22 kwietnia 2025 roku senackie komisje Budżetu i Finansów Publicznych oraz Zdrowia w Warszawie przyjęły bez poprawek projekt ustawy obniżającej składkę zdrowotną dla przedsiębiorców w Polsce. Reforma, która wejdzie w życie od 2026 roku, ma na celu zmniejszenie obciążeń finansowych dla około 2,5 miliona przedsiębiorców. Jednocześnie zmiany te wiążą się z koniecznością rekompensaty strat Narodowego Funduszu Zdrowia (NFZ) z budżetu państwa, co budzi liczne kontrowersje. W artykule przedstawiamy pięć kluczowych aspektów tej reformy oraz jej znaczenie dla polskiego biznesu i systemu opieki zdrowotnej.
| To musisz wiedzieć | |
|---|---|
| Jak obniżka składki zdrowotnej wpłynie na małe firmy w Polsce od 2026 roku? | Małe firmy zyskają oszczędności sięgające nawet kilkuset złotych miesięcznie dzięki nowemu dwuelementowemu systemowi składek. |
| Co oznacza nowa reforma składki zdrowotnej dla przedsiębiorców w Polsce? | Wprowadza prostszy system obliczania składek, ale przenosi koszty na budżet państwa, co może wpłynąć na finansowanie NFZ. |
| Jak przygotować się na zmiany w składkach zdrowotnych dla biznesu od 2026? | Przedsiębiorcy powinni przeanalizować nowe progi i stawki składek oraz dostosować plan finansowy do niższych kosztów, ale uwzględnić możliwe pułapki. |
Spis treści:
Jakie są najważniejsze fakty dotyczące obniżki składki zdrowotnej od 2026 roku?
W świetle ostatnich wydarzeń z kwietnia 2025 roku, kluczową zmianą jest wprowadzenie dwuelementowego systemu obliczania składki zdrowotnej dla przedsiębiorców. Składka będzie składać się z części zryczałtowanej, wynoszącej 9% od 75% minimalnego wynagrodzenia – obecnie przekłada się to na kwotę około 3.500 zł miesięcznie – oraz części progresywnej naliczanej od nadwyżki dochodu ponad określony próg. Dla przedsiębiorców rozliczających się według skali podatkowej lub podatku liniowego próg ten wynosi 1,5-krotność przeciętnego wynagrodzenia (około 12.800 zł), a stawka części progresywnej to 4,9%. Dla ryczałtowców próg wynosi trzykrotność przeciętnego wynagrodzenia (25.600 zł) ze stawką 3,5%.
Decyzja senackich komisji została podjęta głównie dzięki wsparciu senatora Kazimierza Kleiny z Koalicji Obywatelskiej oraz koalicji KO-PSL-Polska 2050. Z kolei senatorowie Prawa i Sprawiedliwości sprzeciwiali się reformie, argumentując zagrożeniem dla stabilności finansowej NFZ.
Dla przedsiębiorców oznacza to realne oszczędności – przykładowo firma generująca miesięczny dochód rzędu 35 tysięcy złotych może zaoszczędzić nawet ponad 1.700 zł miesięcznie. Jednakże ubytek wpływów do NFZ szacowany jest na około 4,6 miliarda zł rocznie, które rząd zobowiązał się rekompensować z budżetu państwa.
Jakie jest historyczne i polityczne tło reformy składki zdrowotnej?
Reforma wpisuje się w ciąg działań mających na celu naprawę skutków Polskiego Ładu z 2022 roku, który znacząco skomplikował zasady naliczania składek zdrowotnych i zwiększył obciążenia przedsiębiorców. Polski Ład usunął możliwość odliczania składki zdrowotnej od podatku oraz wprowadził naliczanie jej od różnych podstaw – dochodu lub przychodu – co wywołało szerokie niezadowolenie.
W kolejnych latach podejmowano próby uproszczenia systemu – między innymi wyłączono przychody ze sprzedaży środków trwałych z podstawy wymiaru składek. Nowa ustawa kontynuuje ten trend, oferując bardziej przejrzysty model opartego na stałych progach i stawkach procentowych.
