Nadchodzi dzień, który może zaważyć na losie wielu frankowiczów i banków, które udzieliły im kredytów. W czwartek, 15 czerwca, Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej (TSUE) ma wydać decyzję, która może zmienić kurs spraw frankowych. Najistotniejsze jest pytanie, czy po unieważnieniu umowy kredytowej, frankowiczom albo bankom przysługuje prawo do opłaty za korzystanie z kapitału. W zależności od treści wyroku, banki mogą ponieść znaczne straty związane z tymi kredytami, co z kolei wpłynie na tempo i skalę tych strat.
Nieuniknione jest, że w przypadku wyroku niekorzystnego dla banków, koszty związane z kredytami we frankach wzrosną. Zdaniem nadzoru, sektor bankowy jest przygotowany na tę ewentualność, choć warto podkreślić, że sytuacja różnych banków może się znacznie różnić, a niektóre z nich mogą doświadczyć poważniejszych problemów.
Kluczowe pytanie, na które TSUE ma odpowiedzieć, dotyczy tego, kto po unieważnieniu umów ma prawo do opłaty za korzystanie z kapitału. W lutym wydane opinie wskazują, że wyrok może być niekorzystny dla banków. Jeżeli tak się stanie, liczba frankowiczów składających pozwy prawdopodobnie wzrośnie, co zwiększy koszty dla sektora bankowego.
Jednak, nawet po ogłoszeniu wyroku, prawdopodobnie zajmie trochę czasu, zanim wyklaruje się jego interpretacja. Jeżeli wyrok okaże się niekorzystny dla banków, może to skutkować fala nowych pozwów i wzrostem kosztów dla całego sektora. Największe obawy budzi potencjał skokowego, jednorazowego i znaczącego wzrostu kosztów rezerw na przyszłe sprawy. Istnieją obawy, że branża bankowa może zostać zmuszona do natychmiastowego zabezpieczenia niemal całego portfela kredytowego, co mogłoby doprowadzić do spadku kapitałów i niespełnienia wymogów przez banki najbardziej narażone na ryzyko.
Spis treści:
Frankowiczom Przybywa Sił: Jak Rosnące Rezerwy Banków Mogą Zmienić Równowagę Mocy
Nasze badania i rozmowy z audytorami oraz bankierami sugerują, że mimo zbliżającej się decyzji Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej (TSUE), scenariusz katastrofalnego wzrostu rezerw banków jest mało prawdopodobny. Niemniej jednak, przewiduje się istotne zwiększenie tych rezerw. Stopień tego wzrostu w dużej mierze zależy od treści wyroku, jednak podstawowe założenie zakłada, że TSUE orzeknie, że w przypadku unieważnienia umowy kredytowej we frankach, bankom ani frankowiczom nie przysługuje opłata za korzystanie z kapitału.
Choć taki wyrok mógłby wydawać się alarmujący dla banków, nie spowoduje on skokowego wzrostu rezerw. Raczej spodziewamy się stopniowego i rozłożonego w czasie wzrostu, z pierwszymi widocznymi efektami już w sprawozdaniach za pierwsze półrocze tego roku. Zwiększenie rezerw wynikałoby głównie z podniesienia w modelu prognoz liczby klientów, którzy zdecydują się na złożenie pozwu w określonym czasie.
Wzrost rezerw w tym scenariuszu nie oznaczałby większych kosztów finansowych przypadających na jedno postępowanie, ale raczej wzrostu liczby takich postępowań w porównaniu do dotychczasowych założeń modelowych. Taki wyrok TSUE potwierdzałby dla klientów, że banki nie będą żądać od nich dużych opłat za bezumowne korzystanie z kapitału. Obawa przed takim postępowaniem mogła odstraszać niektórych frankowiczów przed skierowaniem sprawy do sądu.
Absencja ryzyka opłat na rzecz banków za kapitał mogłaby skłonić dotychczas niezdecydowanych klientów do podjęcia działań sądowych. Szczególnie, że umowy są regularnie unieważniane, a frankowicze odnoszą sukcesy w około 98% przypadków. Może to dotyczyć również osób, które już spłaciły swoje kredyty.
Jednym z kluczowych czynników wpływających na skale rezerw w kolejnych kwartałach będzie reakcja klientów i tempa, w jakim skierują swoje sprawy do sądu. Łagodzący wpływ na rezerwy mogłoby mieć przyznanie bankom przez sądy waloryzacji kapitału, co zmniejszyłoby ich skalę. W marcu informowaliśmy, że jeden z sądów orzekł, że frankowicz po unieważnieniu umowy musi oddać bankowi nie tylko sam kapitał, ale także kwotę wynikającą z jego waloryzacji.
Czy Frankowicze Odzyskają Odsetki od Banków? Potencjalny Scenariusz, Który Może Obrócić Sytuację w Sprawie Rezerw
Jednym z najważniejszych wydarzeń, na które z niepokojem czekają banki w Polsce, jest decyzja Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej (TSUE) dotycząca frankowiczów, czyli osób posiadających kredyty hipoteczne w szwajcarskich frankach. Ta decyzja ma potencjał zmienić równowagę sił i może skutkować istotnym zwiększeniem rezerw banków. Z naszych rozmów z ekspertami wynika, że scenariusz katastrofalnego wzrostu rezerw jest mało prawdopodobny, jednak możemy oczekiwać znacznej zmiany, która zależeć będzie od wyniku rozstrzygnięcia TSUE.
