| To musisz wiedzieć | |
|---|---|
| Co spowodowało spadek kursu dolara do 3,71 zł w 2025 roku? | Polityka taryfowa Donalda Trumpa, konflikty z Rezerwą Federalną oraz wzrost atrakcyjności polskiej gospodarki przełożyły się na osłabienie dolara względem złotego. |
| Jak polityka handlowa Trumpa wpłynęła na kurs dolara w 2025 roku? | Wbrew oczekiwaniom, wprowadzenie ceł doprowadziło do odpływu kapitału i utraty zaufania inwestorów, co osłabiło dolara zamiast go wzmocnić. |
| Jakie czynniki wzmacniają pozycję złotego wobec dolara? | Napływ funduszy unijnych, stabilny wzrost PKB Polski i rosnące inwestycje zagraniczne wspierają umocnienie złotego na tle globalnych zmian walutowych. |
Amerykański dolar zanotował gwałtowne osłabienie wobec polskiego złotego, osiągając 21 kwietnia 2025 roku poziom 3,71 zł – najniższy od czterech lat. To dramatyczne załamanie kursu USD/PLN o ponad pięć groszy w ciągu jednej sesji jest efektem złożonych procesów ekonomicznych i politycznych. Główne przyczyny tego zjawiska to polityka handlowa Donalda Trumpa, trwający konflikt z Rezerwą Federalną oraz rosnąca atrakcyjność polskiej gospodarki na tle globalnych zmian walutowych. Pomimo oczekiwań analityków przewidujących umocnienie dolara po wprowadzeniu wysokich ceł na importowane towary, rzeczywistość okazała się zupełnie inna. Osłabienie USD wynika z utraty zaufania inwestorów do amerykańskiej waluty oraz masowego odpływu kapitału. Tymczasem polski złoty korzysta ze stabilnego wzrostu gospodarczego i napływu funduszy unijnych, co stawia Polskę w roli bezpiecznej przystani finansowej.
Spis treści:
Geopolityka handlowa Trumpa a paradoksalny efekt osłabienia dolara
Polityka taryfowa administracji Donalda Trumpa miała pierwotnie na celu wsparcie krajowej produkcji poprzez ograniczenie importu i zwiększenie konkurencyjności amerykańskich eksporterów. Teoretycznie wprowadzenie ceł powinno prowadzić do aprecjacji waluty kraju nakładającego bariery handlowe – zmniejsza się bowiem popyt na waluty obce potrzebne do zakupu importowanych dóbr. Jednak analiza sytuacji z początku 2025 roku pokazuje, że dolar stracił wobec głównych walut aż ponad 12% wartości. Indeks DXY spadł do najniższego poziomu od dwóch lat, a para EUR/USD zyskała około 10% od początku roku.
Mechanizmy polityki taryfowej i ich wpływ na walutę
Polityka taryfowa USA objęła m.in. uniwersalne cła na poziomie 10% oraz szczególnie wysokie – sięgające nawet 60% – na chińskie towary. Ekonomiści spodziewali się przez to umocnienia dolara, gdyż ograniczenie importu miało zmniejszyć popyt na obce waluty. W praktyce jednak reakcja rynków była odwrotna. Chińskie cła odwetowe zmusiły amerykańskich eksporterów do obniżenia cen na rynkach trzecich, co zwiększyło podaż dolarów poza USA i wywarło presję deprecjacyjną na amerykańską walutę. Według ekspertów XTB, ta sytuacja przełożyła się na zwiększony napływ dolarów do obszaru Europy Środkowo-Wschodniej i innych rynków rozwijających się.
Strategiczne konsekwencje „wojny na wiele frontów”
Eskalacja sporów handlowych nie ograniczyła się tylko do Chin. Wzrosły napięcia z Unią Europejską (cła m.in. na stal), Meksykiem (podatek od przelewów) oraz państwami ASEAN (opłaty celne). Te działania wpłynęły negatywnie na globalny handel i wywołały efekt domina w światowej gospodarce. Capital Economics szacuje, że bariery handlowe mogą obniżyć globalny PKB o około 0,8%. Jednocześnie firmy przyspieszyły proces relokacji produkcji do krajów takich jak Polska czy Czechy. Polska odnotowała znaczący wzrost bezpośrednich inwestycji zagranicznych – o około 18% rok do roku w pierwszym kwartale 2025 – co przełożyło się na rosnący popyt na złotego i jego umocnienie.
Wojna z Rezerwą Federalną: Jak Trump podważył fundamenty dolara
Konflikt między prezydentem Donaldem Trumpem a niezależnym organem monetarnym USA – Rezerwą Federalną – miał istotny wpływ na kurs dolara w pierwszej połowie 2025 roku. Publiczne ataki Trumpa podważały wiarygodność Fedu oraz podnosiły ryzyko polityczne związane z kierunkiem polityki pieniężnej.
Atak na niezależność Fedu i jego reperkusje
21 kwietnia 2025 roku wartość USD/PLN przebiła kluczowy poziom wsparcia przy 3,75 zł po tym, jak prezydent Trump zasugerował możliwość szybkiego odwołania przewodniczącego Fedu Jerome’a Powella: „Jeśli zechcę, Powell opuści Fed w ciągu 24 godzin”. Taka wypowiedź wywołała gwałtowną reakcję rynku obligacji skarbowych – rentowność obligacji dziesięcioletnich wzrosła o 0,25 punktu procentowego do prawie 4,8%. Historyczne dane pokazują, że podobne ataki Trumpa powodowały średnio ponad procentowy spadek indeksu DXY w ciągu kilku dni. Ponadto pojawiły się doniesienia o planach zastąpienia Powella przez Petera Navarro – zwolennika surowej polityki antyaprecjacyjnej dla dolara.
