Europejski Bank Centralny znajduje się w kluczowym momencie cyklu obniżek stóp procentowych, planując kolejne dwa cięcia do końca 2025 roku. Po siódmej już obniżce w kwietniu 2025, która obniżyła stopę depozytową do 2,25%, ekonomiści ostrzegają przed wydłużaniem przerw między decyzjami. Zbyt duże odstępy czasowe mogą zostać błędnie zinterpretowane przez rynki jako sygnał zakończenia cyklu łagodzenia, co może destabilizować oczekiwania inwestorów i przedsiębiorstw w całej strefie euro.
| To musisz wiedzieć | |
|---|---|
| Kiedy nastąpi kolejna obniżka stóp EBC? | Najbardziej prawdopodobny termin to czerwiec 2025 z cięciem o 25 pb do poziomu 2,00%, następne w październiku lub grudniu 2025. |
| Jakie czynniki wpływają na tempo obniżek? | Głównie dezinflacja zbliżająca się do celu 2%, słaby wzrost PKB oraz ryzyko wojny handlowej USA-UE i zwiększonych wydatków obronnych. |
| Co oznacza to dla kredytobiorców? | Dalsze obniżki rat kredytów zmiennych, łatwiejszy dostęp do finansowania dla firm, ale też spadek oprocentowania lokat bankowych. |
Spis treści:
Makroekonomiczne uzasadnienie dla dalszych cięć stóp
Proces dezinflacji w strefie euro przebiega zgodnie z oczekiwaniami Europejskiego Banku Centralnego. Inflacja HICP spadła z rekordowych 10,6% w październiku 2022 roku do 2,2% w marcu 2025, zbliżając się do celu banku centralnego na poziomie 2%. Kluczowym czynnikiem jest moderowanie wzrostu płac – tempo wzrostu wynagrodzeń spadnie z 4,8% w 2024 roku do 3,1% w 2025, co znacząco redukuje presję na ceny usług w całej strefie euro.
Jednocześnie wzrost gospodarczy pozostaje wyraźnie poniżej potencjału. PKB strefy euro wzrósł zaledwie o 0,4% kwartal do kwartału w pierwszym kwartale 2025, przy czym Niemcy odnotowały wzrost jedynie o 0,2%, a Francja o 0,1%. EBC obniżył prognozy wzrostu na 2025 rok do 0,9% z poprzednich 1,2%, wskazując na spadek eksportu i inwestycji wynikający z narastających napięć handlowych między USA a Unią Europejską.
Bezrobocie w strefie euro utrzymuje się na historycznie niskim poziomie 6,2%, w Niemczech wynosi jedynie 3,5%, co może sugerować ograniczoną przestrzeń dla dalszego łagodzenia polityki monetarnej. Jednak ekonomiści EBC argumentują, że napięty rynek pracy nie przekłada się na nadmierną presję inflacyjną, głównie z powodu zwiększonej produktywności i umiarkowanych oczekiwań płacowych w kluczowych sektorach gospodarki.
Czynniki ryzyka wpływające na tempo obniżek stóp EBC
Najważniejszym wyzwaniem dla Europejskiego Banku Centralnego pozostaje wojna handlowa między Stanami Zjednoczonymi a Unią Europejską. Groźba wprowadzenia ceł do 25% na europejskie towary może wywołać szok inflacyjny poprzez drożejące importy, co zmusiłoby EBC do ostrożniejszego podejścia do obniżek stóp procentowych. Christine Lagarde w kwietniu 2025 roku podkreślała, że wojna celna wprowadza niezwykłą niepewność, wymagając elastyczności w reagowaniu na krótkoterminowe szoki zewnętrzne.
Dodatkowym czynnikiem komplikującym są plany Niemiec dotyczące zwiększenia wydatków obronnych o 300 miliardów euro do 2030 roku. Tak masywny program fiskalny może stymulować popyt wewnętrzny i przyczynić się do wzrostu inflacji w średnim terminie, co wymagałoby koordynacji między polityką fiskalną a monetarną w największej gospodarce strefy euro.
Wewnętrzne podziały w Radzie Zarządzającej EBC
Robert Holzmann, prezes Banku Austrii, argumentuje, że EBC powinien wstrzymać się z kolejnymi cięciami przynajmniej do września 2025, aby zachować przestrzeń manewru w obliczu potencjalnych szoków zewnętrznych. Isabel Schnabel z Zarządu EBC podkreśla, że polityka monetarna przestała być restrykcyjna, co wymaga szczególnej ostrożności w dalszym łagodzeniu. Z drugiej strony, przedstawiciele krajów południowej Europy argumentują, że realne stopy procentowe wynoszące 1,5-2,0% nadmiernie obciążają zadłużone gospodarki regionu.
Spór dotyczy również oszacowania tzw. stopy neutralnej dla strefy euro. Według badań EBC z 2024 roku, poziom ten mieści się w przedziale 1,75-2,25%, co oznacza, że obecna stopa depozytowa znajduje się na górnej granicy neutralności. Zwolennicy agresywniejszego łagodzenia wskazują, że szybsze osiągnięcie poziomu neutralnego pomoże ustabilizować oczekiwania rynkowe i uniknąć przedwczesnego zaostrzenia warunków finansowych.
