| To musisz wiedzieć | |
|---|---|
| Dlaczego maj 2025 jest miesiącem bez niedziel handlowych? | W maju 2025 nie ma niedziel handlowych ze względu na przepisy ustawy z 2018 roku i jej nowelizacje, które nie przewidują wyjątków w tym miesiącu. |
| Jakie są wyjątki od zakazu handlu w niedziele maj 2025? | Otwarte mogą być apteki dyżurujące, stacje paliw oraz sklepy prowadzone osobiście przez właścicieli, np. Żabka. |
| Jaki wpływ ma zakaz handlu na małe sklepy i duże sieci? | Duże sieci odnotowują straty finansowe, podczas gdy małe sklepy i e-commerce zyskują na wzroście sprzedaży i ruchu klientów. |
Wprowadzenie ograniczeń dotyczących niedziel handlowych w Polsce od 2018 roku znacząco zmieniło krajobraz zakupowy. Ustawa o ograniczeniu handlu w niedziele miała na celu przede wszystkim ochronę praw pracowników sektora handlowego oraz wzmocnienie wartości rodzinnego wypoczynku. Rok 2025, a zwłaszcza maj, przynosi kolejne konsekwencje tych regulacji – wszystkie niedziele tego miesiąca są objęte zakazem handlu. Co to oznacza dla konsumentów, przedsiębiorców oraz rynku pracy? Jakie zmiany przynosi maj bez niedziel handlowych? Oto kompleksowy przewodnik po najważniejszych aspektach tej sytuacji.
Spis treści:
Regulacje prawne kształtujące majowy kalendarz handlowy
Podstawą prawną regulującą kwestię niedziel handlowych jest ustawa z dnia 10 stycznia 2018 roku o ograniczeniu handlu w niedziele i święta oraz o zmianie niektórych innych ustaw. Wprowadziła ona zakaz handlu w większość niedziel w roku, pozostawiając początkowo siedem dni, kiedy handel był dozwolony. Nowelizacja z 2024 roku zwiększyła tę liczbę do ośmiu niedziel handlowych rocznie, dodając trzecią niedzielę grudnia jako rekompensatę za uznanie Wigilii za dzień wolny od pracy. Jednak maj pozostał całkowicie wolny od niedziel handlowych.
Brak dni handlowych w maju wynika z kilku czynników. Po pierwsze, w tym miesiącu nie występują duże święta ani okresy wyprzedażowe, które mogłyby uzasadniać wyjątki. Po drugie, legislatorzy nie przewidzieli zmian umożliwiających handel w maju, co potwierdza stabilność przepisów dotyczących tego okresu. W efekcie wszystkie cztery niedziele maja pozostają bez możliwości prowadzenia tradycyjnej sprzedaży detalicznej.
Mimo ogólnego zakazu istnieją wyjątki przewidziane w ustawie. Do nich należą między innymi apteki pełniące dyżury oraz stacje paliw oferujące podstawowe produkty spożywcze i przemysłowe. Ponadto sklepy prowadzone osobiście przez właścicieli – takie jak placówki sieci Żabka – mogą być otwarte także w te dni. Dzięki temu lokalne społeczności nadal mają dostęp do podstawowych usług nawet podczas niedziel bezhandlowych.
Ekonomiczne konsekwencje dla różnych grup rynkowych
Zakaz handlu w majowe niedziele niesie ze sobą istotne skutki ekonomiczne. Duże sieci handlowe notują wymierne straty finansowe wynikające z zamknięcia sklepów aż przez cztery weekendy tego miesiąca. Szacunki Polskiej Organizacji Handlu i Dystrybucji wskazują na ponad miliard złotych utraconych przychodów tylko w maju 2025 roku, co stanowi wzrost strat względem poprzednich lat. Przyczynia się do tego m.in. inflacja oraz problemy logistyczne wydłużające dostawy towarów.
Z drugiej strony mniejsze podmioty gospodarcze wypadają korzystniej. Małe sklepy osiedlowe potrafią wykorzystać sytuację dzięki wyjątkowi pozwalającemu im działać przy osobistej obsłudze właściciela. W efekcie ich obroty rosną nawet o kilkadziesiąt procent podczas zakazu handlu w niedziele majowe. Równocześnie e-commerce korzysta ze wzmożonego zainteresowania zakupami online – platformy takie jak Allegro notują znaczny wzrost sprzedaży właśnie w okresach bezhandlowych.
Społeczne aspekty zakazu handlu w niedziele
Zakaz handlu wpływa także na życie społeczne i warunki pracy osób zatrudnionych w sektorze detalicznym. Badania wskazują, że większość pracowników dużych sieci popiera regulacje ograniczające handel – cenią sobie dodatkowy dzień wolny przeznaczony na odpoczynek i czas spędzony z rodziną. Jednak część z nich dostrzega też negatywne skutki finansowe wynikające z braku nadgodzin czy premii związanych z pracą w niedziele.
Ze strony konsumentów opinie są podzielone. Nieco ponad połowa społeczeństwa aprobuje zamknięcie sklepów jako szansę na oderwanie się od konsumpcjonizmu oraz bardziej świadome planowanie zakupów. Jednak znacząca grupa wyraża trudności związane z dostępnością towarów lub koniecznością reorganizacji codziennych obowiązków zakupowych.
Ciekawym efektem ubocznym zakazu jest rosnące zainteresowanie alternatywnymi formami spędzania czasu wolnego – wydarzeniami kulturalnymi czy aktywnością na świeżym powietrzu. W maju obserwuje się wyraźny wzrost frekwencji na koncertach, wystawach czy festynach miejskich organizowanych właśnie w niedzielne dni bez handlu.
Przyszłość niedziel handlowych w Polsce: propozycje i możliwe scenariusze
Środowiska biznesowe aktywnie postulują zmiany mające na celu złagodzenie obecnych restrykcji. Propozycje obejmują między innymi dodanie dodatkowych dni handlowych w maju podczas lat z wcześniejszą Wielkanocą czy uelastycznienie przepisów dla większych miast. Związki zawodowe natomiast podkreślają konieczność ochrony praw pracowniczych oraz rekompensat za pracę podczas tych rzadkich dni otwarcia sklepów.
Trwają również prace legislacyjne nad projektami umożliwiającymi regionalne różnicowanie liczby niedziel handlowych czy wprowadzenie bonów zakupowych ważnych wyłącznie w dni bezhandlowe mających wesprzeć lokalne biznesy. Możliwe jest także zwiększenie wymagań wobec wynagrodzenia za pracę na tych szczególnych warunkach.
Scenariusze rozwoju sytuacji obejmują zarówno utrzymanie obecnego modelu ograniczeń jako kompromisu społecznego, jak i stopniową liberalizację przepisów dostosowaną do potrzeb różnych grup interesu. Kluczową kwestią pozostaje znalezienie równowagi między ochroną praw pracowników a efektywnością gospodarczą oraz oczekiwaniami konsumentów.
Niedziele handlowe 2025 to ważny etap ewolucji polskiej polityki rynku detalicznego, który wymaga świadomego podejścia zarówno ze strony ustawodawców, przedsiębiorców, jak i samych konsumentów. Zachęcamy do refleksji nad własnymi nawykami zakupowymi oraz wspierania lokalnych inicjatyw i małych biznesów działających mimo ograniczeń – to one często tworzą unikalny charakter naszych społeczności i przyczyniają się do ich rozwoju.
