| To musisz wiedzieć | |
|---|---|
| Dlaczego liczba kredytów dla mikrofirm spada w marcu 2025? | Wysokie stopy procentowe, delewarowanie i niepewność gospodarcza ograniczają zaciąganie nowych zobowiązań. |
| Jakie są główne trendy w kredytowaniu mikroprzedsiębiorstw w Polsce w I kwartale 2025? | Spadek wartości i liczby kredytów inwestycyjnych, wzrost kredytów bieżących wspierających płynność finansową. |
| Jak wysokie stopy procentowe wpływają na finansowanie mikrofirm w 2025? | Podnoszą koszt kredytów, co zniechęca do zadłużania się i sprzyja delewarowaniu przedsiębiorstw. |
Spis treści:
Główne trendy w kredytowaniu mikrofirm
W marcu 2025 roku rynek kredytowy dla mikrofirm w Polsce odnotował istotne zmiany, które budzą obawy o kondycję finansową tego sektora. Liczba udzielonych kredytów spadła o 2,9% względem marca 2024 roku, a ich wartość zmniejszyła się o 4,4%. Warto jednak zauważyć, że jedynym segmentem wykazującym wzrost były kredyty w rachunku bieżącym – ich wartość wzrosła o 4,5%, co wskazuje na rosnące zapotrzebowanie na płynność finansową. Te dane potwierdzają istniejące wyzwania oraz kierunki zmian w finansowaniu mikroprzedsiębiorstw.
Analizując dane za pierwszy kwartał 2025 roku, widoczna jest kontynuacja trendu spadkowego. Łączna wartość udzielonych kredytów wyniosła około 22 mld złotych, co oznacza spadek o około 3,8% względem analogicznego okresu roku poprzedniego. Szczególnie dotkliwy był marzec, kiedy to mocno zmalała liczba i wartość kredytów inwestycyjnych – odpowiednio o ponad 31% i ponad 25%. Kredyty obrotowe również odnotowały spadek wartości o niemalże 10% w całym roku 2024, choć pierwszy kwartał bieżącego roku przyniósł niewielki wzrost na poziomie około 2%.
Dominującymi sektorami korzystającymi z kredytów pozostają firmy usługowe oraz handlowe. W marcu mikroprzedsiębiorstwa z branży usługowej otrzymały niemal połowę wszystkich nowych zobowiązań (48,8%), a sektor handlowy blisko jednej czwartej. Warto jednak podkreślić, że sektor produkcyjny jako jedyny zanotował wzrost wartości udzielonych kredytów inwestycyjnych na poziomie około 6%, podczas gdy handel i budownictwo pozostawały w stagnacji lub notowały spadki.
Kontekst makroekonomiczny i historyczny
Kredyty dla mikrofirm są silnie uzależnione od szerszych uwarunkowań gospodarczych oraz polityki monetarnej. Najważniejszym czynnikiem hamującym akcję kredytową pozostają utrzymujące się na wysokim poziomie stopy procentowe. Referencyjna stopa NBP wynosząca około 5,75% w marcu 2025 roku znacząco podnosi koszt obsługi zadłużenia i ogranicza skłonność przedsiębiorców do zaciągania nowych pożyczek.
Mikrofirmy coraz częściej decydują się na delewarowanie – proces redukcji zadłużenia poprzez zwiększanie udziału kapitału własnego. Według danych za rok 2024 wskaźnik ukredytowienia tych przedsiębiorstw wyniósł zaledwie około 17%, co plasuje Polskę poniżej średniej unijnej i oznacza niską penetrację sektora bankowego wśród najmniejszych firm. Ten trend może być interpretowany jako próba minimalizacji ryzyka finansowego wobec niestabilnej sytuacji gospodarczej.
Zatory płatnicze stanowią kolejny istotny czynnik kształtujący popyt na finansowanie krótkoterminowe. Aż 43% mikrofirm zgłasza problemy z przeterminowanymi należnościami, co wymusza poszukiwanie środków na pokrycie bieżących zobowiązań poprzez kredyty w rachunku bieżącym. To zjawisko potwierdza wzrost wartości tych produktów pomimo ogólnego spadku akcji kredytowej.