Jakie są przewidywania? Najważniejszym czynnikiem jest oczekiwany wyrok TSUE, który według przewidywań mógłby orzec, że w przypadku unieważnienia umowy kredytowej we frankach, bankom ani frankowiczom nie przysługuje opłata za korzystanie z kapitału. Takie rozwiązanie nie oznaczałoby gwałtownego wzrostu rezerw, ale można spodziewać się stopniowego i rozłożonego w czasie wzrostu.
Głównym powodem zwiększenia rezerw byłoby podniesienie w modelu prognoz liczby klientów, którzy zdecydowaliby się złożyć pozew w określonym czasie. Nie chodzi tu o większe koszty finansowe przypadające na jedno postępowanie, ale o wzrost liczby takich postępowań. Wyrok TSUE zapewniający, że banki nie będą mogły żądać od klientów dużych opłat za bezumowne korzystanie z kapitałem, mógłby zachęcić więcej frankowiczów do skierowania sprawy do sądu.
Czy istnieje jednak scenariusz, w którym frankowicze mogą żądać odsetek od banków, co dodatkowo podbiłoby rezerwy? Możliwe, że TSUE odmówi bankom prawa do opłaty za bezumowne korzystanie z kapitału, ale jednocześnie otworzy furtkę dla frankowiczów, aby skierować takie roszczenia do banków. Taki wyrok zwiększyłby koszty jednej przegranej sprawy, a także liczba pozwów. Dla banków oznaczałoby to konieczność przyjęcia w swoich modelach prawdopodobieństwa kosztów wynikających z takich potencjalnych dodatkowych roszczeń.
Oszacowanie tych kosztów jest trudne, ale analitycy różnią się w swoich prognozach, sugerując wartości od 6 miliardów złotych do nawet 75 miliardów złotych. Dla porównania, koszt unieważnienia wszystkich umów czynnych i spłaconych bez opłaty za kapitał wynosi około 120 miliardów złotych.
Jedno jest pewne – niezależnie od konkretnego scenariusza, nowe rezerwy na potencjalne roszczenia kredytobiorców będą miały znaczący wpływ na finanse banków. Biorąc pod uwagę potencjalne koszty wynikające z roszczeń, te rezerwy zwiększałyby odpisy wynikające z podniesienia liczby oczekiwanych pozwów.
Na razie banki mają mało informacji, na podstawie których mogłyby szacować rezerwy na roszczenia klientów o odsetki. Dane te powinny się jednak pojawić wraz z upływem czasu, co pozwoli bankom lepiej ocenić sytuację i dostosować swoje rezerwy. To może oznaczać wiele dla przyszłości banków i frankowiczów w Polsce.
Czy Polskie Banki Przeżyją Fale Wzrostu Rezerw Frankowych? Wyrok TSUE Może Zmienić Grę
Polski sektor bankowy stoi na skraju wyjątkowo istotnego momentu, gdy Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej (TSUE) przygotowuje się do wydania wyroku dotyczącego frankowiczów – osób posiadających kredyty hipoteczne denominowane w szwajcarskich frankach. W zależności od treści tego orzeczenia, banki mogą zmuszone być do utworzenia dodatkowych rezerw, które mogą zdecydowanie wpłynąć na ich kondycję finansową. Czy są one wystarczająco przygotowane na potencjalne konsekwencje?
Najnowsze szacunki kosztów, które mogą nadszarpnąć banki, zakładają unieważnienie wszystkich umów, co jednak nie jest realnym scenariuszem. Zgodnie z danymi, część umów jest regularnie spłacana zgodnie z harmonogramem, a inna część jest objęta ugód – co stanowi znacznie tańszą alternatywę dla banków. Aktualnie, jak podaje Związek Banków Polskich, sądy prowadzą około 130 tysięcy spraw związanych z kredytami frankowymi, co stanowi około 40% wszystkich czynnych umów. Do tej pory zawarto już 60 tys. ugód pozasądowych.
Ale czy polski sektor bankowy jest odpowiednio przygotowany na najgorszy możliwy scenariusz po wyroku TSUE? Jacek Jastrzębski, przewodniczący Komisji Nadzoru Finansowego, twierdzi, że tak. Według Jastrzębskiego, banki mają na swoją korzyść korzystne warunki makroekonomiczne, takie jak wzrost stóp procentowych, co zwiększa ich zyskowność. W rzeczywistości, sektor bankowy w ciągu pierwszych czterech miesięcy 2023 roku zanotował już zysk netto w wysokości 13 miliardów złotych.
Na podstawie naszych szacunków wynika, że łącznie branża na koniec marca miała już ponad 50 miliardów złotych rezerw na franki, przy porównywalnej wartości portfela kredytów w wysokości około 83 miliardów złotych, co daje wskaźnik pokrycia rezerwami na poziomie 60%.
Nie można jednak zapominać, że sytuacja w sektorze bankowym jest zróżnicowana. Wśród instytucji finansowych są takie, które mają niski poziom kapitału własnego i wskaźniki wypłacalności, ale jednocześnie dużą ilość kredytów hipotecznych w frankach szwajcarskich i nie pokryły jeszcze rezerwami wszystkich prawdopodobnych
