polityki monetarnej. Presja płacowa nadal utrzymuje się na wysokim poziomie, co może podsycać inflację. Ponadto ceny gazu ziemnego gwałtownie rosną od początku roku, co może skutkować kolejnym wzrostem kosztów energii w drugiej połowie roku. Ryzyko to wymaga ostrożności ze strony RPP, aby nie dopuścić do powrotu wysokiej inflacji.
Perspektywy ekspertów: od ostrożnego optymizmu do sceptycyzmu
Zespół analityków Credit Agricole Bank Polska rekomenduje dwustopniowe łagodzenie polityki pieniężnej w tym roku – najpierw majową obniżkę o 50 punktów bazowych, a następnie kolejne cięcie w listopadzie. Ich argumentem jest fakt, że realne stopy procentowe pozostają restrykcyjne wobec obecnego tempa wzrostu gospodarczego i spadającej inflacji.
Członek Rady Polityki Pieniężnej Przemysław Litwiniuk potwierdza istnienie przestrzeni do cięć już od kwietnia, jednak podkreśla potrzebę zachowania ostrożności ze względu na niestabilność oczekiwań inflacyjnych oraz doświadczenia z wcześniejszych lat. Według niego całkowita skala obniżek w tym roku nie powinna przekroczyć około 125 punktów bazowych, aby uniknąć przegrzania gospodarki i kolejnych turbulencji.
Sceptyczne stanowisko prezentują ekonomiści Banku Pekao. Ostrzegają oni przed negatywnymi skutkami dla sektora bankowego – niższe stopy mogą znacząco zmniejszyć marże odsetkowe instytucji finansowych, co przy aktualnym wskaźniku rentowności mogłoby wymusić restrukturyzacje oraz ograniczenia w udzielaniu nowych kredytów.
Konsekwencje dla rynków i gospodarstw domowych
Dla przeciętnego konsumenta kluczowym aspektem jest wpływ decyzji RPP na koszty kredytów hipotecznych i atrakcyjność oszczędzania. Symulacje pokazują, że przy kredycie hipotecznym o wartości około 330 tysięcy złotych rata może się zmniejszyć o około 150 zł miesięcznie po uwzględnieniu mechanizmu aktualizacji oprocentowania WIBOR. To realna ulga dla wielu rodzin i osób spłacających zobowiązania mieszkaniowe.
Z drugiej strony banki już zaczęły reagować na prognozy cięć – przykładowo Credit Agricole obniżył oprocentowanie lokat terminowych z poziomu około 5,8% do około 5,3%, a eksperci przewidują dalsze redukcje do wartości bliskich 4,5-4,8% do końca trzeciego kwartału roku. Oszczędzający muszą więc liczyć się z mniejszymi zyskami z depozytów bankowych.
Jeśli chodzi o kurs złotego wobec euro, rynek zdyskontował już oczekiwania dotyczące cięć stóp procentowych. Analitycy przewidują stabilizację kursu EUR/PLN w przedziale około 4,38–4,42 pod warunkiem braku nieoczekiwanych sygnałów ze strony RPP lub pogorszenia sytuacji geopolitycznej.
Historyczne paralelę: lekcje z lat 2012-2015
Obecny cykl zmian polityki monetarnej można porównać do okresu sprzed dekady – lat 2012–2015 – kiedy to NBP wielokrotnie obniżał stopy procentowe aż o ponad 300 punktów bazowych przy ujemnej inflacji. Jednak obecna sytuacja różni się zasadniczo: dziś mamy do czynienia ze spadkiem inflacji utrzymującej się powyżej celu oraz znacznie bardziej skomplikowanym otoczeniem gospodarczym obejmującym cyfryzację usług finansowych czy rosnącą rolę fintechów.
Nauka płynąca z tamtego okresu wskazuje na konieczność zachowania równowagi pomiędzy wsparciem wzrostu gospodarczego a kontrolą presji cenowej. Historyczne doświadczenia uczą też ostrożności wobec zbyt szybkich zmian polityki pieniężnej w warunkach niepewności makroekonomicznej.
Podsumowanie: nowy rozdział w polityce monetarnej?
Planowana przez NBP obniżka stóp procentowych o 50 punktów bazowych stanowi ważny sygnał dla gospodarki Polski w połowie 2025 roku. Decyzja ta wynika ze spadającej inflacji oraz widocznych oznak spowolnienia gospodarczego i ma na celu złagodzenie kosztów finansowania dla przedsiębiorstw oraz gospodarstw domowych. Jednocześnie jednak Rada Polityki Pieniężnej będzie musiała zachować czujność wobec ryzyk związanych z możliwym ponownym wzrostem presji cenowej oraz globalną niestabilnością geopolityczną.
Dla konsumentów oznacza to potencjalne korzyści w postaci niższych rat kredytów hipotecznych oraz konieczność dostosowania oczekiwań dotyczących oprocentowania oszczędności bankowych. Warto śledzić komunikaty NBP i analizy ekspertów, aby świadomie zarządzać własnymi finansami w zmieniającym się otoczeniu makroekonomicznym.
