Od 5 maja 2025 roku w Polsce rusza program „Moje zdrowie – bilans zdrowia osoby dorosłej”, który umożliwia bezpłatne wykonanie kompleksowych badań profilaktycznych dla wszystkich obywateli powyżej 20. roku życia. Inicjatywa finansowana przez Narodowy Fundusz Zdrowia (NFZ) ma na celu wczesne wykrywanie chorób cywilizacyjnych oraz zmianę podejścia do opieki zdrowotnej z leczenia na prewencję. Program, który zastępuje dotychczasową „Profilaktykę 40 Plus”, wprowadza nowoczesne rozwiązania oparte na algorytmach i cyfryzacji procesów medycznych, aby skuteczniej monitorować stan zdrowia Polaków i zmniejszyć przedwczesną umieralność.
| To musisz wiedzieć | |
|---|---|
| Kto może skorzystać z programu „Moje zdrowie – bilans zdrowia”? | Program jest dostępny dla wszystkich osób powyżej 20. roku życia zamieszkałych w Polsce. |
| Jakie badania są bezpłatne w ramach programu profilaktycznego? | Badania obejmują m.in. morfologię, lipidogram, glukozę, kreatyninę, enzymy wątrobowe, PSA u mężczyzn oraz test na krew utajoną w kale. |
| Jak skorzystać z programu „Moje zdrowie – bilans zdrowia osoby dorosłej od 5 maja 2025?” | Wystarczy zarejestrować się przez Internetowe Konto Pacjenta lub zgłosić się do placówki POZ uczestniczącej w programie. |
Spis treści:
Wprowadzenie do programu „Moje zdrowie”
Program „Moje zdrowie – bilans zdrowia osoby dorosłej” to nowa inicjatywa Narodowego Funduszu Zdrowia zaplanowana na start od 5 maja 2025 roku. Jego głównym celem jest umożliwienie każdemu dorosłemu Polakowi powyżej 20. roku życia dostępu do kompleksowych badań profilaktycznych bez konieczności ponoszenia kosztów. Program powstał jako odpowiedź na rosnącą liczbę zachorowań na choroby cywilizacyjne i ma za zadanie zmniejszyć przedwczesną umieralność poprzez wczesne wykrywanie schorzeń oraz promocję zdrowego stylu życia. Inicjatywa ta stanowi przełomowy krok w polskiej profilaktyce zdrowotnej, rozszerzając dostęp do badań na młodsze grupy wiekowe oraz integrując nowoczesne narzędzia cyfrowe.
Jak działa program?
Podstawą działania programu jest dwuetapowy proces diagnostyczny rozpoczynający się od wypełnienia kwestionariusza zdrowotnego. Formularz ten dostępny jest zarówno za pośrednictwem Internetowego Konta Pacjenta (IKP), jak i bezpośrednio w placówkach podstawowej opieki zdrowotnej (POZ). Kwestionariusz zbiera szczegółowe informacje dotyczące historii chorób rodzinnych, stylu życia, nawyków żywieniowych czy aktywności fizycznej oraz stanu psychicznego uczestnika. Na podstawie tych danych system wykorzystuje algorytmy sztucznej inteligencji do indywidualnego doboru zakresu badań laboratoryjnych.
Dla osób bez czynników ryzyka przewidziane są podstawowe badania takie jak morfologia krwi, lipidogram, glukoza na czczo oraz kreatynina z szacowaniem wskaźnika eGFR oceniającego funkcję nerek. Osoby powyżej 50 lat lub z nieprawidłowościami w kwestionariuszu otrzymują rozszerzony pakiet obejmujący także oznaczenie enzymów wątrobowych (ALAT, ASPAT, GGTP), badanie PSA u mężczyzn oraz test na krew utajoną w kale służący wykrywaniu nowotworów jelita grubego. Cykl badań przewidziany jest co pięć lat dla młodszych dorosłych i co trzy lata dla seniorów, co pozwala skutecznie monitorować stan zdrowia i wcześnie reagować na ewentualne zagrożenia.
Infrastruktura i logistyka
Realizacja programu wymagała znacznych inwestycji w infrastrukturę medyczną oraz szkolenia personelu. Do końca kwietnia 2025 roku ponad jedna piąta placówek podstawowej opieki zdrowotnej przeszła modernizację systemów cyfrowych umożliwiających sprawną rejestrację i obsługę pacjentów. Ponadto przeszkolono blisko 19 tysięcy lekarzy rodzinnych oraz ponad dziewięć tysięcy pielęgniarek w zakresie interpretacji wyników badań zgodnie z najnowszymi wytycznymi Europejskiego Towarzystwa Kardiologicznego. Aby zapewnić najwyższą jakość usług diagnostycznych, Krajowa Rada Diagnostów Laboratoryjnych wdrożyła rygorystyczny system kontroli jakości obejmujący cotygodniowe testy ślepych próbek we wszystkich laboratoriach uczestniczących w programie.
