| To musisz wiedzieć | |
|---|---|
| Co to jest likwidacja obowiązku publikacji strategii podatkowej? | To zniesienie wymogu, by największe firmy publicznie ujawniały swoje strategie podatkowe od 2025 roku. |
| Kogo dotyczy zmiana przepisów w 2025 roku? | Dotyczy ponad 4 tys. firm, głównie grup kapitałowych i przedsiębiorstw z przychodami powyżej 50 mln euro rocznie. |
| Jakie korzyści przyniesie likwidacja obowiązku publikacji strategii podatkowej? | Zmniejszenie kosztów administracyjnych, eliminacja ryzyka kar oraz uproszczenie działalności dla przedsiębiorców. |
Spis treści:
Wstęp do zmian w obowiązku publikacji strategii podatkowej
Przedsiębiorca prowadzący dużą firmę często zmaga się z wieloma formalnościami, które pochłaniają czas i zasoby. Jednym z takich wymogów była od 2021 roku konieczność publikowania strategii podatkowej – dokumentu opisującego podejście firmy do optymalizacji podatkowej. Ten obowiązek miał zwiększyć transparentność i ograniczyć agresywne praktyki podatkowe. Jednak rząd zapowiedział jego likwidację od 2025 roku, co wywołuje pytania o wpływ na codzienną działalność firm oraz klimat inwestycyjny w Polsce. Likwidacja obowiązku publikacji strategii podatkowej to ważny krok w kierunku uproszczenia prawa gospodarczego i zmniejszenia obciążeń biurokratycznych.
Najważniejsze fakty dotyczące likwidacji obowiązku publikacji strategii podatkowej
25 kwietnia 2025 roku Rada Ministrów ogłosiła prace nad nowelizacją ustawy o CIT, która przewiduje zniesienie art. 27c – przepisu nakładającego na największych płatników CIT obowiązek publikowania strategii podatkowej. Dotychczas regulacja ta obejmowała ponad 4 tysiące podmiotów, przede wszystkim grupy kapitałowe i firmy osiągające przychody przekraczające równowartość 50 milionów euro rocznie. Wprowadzenie tego obowiązku miało przeciwdziałać agresywnej optymalizacji podatkowej, a jego nieprzestrzeganie groziło karą finansową do wysokości 250 tysięcy złotych.
Projekt nowelizacji jest efektem działań rządowego zespołu deregulacyjnego kierowanego przez ministra Macieja Berka. Przyjęcie ustawy planowane jest do końca czerwca 2025 roku, co pozwoli na zwolnienie przedsiębiorstw z tego obowiązku już za rok podatkowy 2025. Zniesienie wymogu publikacji przyniesie istotne oszczędności – szacuje się, że przeciętna firma może zaoszczędzić od 50 do nawet 70 tysięcy złotych rocznie na kosztach administracyjnych związanych z przygotowaniem i udostępnianiem tych dokumentów.
Kontekst historyczny i obecne trendy deregulacyjne
Obowiązek publikacji strategii podatkowych wszedł w życie z początkiem stycznia 2021 roku jako implementacja unijnej dyrektywy DAC6. Jego celem było zwiększenie przejrzystości i ograniczenie ryzyka stosowania agresywnych schematów optymalizacji podatkowej przez największe podmioty gospodarcze. Dane Ministerstwa Finansów pokazują jednak, że aż 67% firm ograniczało się do minimalnego zakresu informacji, a tylko około 8% przygotowywało szczegółowe raporty o swojej polityce podatkowej.
W lutym 2025 roku rząd zapowiedział plan „Polska. Rok przełomu”, który zakłada m.in. likwidację około 70% krajowych schematów podatkowych oraz dalsze uproszczenia w prawie gospodarczym. Już na początku tego roku weszło w życie około czterdziestu nowych regulacji deregulacyjnych mających na celu ułatwienie działalności przedsiębiorcom.
Krajowa Administracja Skarbowa za ostatnie półrocze nałożyła aż 147 kar za naruszenia art. 27c ustawy o CIT o łącznej wartości przekraczającej 18 milionów złotych. W porównaniu do całego roku poprzedniego wzrost restrykcyjności jest znaczący – w 2023 roku kary sięgnęły niemal trzydziestu milionów złotych.
