Maria, 34-latka z Wrocławia, dzięki programowi profilaktycznemu wykryła na wczesnym etapie cukrzycę typu 2, co pozwoliło jej uniknąć poważnych komplikacji zdrowotnych. Jej historia to przykład, jak ważna jest wczesna diagnostyka i regularne badania. Od 5 maja 2025 roku każdy dorosły Polak powyżej 20. roku życia będzie mógł skorzystać z programu „Moje zdrowie – bilans zdrowia osoby dorosłej”, który oferuje kompleksowe badania profilaktyczne o wartości do 500 zł. Inicjatywa ta ma potencjał, by zrewolucjonizować profilaktykę zdrowotną w Polsce i znacząco poprawić stan zdrowia społeczeństwa.
| To musisz wiedzieć | |
|---|---|
| Co to jest program „Moje zdrowie 2025”? | Program oferuje bezpłatne badania profilaktyczne o wartości do 500 zł dla osób powyżej 20. roku życia od maja 2025. |
| Jak skorzystać z programu? | Należy zalogować się na Internetowe Konto Pacjenta, wypełnić ankietę i otrzymać kod QR do badań w certyfikowanym laboratorium. |
| Co obejmuje pakiet badań? | Podstawowy pakiet zawiera m.in. morfologię i lipidogram, a rozszerzony dodatkowo testy genetyczne i przesiewowe na depresję. |
Spis treści:
Rewolucja w profilaktyce: zasady i zakres programu
Program „Moje zdrowie” to nowatorska inicjatywa Ministerstwa Zdrowia oraz Narodowego Funduszu Zdrowia, która od maja 2025 roku umożliwia każdej osobie powyżej 20 lat dostęp do bezpłatnych badań profilaktycznych o wartości do 500 zł. Podstawą działania jest dwuetapowy proces kwalifikacji pacjenta oraz generowania spersonalizowanego pakietu badań. Na początek uczestnik wypełnia szczegółową ankietę dostępną przez Internetowe Konto Pacjenta lub bezpośrednio u lekarza podstawowej opieki zdrowotnej (POZ). Ankieta ocenia aż 132 parametry dotyczące stylu życia, stanu zdrowia oraz historii chorób rodzinnych.
Dane z ankiety są następnie analizowane przez algorytmy sztucznej inteligencji opracowane przez Ministerstwo Cyfryzacji. System uwzględnia wiek, płeć oraz indywidualne czynniki ryzyka, dzięki czemu generowany jest dopasowany pakiet badań – od podstawowego po rozszerzony. Takie podejście zwiększa efektywność diagnostyki i pozwala skoncentrować środki na najważniejszych obszarach zdrowotnych każdego pacjenta.
Zakres diagnostyki obejmuje klasyczne badania laboratoryjne, takie jak morfologia krwi, glukoza, kreatynina czy lipidogram. W ramach rozszerzonego pakietu dostępne będą dodatkowe testy np. anty-HCV dla wykrywania wirusowego zapalenia wątroby typu C czy PSA dla mężczyzn monitorujących ryzyko raka prostaty. Nowością są także testy przesiewowe na depresję (PHQ-9) oraz ocena funkcji poznawczych dla osób starszych, co wpisuje się w rosnącą świadomość znaczenia zdrowia psychicznego.
Program finansowany jest ze środków NFZ – przewidziano budżet około 9,7 miliarda złotych na lata 2025–2035. Każdy uprawniony otrzyma rocznie do wykorzystania świadczenie o wartości do 970 zł (wliczając możliwość badań co trzy lata dla osób młodszych oraz co pięć lat dla seniorów). Badania będą realizowane w ponad pięciu tysiącach placówek POZ oraz niemal dwóch tysiącach laboratoriów posiadających certyfikat Krajowej Rady Diagnostów Laboratoryjnych. Dzięki temu program gwarantuje szeroki dostęp i profesjonalną obsługę pacjentów.
Kontekst systemowy: dlaczego teraz?
„Moje zdrowie” zastępuje dotychczasowy program „Profilaktyka 40 Plus”, który objął tylko około 18% uprawnionych osób powyżej czterdziestego roku życia. Główne ograniczenia wcześniejszej inicjatywy to sztywne kryteria wiekowe oraz brak personalizacji badań, co skutkowało niskim zainteresowaniem i ograniczonym wpływem na poprawę stanu zdrowia populacji.
Nowa strategia obniża próg wiekowy do dwudziestu lat i wykorzystuje nowoczesne technologie informatyczne i sztuczną inteligencję do tworzenia indywidualnych profili diagnostycznych. Automatyczna integracja wyników z systemem e-Zdrowie oraz ich dostępność na Internetowym Koncie Pacjenta usprawniają komunikację między pacjentem a lekarzem.
Zmiany te wpisują się w globalne trendy ochrony zdrowia określane mianem profilaktyki 4.0, gdzie coraz większą rolę odgrywa analiza big data, monitoring za pomocą urządzeń wearable oraz przesunięcie nacisku na młodsze grupy wiekowe. Światowa Organizacja Zdrowia rekomenduje rozpoczęcie regularnych badań już od osiemnastego roku życia. Polska dostosowuje się tym samym do najlepszych praktyk międzynarodowych, planując także integrację danych z aplikacjami mobilnymi od roku 2026.