W kontekście historycznym Polska cechuje się niższym udziałem inwestycji w PKB (około 17%) niż średnia Unii Europejskiej (ok. 21%), co przekłada się na mniejsze zapotrzebowanie na długoterminowe finansowanie inwestycji przez mikrofirmy. Dla porównania kraje takie jak Czechy czy Węgry notują wyższy udział kredytów inwestycyjnych w portfelu MŚP, przekraczający nawet 30%.
Perspektywy ekspertów i prognozy
Analitycy rynkowi oraz eksperci BIK zwracają uwagę na wyraźne sygnały ostrzegawcze płynące z obecnej sytuacji finansowania mikrofirm. Dr hab. Waldemar Rogowski podkreśla, że wzrost kredytów bieżących świadczy o walce przedsiębiorstw o utrzymanie płynności finansowej, a nie o ekspansji czy inwestycjach rozwojowych. Według niego kluczowa dla poprawy sytuacji będzie stabilizacja polityki monetarnej oraz skuteczne wykorzystanie środków unijnych dostępnych w ramach Krajowego Planu Odbudowy (KPO).
Prognozy dotyczące rynku kredytowego dla mikrofirm zakładają możliwe odbicie już w drugiej połowie roku. Przewiduje się wzrost wartości udzielanych kredytów inwestycyjnych nawet o 10%, dzięki programom wsparcia oraz ulgom podatkowym. Kredyty obrotowe mogą natomiast zwiększyć swoją wartość o około 8%, co odzwierciedla rosnącą potrzebę zabezpieczenia bieżącej działalności firm.
Niemniej jednak ryzyka związane z wysokimi kosztami energii i niepewnością regulacyjną pozostają istotnym obciążeniem dla rozwoju sektora mikroprzedsiębiorstw. Polska zajmuje piąte miejsce pod względem cen energii dla firm spośród krajów UE, co negatywnie wpływa na opłacalność inwestycji i prowadzenie działalności gospodarczej.
Wzmocnienie wiarygodności: Dane i przypadki
Dane Biura Informacji Kredytowej (BIK) wskazują, że portfel kredytowy mikrofirm wynosi obecnie około 74 miliardów złotych, co stanowi około 14% wszystkich zobowiązań przedsiębiorstw wobec sektora bankowego. Zdecydowana większość tych środków to zobowiązania krótkoterminowe – aż około 70%. Niestety jakość portfela pogorszyła się ostatnio; udział kredytów opóźnionych powyżej 90 dni wzrósł do blisko 18%, najwyższego poziomu od kilku lat.
Jako przykład adaptacji do trudnych warunków można wskazać branżę usługową. W ubiegłym roku firmy usługowe zawarły ponad 72 tysiące nowych umów kredytowych o wartości przekraczającej 8,5 miliarda złotych – to wzrost o około 3% rok do roku. Sektor ten wykorzystuje dostępne środki przede wszystkim do finansowania cyklicznych potrzeb operacyjnych oraz utrzymania płynności.
Podsumowanie: Szanse i wyzwania dla mikrofirm
Obecna sytuacja na rynku kredytowym dla mikrofirm charakteryzuje się wyraźnym przesunięciem zainteresowania ze stron inwestycyjnych ku produktom krótkoterminowym służącym utrzymaniu płynności. Kluczowymi czynnikami wpływającymi na ten stan są wysokie stopy procentowe oraz problemy z terminowością płatności kontrahentów.
Aby odwrócić negatywne trendy, niezbędne będą działania obejmujące:
– Politykę monetarną prowadzącą do obniżenia stóp procentowych do poziomu około 4–4,5% do końca bieżącego roku;
– Skuteczne wykorzystanie funduszy unijnych dostępnych dzięki Krajowemu Planowi Odbudowy (około 25 mld zł), które mogą zasilić długoterminowe inwestycje;
– Reformę systemu windykacji należności gospodarczych przyspieszającą odzyskiwanie zaległych płatności i zmniejszającą presję na korzystanie z krótkoterminowych linii finansowych.
Mikroprzedsiębiorstwa muszą więc szczegółowo analizować swoje potrzeby finansowe i aktywnie monitorować zmiany rynkowe oraz regulacyjne. Tylko takie podejście umożliwi im lepsze przygotowanie się do przyszłych wyzwań oraz wykorzystanie nadchodzących szans na rozwój mimo trudnej sytuacji makroekonomicznej.
