Jan, emeryt z małego miasta na południu Polski, niedawno dowiedział się o zmianach w limitach dorabiania dla emerytów, które zaczną obowiązywać od czerwca 2025 roku. Dotychczasowe zasady, które pozwalały mu pracować na pół etatu bez utraty świadczenia, ulegną modyfikacji. Nowe przepisy mogą zmienić jego podejście do pracy i finansów na emeryturze. Co dokładnie się zmienia i jak wpłynie to na życie setek tysięcy seniorów? Przyjrzyjmy się pięciu kluczowym zmianom, które każdy emeryt powinien znać.
| To musisz wiedzieć | |
|---|---|
| Co oznaczają nowe limity dorabiania dla emerytów od czerwca 2025? | Od 1 czerwca 2025 r. obowiązują wyższe progi zarobków, których przekroczenie skutkuje zmniejszeniem lub zawieszeniem świadczeń. |
| Jak uniknąć zawieszenia emerytury przy dorabianiu od czerwca 2025? | Warto monitorować przychody i rozważyć zmianę formy zatrudnienia lub rozwiązanie umowy z pracodawcą na co najmniej jeden dzień. |
| Dlaczego limity dorabiania ulegają zmianie? | Zmiany wynikają ze wzrostu przeciętnego wynagrodzenia w Polsce oraz konieczności dostosowania systemu do aktualnej sytuacji ekonomicznej i demograficznej. |
Spis treści:
Wprowadzenie do zmian
Limity dorabiania to ustalone przez ZUS progi zarobków, które określają maksymalną kwotę, jaką emeryci i renciści mogą uzyskać bez ryzyka zmniejszenia lub zawieszenia swoich świadczeń. Od 1 czerwca 2025 roku wchodzą w życie nowe limity dorabiania emerytów, które zostały dostosowane do aktualnych danych dotyczących przeciętnego wynagrodzenia w Polsce. Zmiany te mają istotne znaczenie dla około miliona seniorów aktywnych zawodowo. Podstawową motywacją jest z jednej strony ochrona systemu ubezpieczeń społecznych przed nadmiernym deficytem, a z drugiej – umożliwienie pracującym seniorom zachowania części dochodów bez utraty świadczeń.
Nowe limity: szczegółowa analiza
Podstawy prawne i obliczenia
Nowe limity dorabiania opierają się na kwartalnych wskaźnikach przeciętnego wynagrodzenia publikowanych przez Główny Urząd Statystyczny (GUS). W pierwszym kwartale 2025 roku przeciętne wynagrodzenie brutto wyniosło 8 962,28 zł, co przełożyło się na podniesienie progów do poziomu:
– 6 273,60 zł brutto – czyli 70% przeciętnego wynagrodzenia – to próg bezpieczny; zarobki do tej kwoty nie wpływają na wysokość świadczeń.
– 11 651,00 zł brutto – czyli 130% przeciętnego wynagrodzenia; przekroczenie tej kwoty powoduje zawieszenie wypłaty emerytury lub renty.
Jeśli miesięczne zarobki przekroczą pierwszy limit, ale nie osiągną drugiego progu, świadczenie jest proporcjonalnie pomniejszane. Wysokość redukcji zależy od nadwyżki ponad limit i może sięgać maksymalnie około 940 zł dla emerytur całkowitych oraz odpowiednio mniej dla rent częściowych i rodzinnych.
Wyjątki i luki prawne
Osoby, które osiągnęły powszechny wiek emerytalny (60 lat kobiety, 65 lat mężczyźni), mogą korzystać z ulg i zasad pozwalających na dorabianie bez ograniczeń pod warunkiem zmiany pracodawcy. W praktyce wiele osób korzysta z możliwości rozwiązania umowy o pracę na minimum jeden dzień i podpisania jej ponownie z tym samym pracodawcą. To legalna luka prawna pozwalająca ominąć zawieszenie świadczenia. Ponadto istnieją wyjątki dotyczące np. osób prowadzących działalność gospodarczą lub zatrudnionych na umowach cywilnoprawnych, gdzie zasady naliczania limitów różnią się od standardowych reguł.
Kontekst społeczno-ekonomiczny
Rosnąca liczba pracujących seniorów
Liczba aktywnych zawodowo emerytów w Polsce rośnie dynamicznie – w ciągu ostatnich kilku lat wzrost przekroczył ponad 50%, osiągając blisko 873 tysiące osób w 2024 roku. Główne powody tego trendu to niskie świadczenia emerytalne niepokrywające rosnących kosztów życia, potrzeba utrzymania aktywności społecznej oraz presja inflacyjna obniżająca realną wartość dochodów seniorów. Dodatkowo coraz częściej seniorzy decydują się na kontynuowanie pracy ze względu na chęć pozostania aktywnymi zawodowo i społeczne zaangażowanie.
