| To musisz wiedzieć | |
|---|---|
| Jakie zmiany w podatku od darowizn wejdą w życie w 2025 roku? | Od lipca 2025 zniesiony zostanie obowiązek zaświadczeń skarbowych przy darowiźnie od najbliższej rodziny, a opodatkowanie rent dożywotnich zostanie uproszczone. |
| Kto skorzysta na zniesieniu zaświadczeń z urzędu skarbowego? | Przede wszystkim podatnicy dokonujący darowizn w I grupie podatkowej, czyli najbliższej rodzinie, oraz osoby przekazujące nieruchomości i inne świadczenia. |
| Jak nowe przepisy wpłyną na rynek nieruchomości w Polsce? | Dzięki uproszczeniu procedur notarialnych i eliminacji zaświadczeń transakcje będą realizowane szybciej, co może zwiększyć obrót nieruchomościami nawet o 20%. |
Proces uzyskiwania zaświadczeń z urzędu skarbowego przy darowiźnie od najbliższej rodziny od lat stanowił dla wielu Polaków uciążliwą formalność. Wymagał wielokrotnych wizyt, wypełniania dokumentów oraz oczekiwania na decyzję nawet przez kilka tygodni. Ten czasochłonny i kosztowny proces często opóźniał realizację darowizn, szczególnie tych dotyczących nieruchomości. Jednak od lipca 2025 roku nadchodzą znaczące zmiany, które mają uprościć te procedury i uczynić je bardziej przyjaznymi dla podatników. Wprowadzone reformy eliminują obowiązek uzyskiwania zaświadczeń skarbowych przy darowiźnie od najbliższej rodziny oraz wprowadzają nowe zasady rozliczania świadczeń powtarzających się, co ma istotny wpływ zarówno na obywateli, jak i rynek nieruchomości.
Spis treści:
Rewolucja proceduralna w darowiźnie rodzinnej
Najważniejszą zmianą jest zniesienie obowiązku posiadania zaświadczenia z urzędu skarbowego potwierdzającego zwolnienie z podatku przy darowiźnie między członkami I grupy podatkowej – czyli m.in. między rodzicami i dziećmi czy małżonkami. Ten wymóg funkcjonował nieprzerwanie od ponad czterdziestu lat i generował rocznie setki tysięcy formalności. Od drugiej połowy 2025 roku wystarczy jedynie oświadczenie stron potwierdzające fakt dokonania darowizny oraz pokrewieństwo.
Dla przykładu, jeśli rodzic zdecyduje się przekazać dziecku mieszkanie lub samochód jako darowiznę, nie musi już czekać na wydanie zaświadczenia przez urząd skarbowy. Wystarczy zgłoszenie tego faktu w odpowiednim terminie. Dzięki temu proces stanie się prostszy i szybszy – czas oczekiwania na finalizację transakcji notarialnej skróci się z około dwóch tygodni do kilku dni.
Zniesienie obowiązku uzyskiwania zaświadczeń to nie tylko ułatwienie dla obywateli, ale również impuls dla rynku nieruchomości. Obecnie większość transakcji darowizn nieruchomości wymagała przedstawienia tego dokumentu, co powodowało opóźnienia i dodatkowe koszty. Po zmianach notariusze będą akceptować oświadczenia zamiast dokumentów urzędowych, co według ekspertów może podnieść tempo obrotu nieruchomościami nawet o 15-20% już w trzecim kwartale 2025 roku.
Nowe zasady dla świadczeń powtarzających się
Drugim istotnym obszarem reform są zmiany dotyczące opodatkowania rent dożywotnich i innych świadczeń powtarzających się. Dotychczas osoby otrzymujące takie świadczenia musiały co miesiąc rozliczać podatek dochodowy oddzielnie dla każdej raty, co było uciążliwe i sprzyjało błędom.
W marcu 2025 roku Naczelny Sąd Administracyjny wydał uchwałę nakazującą comiesięczne rozliczanie rent dożywotnich, co wywołało duże kontrowersje. Ministerstwo Finansów szybko zareagowało i zaproponowało uproszczenie – jednorazowe opodatkowanie całej wartości renty przy jej ustanowieniu. Oznacza to, że renta miesięczna wypłacana przez dziesięć lat będzie rozliczana jako jedna kwota opodatkowana jednorazowo, zamiast wielokrotnych miesięcznych deklaracji.
Dodatkowo od początku 2025 roku obowiązują nowe stawki podatkowe dla różnych grup podatkowych związanych z podatkiem od spadków i darowizn. Dla najbliższej rodziny (I grupa) stawki wynoszą odpowiednio: 3% do kwoty 11 833 zł, 5% do 23 665 zł oraz 7% powyżej tej sumy. W pozostałych grupach obowiązują wyższe progi procentowe. Kwoty wolne od podatku pozostają na niezmienionym poziomie – np. dla I grupy wynoszą one 36 120 zł.
