Polska stoi u progu przełomowej zmiany w systemie aukcyjnym dla OZE, która ma zrewolucjonizować rynek energii odnawialnej w 2025 roku. Ministerstwo Klimatu i Środowiska (MKiŚ) zapowiada wprowadzenie nowego modelu wsparcia, który oprócz ceny będzie uwzględniał także kryteria pozacenowe, takie jak integracja z magazynami energii czy wpływ na stabilność systemu elektroenergetycznego. Ta innowacyjna reforma jest odpowiedzią na rosnące wyzwania transformacji energetycznej Polski i dynamiczny rozwój fotowoltaiki oraz innych źródeł OZE.
| To musisz wiedzieć | |
|---|---|
| Co to jest system aukcyjny dla OZE i jakie kryteria pozacenowe będą w nim stosowane? | Nowy system aukcyjny dla OZE uwzględni innowacyjność, integrację z magazynami energii oraz wpływ na stabilność sieci. |
| Jaki będzie wpływ magazynów energii na stabilność systemu elektroenergetycznego w Polsce? | Magazyny energii pozwolą na bilansowanie nadwyżek produkcji, stabilizując dostawy i ograniczając awarie sieci. |
| Jakie są możliwości modernizacji istniejących instalacji PV zgodnie z nowymi przepisami MKiŚ 2025? | Nowe przepisy umożliwiają dobudowę magazynów energii do już działających instalacji PV bez konieczności zmiany pozwolenia. |
Spis treści:
Jakie są najważniejsze fakty o nowym systemie aukcyjnym dla OZE w Polsce 2025?
W świetle ostatnich decyzji Ministerstwa Klimatu i Środowiska nowy system aukcyjny dla OZE w Polsce od 2025 roku będzie wyróżniał się zasadniczą zmianą – wprowadzeniem kryteriów pozacenowych obok tradycyjnej oceny cenowej. Oznacza to, że oprócz kosztu produkcji energii, oceniane będą także aspekty takie jak zdolność inwestycji do integracji z magazynami energii oraz ich wpływ na stabilność krajowego systemu elektroenergetycznego. Ponadto premiowana będzie innowacyjność technologiczna projektów – przykładowo wykorzystanie zielonego wodoru czy zaawansowanych systemów zarządzania energią. Resort klimatu przewiduje również wsparcie dla inwestycji generujących korzyści społeczne, jak tworzenie miejsc pracy czy redukcja emisji na poziomie lokalnym.
Nowe regulacje zakładają także uproszczenia administracyjne, umożliwiające dodanie magazynów energii do już istniejących instalacji fotowoltaicznych bez konieczności uzyskiwania nowych pozwoleń budowlanych. To ważne rozwiązanie odpowiada na gwałtowny wzrost mocy PV w Polsce, która przekroczyła już 15 GW, stanowiąc jedną czwartą całego miksu energetycznego kraju. Wprowadzenie tych zmian ma przyspieszyć inwestycje w magazyny energii – grupa PGE planuje budowę aż 80 takich obiektów o pojemności sięgającej 10 000 MWh do 2035 roku, co znacząco wpłynie na stabilność systemu elektroenergetycznego.
Jak wygląda kontekst zmian w systemie aukcyjnym dla OZE – od cen do jakości?
Historia wsparcia odnawialnych źródeł energii w Polsce pokazuje ewolucję od prostych mechanizmów opartych wyłącznie na cenie do bardziej zaawansowanych modeli uwzględniających jakość i efektywność projektów. System aukcyjny obowiązujący od 2016 roku skupiał się głównie na wyborze najtańszych ofert, co doprowadziło do szybkiego rozwoju mocy OZE, ale również ujawniło ograniczenia związane z brakiem elastyczności sieci oraz nadpodażą energii w godzinach szczytu produkcji słońca.
Unijne wytyczne z maja 2024 roku zalecają uwzględnianie kryteriów pozacenowych jako standardu we wspieraniu projektów OZE, co Polska zaczęła implementować już w aukcjach dla biometanu. W latach 2016-2020 wyłoniono projekty o mocy ponad 4 GW, jednak tylko niewielki procent inwestycji był powiązany z technologiami magazynowania energii. Nowe podejście ma przeciwdziałać problemom takim jak niepełne wykorzystanie wyprodukowanej energii czy częste awarie sieci spowodowane nagłymi wahaniami produkcji ze źródeł odnawialnych.
Co mówią eksperci o perspektywach i wyzwaniach nowego systemu aukcyjnego dla OZE?