Kontekst społeczno-ekonomiczny
„Moje zdrowie – bilans zdrowia” wpisuje się w szeroką strategię rządu mającą na celu redukcję przedwczesnej umieralności Polaków o co najmniej 25% do roku 2030. Statystyki GUS wskazują, że jedynie nieco ponad jedna trzecia dorosłych regularnie poddaje się badaniom kontrolnym, podczas gdy kraje skandynawskie osiągają wskaźniki przekraczające 65%. Wprowadzenie nowego programu to odpowiedź na alarmujące dane Narodowego Instytutu Zdrowia Publicznego: ponad połowa zgonów osób między 30 a 65 rokiem życia wynika ze schorzeń możliwych do wykrycia podczas badań przesiewowych. Program zastępuje wcześniejszą „Profilaktykę 40 Plus”, która objęła tylko ograniczoną grupę wiekową i miała mniejszy zakres diagnostyczny.
Wyzwania i kontrowersje
Mimo entuzjazmu wobec programu pojawiają się też istotne wyzwania realizacyjne. Eksperci Naczelnej Izby Lekarskiej ostrzegają przed możliwym przeciążeniem systemu medycznego – według symulacji NFZ pierwszego roku może zgłosić się nawet ponad sześć milionów osób chętnych do wykonania badań. W niektórych regionach Polski czas oczekiwania na wyniki może wydłużyć się dwukrotnie względem obecnych standardów. Dodatkowo integracja wyników z systemami komercyjnych ubezpieczycieli napotyka trudności – mniej niż połowa firm deklaruje uznawanie wyników badań z programu przy ustalaniu swoich pakietów medycznych.
Społecznie program spotyka się z pozytywnym odbiorem pacjentów, którzy doceniają rozszerzony dostęp do profilaktyki, jednak pojawiają się też obawy dotyczące ochrony prywatności danych oraz braku refundacji badań obrazowych takich jak USG czy RTG w podstawowym pakiecie diagnostycznym. Organizacje pacjenckie postulują także jasne ścieżki szybkiej diagnostyki dla osób ze stwierdzonymi nieprawidłowościami.
Perspektywy na przyszłość
Krótkoterminowe analizy wskazują, że już do końca pierwszego roku realizacji programu zostaną wykryte tysiące przypadków nadciśnienia tętniczego, zaburzeń lipidowych oraz nowotworów we wczesnym stadium rozwoju. W średnim okresie prognozuje się znaczące oszczędności finansowe dla systemu ochrony zdrowia dzięki zmniejszeniu liczby hospitalizacji spowodowanych późnymi diagnozami chorób przewlekłych. Ministerstwo Zdrowia planuje także rozszerzenie programu o obowiązkowe szczepienia przeciw HPV dla kobiet z grup ryzyka od roku 2026, co potencjalnie obniży zachorowalność na raka szyjki macicy nawet o 40%.
Jak skorzystać z programu?
Aby skorzystać z „Moje zdrowie – bilans zdrowia osoby dorosłej”, należy przede wszystkim posiadać aktywne Internetowe Konto Pacjenta lub zgłosić się osobiście do placówki POZ biorącej udział w programie. Rejestracja odbywa się poprzez prosty formularz online lub bezpośrednią wizytę lekarską. Po uzupełnieniu kwestionariusza pacjent otrzymuje spersonalizowany pakiet badań wraz z informacją o terminach ich wykonania. Wyniki badań udostępniane są elektronicznie przez IKP wraz z interpretacją medyczną i zaleceniami dalszych kroków.
Przygotowując się do badań warto zwrócić uwagę na zalecenia dotyczące trybu życia przed badaniem (np. post przed pobraniem krwi) oraz zachować pełną dokumentację medyczną dostarczoną przez system. Po otrzymaniu wyników istotne jest aktywne korzystanie z konsultacji lekarskich i ewentualna zmiana stylu życia zgodnie z zaleceniami specjalistów.
Program „Moje zdrowie – bilans zdrowia osoby dorosłej” to nie tylko możliwość bezpłatnych badań, ale przede wszystkim szansa na zwiększenie świadomości własnego organizmu i podejmowanie świadomych decyzji prozdrowotnych. Zachęcamy każdego dorosłego Polaka do rejestracji i udziału – to inwestycja we własną przyszłość oraz krok ku zdrowszemu społeczeństwu.