Deficyt FUS a polityka państwa
Fundusz Ubezpieczeń Społecznych (FUS) boryka się z rosnącym deficytem, który według prognoz może osiągnąć nawet ponad 80 miliardów złotych w bieżącym roku. W związku z tym rząd wprowadza zmiany limitów dorabiania jako element szerokiej strategii mającej na celu zwiększenie aktywności zawodowej seniorów i ograniczenie wydatków budżetowych związanych z wypłatami świadczeń. Programy takie jak „Międzypokoleniowe Zespoły” promują zatrudnianie osób powyżej 50 roku życia poprzez dodatkowe dofinansowania dla przedsiębiorstw.
Perspektywy i kontrowersje
Krytyka systemu
Zgodnie z opiniami ekspertów oraz organizacji senioralnych, nowe regulacje są krytykowane za brak elastyczności oraz niespójność przepisów. Szczególnie kontrowersyjne jest zawieszanie świadczeń za dalszą pracę u dotychczasowego pracodawcy – co jest postrzegane jako „kara za lojalność”. Ponadto limity są jednolite dla całego kraju i nie uwzględniają regionalnych różnic w kosztach życia. Problematyczna jest również komunikacja ze strony ZUS – wiele osób deklaruje trudności ze zrozumieniem zasad naliczania kar czy redukcji świadczeń.
Scenariusze na przyszłość
W najbliższych latach można spodziewać się dalszej intensyfikacji debaty publicznej wokół tematu limitów dorabiania oraz prawdopodobnego wzrostu liczby sporów sądowych przeciwko decyzjom ZUS. Rosnącą popularność będą miały umowy cywilnoprawne jako forma zatrudnienia umożliwiająca obejście ograniczeń. W dłuższej perspektywie planowane jest wdrożenie narzędzi automatyzujących kontrolę przychodów oraz potencjalna reforma wieku emerytalnego, która może jeszcze bardziej skomplikować sytuację seniorów na rynku pracy.
Zainteresowania czytelników: praktyczne porady
Jak uniknąć utraty świadczenia?
Aby uniknąć zawieszenia lub zmniejszenia emerytury przy jednoczesnym dorabianiu od czerwca 2025 roku, warto regularnie monitorować swoje przychody za pomocą narzędzi dostępnych online, takich jak aplikacja mZUS lub platforma eWniosek ZUS. Dobrym rozwiązaniem jest także rozważenie zmiany formy zatrudnienia – przejście z umowy o pracę na działalność gospodarczą lub umowę-zlecenie może pomóc zachować prawo do pełnych świadczeń. Dodatkowo seniorzy mogą korzystać z ulg podatkowych przewidzianych dla osób starszych, co optymalizuje ich dochody netto.
Zaskakujące dane
Zaskakujące jest to, że ponad 620 tysięcy emerytów otrzymuje miesięcznie świadczenia przekraczające 7 tysięcy złotych brutto, a kilka tysięcy osób ma emeryturę powyżej 15 tysięcy złotych brutto. Najwyższy wskaźnik pracujących seniorów przypada na województwo zachodniopomorskie – tam na tysiąc zatrudnionych przypada aż 77 osób pobierających świadczenia emerytalne. Kobiety stanowią większość spośród aktywnych zawodowo seniorów i często podejmują zatrudnienie ze względu na niższe niż mężczyźni emerytury.
Podsumowanie: rewolucja czy kosmetyka?
Nowe limity dorabiania od czerwca 2025 roku są odpowiedzią na dynamiczne zmiany gospodarcze oraz społeczne związane ze starzeniem się populacji i presją budżetową systemu ubezpieczeń społecznych. Choć podnoszą one progi zarobków i dają pewną elastyczność pracującym seniorom, nie rozwiązują wszystkich problemów systemowych ani nie uwzględniają specyfiki lokalnych warunków życia czy różnorodności sytuacji finansowej emerytów. Dla wielu oznaczają konieczność dokładniejszego planowania swoich dochodów oraz świadomego korzystania z dostępnych narzędzi optymalizacji finansowej. Warto już dziś zastanowić się nad własną strategią pracy po przejściu na emeryturę oraz skonsultować ją ze specjalistami.