Perspektywy oraz opinie ekspertów wobec likwidacji obowiązku
Zniesienie obowiązku publikacji strategii podatkowej budzi mieszane reakcje środowisk eksperckich i biznesowych. Przeciwnicy zmian, jak prof. Agnieszka Wnuk z Uniwersytetu Warszawskiego, ostrzegają przed osłabieniem transparentności systemu podatkowego i utrudnieniem identyfikacji nieuczciwych praktyk optymalizacyjnych. Przywołują przykłady krajów skandynawskich, gdzie podobne przepisy przyczyniły się do wzrostu wpływów z CIT nawet o około piętnaście procent dzięki lepszej kontroli społecznej.
Z kolei zwolennicy deregulacji, reprezentowani m.in. przez Konfederację Lewiatan, podkreślają, że obecny obowiązek był często martwym prawem – według raportu EY z początku 2024 roku aż osiemdziesiąt trzy procent inwestorów nie uwzględniało tych raportów podczas analiz due diligence ze względu na ich niewielką wartość informacyjną.
W perspektywie najbliższych dwunastu do osiemnastu miesięcy można oczekiwać kilku istotnych efektów: przekierowania oszczędności wynikających ze zniesienia obowiązku (szacowanych na około dwieście do dwustu osiemdziesięciu milionów złotych rocznie) na inwestycje technologiczne oraz innowacje. Jednocześnie możliwa jest wzmożona presja Komisji Europejskiej na przywrócenie mechanizmów zwiększających transparentność w ramach reform unijnego pakietu BEFIT oraz nasilenie sporów dotyczących konkurencji podatkowej między firmami działającymi na polskim rynku.
Co zmiany oznaczają dla przedsiębiorców i konsumentów?
Dla przedsiębiorców likwidacja obowiązku publikacji strategii podatkowej to przede wszystkim znaczące uproszczenie codziennych procesów administracyjnych. Przygotowanie takiego dokumentu wymagało średnio od stu dwudziestu do stu osiemdziesięciu godzin pracy specjalistycznej rocznie. Eliminacja tego wymogu pozwoli także uniknąć ryzyka kar finansowych – w ubiegłym roku prawie jedna czwarta kontrolowanych firm miała nieprawidłowości w dokumentacji strategii.
Z punktu widzenia ochrony tajemnicy przedsiębiorstw istotne jest również to, że dotychczas aż czterdzieści jeden procent spółek ograniczało zakres udostępnianych informacji ze względu na ochronę know-how i poufnych danych biznesowych.
Dla konsumentów pośrednie efekty mogą być zauważalne poprzez obniżki cen czy poprawę oferty usługowej. Przykładowo duże firmy spożywcze takie jak Maspex czy Mokate deklarowały już w ubiegłym roku przeznaczenie około trzydziestu procent oszczędności wynikających z deregulacji na redukcję cen produktów dostępnych dla klientów detalicznych. W sektorze bankowym podmioty takie jak PKO BP czy Santander zapowiadają zwiększenie budżetów na programy lojalnościowe oraz inne inicjatywy promocyjne skierowane do konsumentów.
Zaskakującym faktem jest również to, że według nieoficjalnych danych Ministerstwa Finansów dwanaście procent opublikowanych strategii zawierało informacje o wykorzystaniu rajów podatkowych, jednak żaden z tych przypadków nie został dotąd skierowany do prokuratury ani poddany dalszym postępowaniom karnym.
Podsumowanie
Likwidacja obowiązku publikacji strategii podatkowej od roku 2025 to ważny element szerszej polityki deregulacyjnej polskiego rządu mającej na celu ułatwienie prowadzenia działalności gospodarczej i zmniejszenie kosztów administracyjnych dla największych przedsiębiorstw. Choć zmiana ta spotyka się z krytyką ze strony części ekspertów obawiających się utraty transparentności systemu podatkowego, jej zwolennicy podkreślają realne korzyści dla firm i potencjalne impulsy rozwojowe dla całej gospodarki.
Pytanie otwarte pozostaje: czy zniesienie tego obowiązku będzie impulsem do zwiększenia inwestycji i poprawy klimatu biznesowego w Polsce, czy też stworzy nowe wyzwania związane z kontrolą nad praktykami optymalizacji podatkowej? Nadchodzące miesiące pokażą, jak rynek oraz organy państwowe poradzą sobie z tym wyzwaniem.