Kontrowersje i wyzwania
Mimo entuzjazmu związanym z programem „Moje zdrowie”, pojawiły się głosy krytyczne ze strony środowiska medycznego, zwłaszcza Krajowej Rady Diagnostów Laboratoryjnych (KRDL). Eksperci zwracają uwagę na niedoszacowanie kosztów realizacji badań – stawka za morfologię wynosi obecnie około 3,71 zł podczas gdy rzeczywisty koszt to nawet kilkanaście złotych. Krytykowane jest również pominięcie diagnostów laboratoryjnych w procesie interpretacji wyników oraz obawy o przeciążenie laboratoriów szacowane na wzrost obłożenia nawet o 40%.
Dr hab. Anna Nowakowska z KRDL ostrzega przed ryzykiem błędów przedlaboratoryjnych wynikających z masowego pobierania próbek przez personel POZ bez odpowiedniego nadzoru specjalistów. Według niej może to prowadzić do nawet 15-20% nieprawidłowości wpływających na jakość diagnozy.
Ministerstwo Zdrowia pod kierownictwem Izabeli Leszczyny odpowiada na te zarzuty planem szkoleń dla ponad dwudziestu ośmiu tysięcy pracowników POZ dotyczących prawidłowego pobierania materiału biologicznego oraz przeznaczeniem dodatkowych środków finansowych – około 120 milionów złotych – na modernizację laboratoriów w roku uruchomienia programu. Wprowadzony zostanie również system kar za błędnie pobrane próbki sięgający do pięciu procent wartości kontraktu placówki medycznej.
Perspektywy i wpływ na społeczeństwo
W krótkim terminie (lata 2025-2027) prognozuje się istotny wzrost wykrywalności chorób cywilizacyjnych takich jak cukrzyca – aż o około 23%. Spadek późnych rozpoznań nowotworów jelita grubego może sięgnąć nawet osiemnastu procent, a zgłaszalność na szczepienia przeciw HPV wzrośnie o jedną trzecią dzięki lepszej edukacji i dostępności usług.
W średnim okresie (2028-2030) eksperci WHO zakładają zmniejszenie przedwczesnej umieralności osób między trzydziestym a sześćdziesiątym dziewiątym rokiem życia o około siedem i pół punktu procentowego. Program przyniesie również oszczędności rzędu ponad czternastu miliardów złotych dzięki wcześniejszej diagnostyce i leczeniu schorzeń przewlekłych oraz zwiększy świadomość zdrowotną młodych dorosłych nawet o czterdzieści procent.
Co to oznacza dla Ciebie?
Aby skorzystać z programu „Moje zdrowie”, wystarczy zalogować się na swoje Internetowe Konto Pacjenta lub udać się do lekarza POZ celem wypełnienia interaktywnej ankiety trwającej około piętnastu do dwudziestu minut. Po jej zakończeniu uczestnik otrzyma unikalny kod QR uprawniający do wykonania wskazanych badań w jednym z certyfikowanych laboratoriów rozmieszczonych na terenie całego kraju.
Dodatkowo program oferuje nietypowe benefity motywacyjne takie jak system punktowy „Zdrowy Polak”, pozwalający wymieniać zdobyte punkty na vouchery np. do klubów fitness czy konsultacje dietetyczne. Istnieje również możliwość uzyskania bonusu finansowego przy zgłoszeniu rodziny – trzy osoby dają dodatkowe pięćdziesiąt złotych premii. Wyniki badań kobiet w ciąży oraz seniorów gwarantowane są w czasie nieprzekraczającym czterdziestu ośmiu godzin.
Należy jednak pamiętać o pewnych ograniczeniach: kod QR ważny jest tylko przez trzydzieści dni od wygenerowania, a pierwszeństwo w godzinach porannych mają osoby powyżej sześćdziesiątego roku życia. Ważne jest też korzystanie wyłącznie z laboratoriów posiadających aktualny certyfikat KRDL, aby uniknąć ryzyka fałszywych wyników lub niskiej jakości usług.
Podsumowanie zmian
Program „Moje zdrowie” stanowi największą inwestycję państwa w prewencję zdrowotną od czasu transformacji ustrojowej w Polsce. Choć budzi kontrowersje związane z finansowaniem i organizacją, ma szansę stać się wzorem dla innych krajów Unii Europejskiej, gdzie Polska dotąd zajmowała jedno z ostatnich miejsc pod względem wydatków na profilaktykę – zaledwie 0,14% PKB wobec średniej unijnej wynoszącej ponad dwa procent.
Sukces tej inicjatywy zależeć będzie od realnego zaangażowania diagnostów laboratoryjnych oraz utrzymania wysokiej jakości usług przy jednoczesnym zwiększeniu skali badań populacyjnych. Jak zauważa prof. Andrzej Zapaśnik – twórca koncepcji programu: „To nie końcowy przystanek, ale start ku modelowi medycyny precyzyjnej, gdzie każdy Polak stanie się aktywnym menedżerem własnego zdrowia”.
Zachęcamy wszystkich dorosłych Polaków do aktywnego udziału w programie „Moje zdrowie” i regularnego dbania o swoje zdrowie poprzez profilaktykę – to najlepsza inwestycja we własną przyszłość i dobro całego społeczeństwa.