Politycznie reforma była przedmiotem intensywnych debat. Zwolennicy podkreślają potrzebę wsparcia małych i średnich przedsiębiorstw poprzez zmniejszenie ich kosztów prowadzenia działalności gospodarczej. Przeciwnicy natomiast zwracają uwagę na ryzyko destabilizacji finansowania opieki zdrowotnej oraz rosnące nierówności między pracownikami a osobami prowadzącymi działalność gospodarczą.
Co mówią eksperci o konsekwencjach obniżenia składki zdrowotnej?
Eksperci podatkowi wskazują, że nowelizacja przyniesie wymierne korzyści przede wszystkim małym firmom i jednoosobowym działalnościom gospodarczym. Piotr Juszczyk, główny doradca podatkowy inFakt, zauważa: „Zmiany przyniosą odczuwalne oszczędności i uproszczą część formalności, choć system nadal pozostaje bardziej skomplikowany niż przed Polskim Ładem”.
Z kolei rzecznik Małych i Średnich Przedsiębiorstw Adam Abramowicz podkreśla, że reforma wyrównuje szanse mniejszych podmiotów wobec dużych korporacji i jest efektem szerokich konsultacji społecznych.
Przeciwnicy reformy wskazują jednak na zagrożenia dla stabilności finansowania NFZ. Senatorowie PiS oraz organizacje pacjenckie alarmują o ryzyku ograniczenia dostępu do leczenia onkologicznego czy refundowanych leków z powodu niedoborów budżetowych funduszu.
Analizy pokazują także możliwy wzrost liczby samozatrudnionych korzystających z niższych stawek składek kosztem tradycyjnych umów o pracę, co może mieć wpływ na rynek pracy i strukturę zatrudnienia w Polsce.
Jak przygotować się na zmiany w składkach zdrowotnych dla biznesu od 2026 roku?
Dla przedsiębiorców najważniejsze jest dokładne przeanalizowanie nowych zasad naliczania składek i progów dochodowych. Firmy powinny dostosować swoje plany finansowe do niższych kosztów stałych wynikających z części zryczałtowanej oraz uwzględnić ewentualne pułapki związane z częścią progresywną. Szczególnie ryczałtowcy muszą uważać przy przekraczaniu progu trzykrotności przeciętnego wynagrodzenia – wtedy mogą zapłacić wyższe składki niż obecnie.
Warto również monitorować sytuację dotyczącą rekompensat dla NFZ oraz ewentualnych dalszych zmian legislacyjnych. Przedsiębiorcy powinni konsultować swoje działania z doradcami podatkowymi lub księgowymi, aby maksymalnie wykorzystać korzyści płynące z reformy i uniknąć nieprzewidzianych kosztów.
Dla pracowników zmiany mogą oznaczać dalsze różnice w obciążeniach podatkowych między etatowcami a samozatrudnionymi, co może wpływać na decyzje dotyczące formy zatrudnienia.
Co to oznacza dla polskiego systemu opieki zdrowotnej i rynku pracy?
Obniżka składki zdrowotnej to istotne wsparcie dla sektora przedsiębiorstw, jednak stawia pytania o długofalową stabilność finansowania NFZ. Przeniesienie ubytku wpływów do budżetu państwa oznacza zwiększone wydatki publiczne i potencjalne ryzyko cięć w dostępie do usług medycznych lub refundacji leków.
Z punktu widzenia rynku pracy możliwy jest wzrost liczby osób samozatrudnionych korzystających z preferencyjnych stawek – co może wpłynąć na strukturę zatrudnienia i stabilność umów o pracę. Eksperci wskazują też na potrzebę dalszych reform mających na celu wyrównanie obciążeń między różnymi formami zatrudnienia oraz zapewnienie transparentności systemu podatkowego.
Dla pacjentów najważniejsze pozostaje utrzymanie jakości usług medycznych mimo zmian finansowych zachodzących po stronie ubezpieczeń zdrowotnych.
Reforma dotycząca obniżki składki zdrowotnej stanowi znaczący krok ku wsparciu przedsiębiorców i uproszczeniu dotychczasowego systemu opłat. Jednocześnie jednak wywołuje poważne pytania o przyszłość finansowania Narodowego Funduszu Zdrowia oraz równowagę ekonomiczną pomiędzy różnymi grupami płatników. Od decyzji senackich komisji zależy los milionów firm i kondycja polskiej służby zdrowia – dlatego warto śledzić rozwój sytuacji i odpowiednio przygotować się do nadchodzących zmian.