Eksperci podkreślają ogromne znaczenie wdrożenia kryteriów pozacenowych dla dalszej transformacji energetycznej Polski. Roman Cybulski, dyrektor Departamentu Energii Odnawialnej Urzędu Regulacji Energetyki, wskazuje, że nowe regulacje umożliwią wybór projektów nie tylko najtańszych, ale także najbardziej wartościowych dla bezpieczeństwa i stabilności sieci. Jego zdaniem to kluczowy krok wobec rosnącego udziału fotowoltaiki, który obecnie sięga około 25% miksu energetycznego kraju.
Z kolei prof. Katarzyna Stala-Szlugaj z Politechniki Warszawskiej zwraca uwagę na potencjalne bariery dla mniejszych inwestorów wynikające ze wzrostu kosztów związanych z obowiązkowym wyposażeniem instalacji w magazyny energii. Ekspertka podkreśla potrzebę mechanizmów wsparcia dedykowanych hybrydowym instalacjom PV wraz z magazynami, np. ulg podatkowych lub dotacji.
Komisja Europejska rekomenduje natomiast stosowanie mierzalnych i przejrzystych kryteriów pozacenowych – przykładowo punktowania redukcji emisji CO₂ lub wykorzystania lokalnych komponentów – co ma zwiększyć efektywność i akceptację społeczną nowych projektów.
Jak nowe przepisy wpłyną na konsumentów i prosumentów – co oznacza to dla Ciebie?
Dla gospodarstw domowych i przedsiębiorców korzystających z odnawialnych źródeł energii kluczowe będą trzy efekty nowych regulacji. Po pierwsze – stabilizacja rachunków za prąd dzięki lepszemu bilansowaniu podaży i popytu poprzez integrację z magazynami energii. Magazyny te pozwalają przesuwać nadwyżki produkcji na godziny wieczorne lub poranne, kiedy zapotrzebowanie jest wyższe.
Po drugie – możliwość łatwiejszej modernizacji istniejących instalacji fotowoltaicznych poprzez dobudowę magazynów bez konieczności skomplikowanych procedur administracyjnych. Dzięki temu prosumenci mogą zwiększyć autokonsumpcję nawet do poziomu około 80%, co przekłada się na większą niezależność od sieci energetycznej oraz oszczędności finansowe.
Po trzecie – wzrost bezpieczeństwa dostaw energii elektrycznej. W minionym roku aż niemal połowa awarii sieci była spowodowana gwałtownymi wahaniami produkcji ze źródeł odnawialnych. Nowe regulacje mają ograniczyć ten problem nawet o jedną trzecią poprzez promowanie rozwiązań hybrydowych i usług systemowych oferowanych przez magazyny energii.
Jakie przykłady projektów OZE wykorzystujących innowacyjne technologie wspierane są przez nowy system aukcyjny MKiŚ?
W praktyce już teraz obserwujemy projekty wpisujące się w założenia nowego systemu. Grupa PGE realizuje budowę największego w Europie Środkowo-Wschodniej magazynu energii o pojemności aż 1000 MWh w Żarnowcu, który będzie służył nie tylko bilansowaniu sieci, lecz także integracji farm fotowoltaicznych i wiatrowych[12].
Innym przykładem są społeczności lokalne inwestujące we własne hybrydowe instalacje PV wraz z bateriami, które dzięki wsparciu MKiŚ mogą liczyć na preferencyjne warunki finansowe oraz uproszczone procedury modernizacyjne[14]. Takie projekty nie tylko zwiększają udział zielonej energii, lecz również tworzą miejsca pracy i poprawiają jakość powietrza przez redukcję emisji CO₂.
Nowy system aukcyjny dla OZE to strategiczny krok Polski ku stabilniejszej i bardziej innowacyjnej przyszłości energetycznej. Uwzględnienie kryteriów pozacenowych otwiera drzwi do większej różnorodności technologicznej oraz bardziej efektywnego wykorzystania potencjału odnawialnych źródeł energii. Choć wiąże się to z wyzwaniami finansowymi szczególnie dla mniejszych inwestorów, szanse płynące z tej reformy mogą przeważyć koszty dzięki poprawie bezpieczeństwa dostaw oraz ochronie środowiska. Zachęcamy wszystkich zainteresowanych transformacją energetyczną do śledzenia kolejnych etapów wdrażania tych zmian oraz aktywnego uczestnictwa poprzez inwestycje lub modernizację instalacji PV zgodnie z nowymi przepisami MKiŚ.