Kontekst legislacyjny i ekonomiczny
Wprowadzone zmiany to efekt zarówno orzecznictwa sądowego, jak i szerszych działań rządu zmierzających do deregulacji systemu podatkowego w Polsce. Uchwała NSA z marca tego roku wymusiła konieczność poprawienia zasad rozliczania rent dożywotnich tak, aby wyeliminować podwójne opodatkowanie oraz nadmierną biurokrację.
Reforma wpisuje się także w rządową strategię „Polska. Rok przełomu”, która zakłada redukcję formalności o około 40% w różnych obszarach administracji publicznej oraz cyfryzację usług skarbowych obejmującą już ponad trzy czwarte procedur. Od kilku lat obserwuje się tendencję do ograniczenia liczby wymaganych dokumentów podczas zawierania umów czy dokonywania rozliczeń podatkowych – obecnie ich liczba spadła o dwie trzecie względem stanu sprzed pięciu lat.
Perspektywy i kontrowersje
Mimo że reforma jest szeroko pozytywnie odbierana przez obywateli i przedsiębiorców, pojawiają się głosy krytyczne ze strony ekspertów finansowych oraz organizacji pozarządowych. Obawy dotyczą przede wszystkim ryzyka nadużyć wynikających z braku obowiązkowej kontroli urzędowej przy większych darowiznach między małżonkami czy innymi osobami blisko spokrewnionymi.
Zauważono wzrost wartości wysokich darowizn przekraczających sto tysięcy złotych oraz potencjalne luki w elektronicznym systemie zgłoszeń transakcji. W związku z tym postulowane jest wprowadzenie obowiązkowej formy notarialnej dla większych przekazów majątkowych celem zapewnienia transparentności.
Ministerstwo Finansów zapowiada jednocześnie dalsze kroki modernizacyjne na lata 2026-2030. W planach jest m.in. automatyczne zwolnienie podatkowe dla darowizn do kwoty stu tysięcy złotych oraz integracja systemu e-Deklaracje z rejestrem notarialnym w celu usprawnienia kontroli przepływu majątku. Eksperymenty dotyczą też zastosowania technologii blockchain do śledzenia transakcji pod kątem bezpieczeństwa i transparentności.
Wpływ na przeciętnego obywatela
Dla zwykłych Polaków zmiany oznaczają realne oszczędności czasu i pieniędzy podczas dokonywania darowizn czy planowania spadków. Przykładowo rodzina przekazująca mieszkanie warte około trzystu tysięcy złotych może zaoszczędzić nawet dwa tygodnie oczekiwania na dokumenty urzędowe oraz kilkaset złotych kosztów notarialnych i opłat skarbowych.
Jednocześnie jednak pojawiają się nowe obowiązki administracyjne – osoby dokonujące darowizn muszą pamiętać o pięcioletnim okresie sumowania wartości przekazywanych środków od jednego darczyńcy oraz terminowym zgłoszeniu każdej darowizny powyżej kwoty wolnej (36 120 zł) do urzędu skarbowego, co musi nastąpić w ciągu sześciu miesięcy od jej dokonania.
Ciekawostką jest możliwość bezpodatkowego przekazywania kryptowalut między członkami najbliższej rodziny dzięki nowym przepisom, a także uproszczenia dotyczące nieruchomości rolnych – teraz ich wycena nie będzie wymagana przez rzeczoznawcę przy darowiźnie. Ponadto cyfryzacja usług umożliwia elektroniczne potwierdzanie pokrewieństwa poprzez system e-Urząd, co dodatkowo usprawnia cały proces.
Zatem reforma nie tylko eliminuje zbędne formalności, ale otwiera drogę do nowych możliwości planowania majątkowego zgodnego z aktualnymi trendami cyfryzacji i nowoczesnego prawa podatkowego.
Podsumowując, zmiany w podatku od darowizn przewidziane na rok 2025 stanowią przełomowy krok ku uproszczeniu życia podatników oraz wsparciu rynku nieruchomości. Choć budzą pewne obawy dotyczące kontroli transakcji, ich pozytywny wpływ na codzienne funkcjonowanie obywateli jest niezaprzeczalny. Zachęcamy wszystkich do śledzenia kolejnych informacji o reformach podatkowych i rozważenia ich wpływu na własne finanse osobiste czy biznesowe. Jak powiedział kiedyś Janusz Korczak: „Uproszczenie procedur to nie tylko oszczędność czasu – to inwestycja w rodzinę i przedsiębiorczość naszej Ojczyzny.”