Dylemat „exorbitantnego przywileju”
Donald Trump stoi przed paradoksem: chce osłabić dolara, by poprawić konkurencyjność eksportu USA, ale jednocześnie dolar musi pozostać silny jako globalna waluta rezerwowa zapewniająca stabilność finansową kraju. Realny efektywny kurs dolara osiągnął poziomy porównywalne z tymi sprzed porozumienia Plaza z lat 80., kiedy to kraje G5 koordynowały działania zmierzające do deprecjacji USD. Obecnie brak jest jednak międzynarodowej współpracy; Chiny i Japonia reagują natomiast interwencjami skupując euro i złotego, co dodatkowo osłabia pozycję amerykańskiej waluty.
Polska jako beneficjent globalnej rewolucji walutowej
W obliczu osłabienia amerykańskiego dolara Polska stała się jednym z beneficjentów globalnych przesunięć kapitału i zmian gospodarczych. Stabilny wzrost gospodarczy oraz napływ środków unijnych sprzyjają umocnieniu złotego wobec USD.
Czynniki wzmacniające pozycję złotego
Wbrew prognozom UBS zakładającym kurs USD/PLN powyżej 4,30 zł już na początku roku, złoty umocnił się o niemal 15% względem dolara. Kluczowymi czynnikami tego trendu są: wykorzystanie ponad połowy środków Krajowego Planu Odbudowy (137 mld zł wsparcia), solidny wzrost PKB Polski o około 3,5% napędzany inwestycjami zwłaszcza w odnawialne źródła energii oraz półprzewodniki oraz polityka monetarna Narodowego Banku Polskiego utrzymująca stopy procentowe na relatywnie wysokim poziomie (5,75%) przy umiarkowanej inflacji wokół 6%. Poniższa tabela obrazuje dynamikę zmian kursów wybranych walut wobec USD oraz PLN:
| Waluta | Zmiana wobec USD (styczeń-kwiecień) | Zmiana wobec PLN (styczeń-kwiecień) |
|---|---|---|
| EUR | +9,8% | -2,1% |
| CHF | +12,3% | -4,7% |
| JPY | +7,5% | -1,8% |
| PLN | +14,9% | – |
Ryzyko polityczne a perspektywy złotego
Nadchodzące wybory prezydenckie w Polsce planowane na maj 2025 roku niosą ze sobą element niepewności dla rynku walutowego. Zwycięstwo Rafała Trzaskowskiego mogłoby przyspieszyć absorpcję funduszy europejskich i dalsze umocnienie złotego dzięki większej stabilności współpracy międzynarodowej. Z kolei wygrana Karola Nawrockiego może oznaczać zaostrzenie relacji z Komisją Europejską i potencjalną presję deprecjacyjną dla PLN. Analitycy wskazują możliwy zakres ruchu kursu USD/PLN między poziomami 3,65 a nawet blisko 3,95 zł zależnie od rozwoju wydarzeń politycznych.
Historyczne analogie i przyszłe scenariusze dla kursu USD/PLN
Kurs dolara względem innych walut często podlega cyklicznym fluktuacjom powiązanym z decyzjami międzynarodowymi i porozumieniami gospodarczymi. Obecna sytuacja przypomina historyczne wydarzenia sprzed czterech dekad.
Lekcje z porozumienia Plaza: Czy czeka nas Mar-a-Lago Accord?
Realny efektywny kurs dolara według indeksu BIS osiągnął poziom bliski temu sprzed porozumienia Plaza z 1985 roku – wydarzenia zakończonego celową dewaluacją USD o około połowę wartości względem innych głównych walut przez trzy lata. Współcześnie Chiny proponują podobne rozwiązanie polegające na skupowaniu amerykańskich obligacji w zamian za zniesienie ceł handlowych. Jednak brak wzajemnego zaufania między stronami oraz kontrowersyjna retoryka prezydenta USA utrudniają dialog dyplomatyczny i koordynację działań.
Prognozy dla kursu USD/PLN w drugiej połowie 2025 roku
Bazowy scenariusz zakłada dalsze osłabianie się dolara wobec złotego do okolic poziomu 3,55 zł pod warunkiem utrzymania stóp procentowych Fed pomiędzy 5,25% a 5,5%, skutecznej absorpcji kolejnych transz funduszy unijnych przez Polskę oraz braku eskalacji konfliktów geopolitycznych związanych ze Stanami Zjednoczonymi i NATO. Czarny łabędź to niespodziewane wdrożenie podatku od transakcji walutowych przez administrację Trumpa (tzw. Tobin Tax), które mogłoby wywołać panikę rynkową i skokowe umocnienie USD nawet powyżej poziomu 4,20 zł względem PLN.
Zakończenie: Polska w centrum globalnego przetasowania walutowego
Dramatyczne załamanie kursu dolara wobec polskiego złotego jest sygnałem głębokich przemian zachodzących w światowym systemie finansowym pod wpływem polityki gospodarczej USA oraz rosnącej siły ekonomicznej Europy Środkowej. Osłabienie USD nie jest jedynie krótkotrwałą korektą rynkową – to symptom przesuwania równowagi sił ku nowym centrom gospodarczym takim jak Polska. Stabilny wzrost PKB Polski wynoszący około 3,5%, atrakcyjne oprocentowanie depozytów oraz dywersyfikacja kierunków eksportowych sprawiają, że kraj ten stał się ważnym graczem globalnej gry walutowej