Harmonogram i scenariusze na pozostałą część 2025 roku
Analitycy Goldman Sachs i Deutsche Bank przewidują obniżkę stóp EBC o 25 punktów bazowych w czerwcu 2025, co obniży stopę depozytową do 2,00%. Decyzja ta wydaje się niemal przesądzona, biorąc pod uwagę jednomyślność kwietniowego cięcia i utrzymujące się trendy dezinflacyjne w strefie euro. Kluczowym momentem będzie publikacja nowych projekcji makroekonomicznych EBC w czerwcu, które prawdopodobnie obniżą oczekiwania wzrostu PKB na 2026 rok z 1,2% do 1,0%.
Druga obniżka stóp procentowych planowana jest na październik lub grudzień 2025 roku, jednak jej realizacja zależy od szeregu czynników. Po pierwsze, inflacja bazowa musi utrzymać się poniżej 2,5% przez co najmniej trzy kolejne miesiące. Po drugie, skutki potencjalnych ceł USA na europejskie towary nie mogą wywołać trwałego szoku podażowego przekładającego się na wzrost cen konsumpcyjnych.
Ryzyko błędnej interpretacji przez rynki finansowe
Ekonomiści ostrzegają, że wydłużenie przerw między cięciami do 3-4 miesięcy może zostać odebrane jako sygnał pauzy lub nawet końca cyklu łagodzenia. Taka interpretacja groziłaby wzrostem rentowności obligacji skarbowych – w maju 2025 roku rentowność 10-letnich niemieckich bundów sięgała już 2,8%, mimo kolejnych obniżek stóp przez EBC. Dodatkowo, umocnienie euro względem dolara pogorszyłoby konkurencyjność europejskiego eksportu w czasie spowolnienia gospodarczego w Chinach i Stanach Zjednoczonych.
EBC stara się łagodzić te obawy poprzez elastyczną komunikację, podkreślając w komunikatach po posiedzeniach, że decyzje będą podejmowane w oparciu o napływające dane gospodarcze, bez z góry ustalonej ścieżki. Jednak rynki finansowe preferują przewidywalność, co stawia bank centralny przed dylematem między elastycznością a jasnością przekazu.
Wpływ obniżek stóp na różne sektory gospodarki
Kredytobiorcy w strefie euro mogą spodziewać się dalszej redukcji kosztów obsługi zadłużenia. Przewidywane obniżki stóp EBC o łącznie 50 punktów bazowych do końca 2025 roku przełożą się na spadek rat kredytów hipotecznych o średnio 8-12% w przypadku kredytów o zmiennym oprocentowaniu. Przedsiębiorstwa zyskają łatwiejszy dostęp do finansowania inwestycji, co może stymulować wzrost gospodarczy w 2026 roku, pod warunkiem ustabilizowania się sytuacji geopolitycznej.
Z drugiej strony, oszczędzający będą musieli pogodzić się z dalszą erozją oprocentowania lokat bankowych. Średnie oprocentowanie depozytów może spaść z obecnych 1,8% do 1,2% do końca 2025 roku, co zmusi inwestorów do poszukiwania alternatywnych form lokowania kapitału. Szczególnie atrakcyjne mogą okazać się akcje spółek użyteczności publicznej i sektora nieruchomości, które historycznie dobrze reagują na środowisko niskich stóp procentowych.
Sektor bankowy w obliczu niższych marż
Europejskie banki stoją przed wyzwaniem kurczących się marż odsetkowych netto, które stanowią główne źródło ich przychodów. Jednak analitycy Morgan Stanley argumentują, że zwiększona akcja kredytowa wynikająca z niższych stóp może skompensować spadek marżowości. Dodatkowo, spodziewane ożywienie na rynku nieruchomości może zmniejszyć koszty ryzyka związane z kredytami hipotecznymi, poprawiając ogólną rentowność sektora bankowego.
Kurs euro względem dolara pozostaje kluczowym czynnikiem dla konkurencyjności europejskiego eksportu. Dalsze obniżki stóp EBC przy jednoczesnym utrzymaniu wyższych stóp przez Rezerwę Federalną USA mogą osłabić euro do poziomu 1,05-1,08 USD, co wspierałoby europejskich eksporterów. Jednak ryzyko wojny handlowej może zniwelować te korzyści poprzez bezpośrednie bariery w handlu transatlantyckim.
Długoterminowe konsekwencje polityki EBC
Planowane obniżki stóp EBC wpisują się w szerszy kontekst transformacji europejskiej gospodarki w kierunku większej odporności na szoki zewnętrzne. Niższe stopy procentowe mogą ułatwić finansowanie zielonej transformacji i digitalizacji, która wymaga masywnych inwestycji w infrastrukturę i nowe technologie. Jednocześnie, utrzymanie stóp na poziomie neutralnym przez dłuższy okres może pomóc w redukcji zadłużenia publicznego krajów strefy euro bez nadmiernego obciążenia dla wzrostu gospodarczego.
Kluczowym wyzwaniem pozostaje koordynacja polityki monetarnej z działaniami fiskalnymi poszczególnych krajów członkowskich. Niemiecki plan zwiększenia wydatków obronnych, francuski program inwestycji w energetykę jądrową oraz włoskie reformy strukturalne wymagają spójnego podejścia, aby uniknąć konfliktów między celami stabilizacyjnymi a rozwojowymi w całej strefie euro.
Meta-description: Obniżki stóp EBC w 2025 – harmonogram, ryzyko przerw między cięciami i wpływ na kredyty, lokaty oraz gospodarkę strefy euro.
