W dniu 24 września 2024 roku wiceminister finansów Paweł Karbownik spotkał się z delegacją Grupy Banku Światowego, reprezentowaną przez Annę Akhalkatsi, dyrektor ds. krajów UE, oraz Ines Rochę, dyrektor regionalną Międzynarodowej Korporacji Finansowej (IFC). Spotkanie to miało na celu omówienie kluczowych projektów związanych z zieloną transformacją Polski oraz wypracowanie nowej strategii współpracy na lata 2025–2029. Dyskusje objęły m.in. projekty przeciwpowodziowe, zwiększenie retencji wód oraz wsparcie transformacji energetycznej i cyfryzacji gospodarki. Wydarzenie wpisuje się w szerszy kontekst międzynarodowej współpracy finansowej i ekologicznej, podkreślając istotną rolę Polski jako aktywnego uczestnika globalnych działań na rzecz zrównoważonego rozwoju.
| To musisz wiedzieć | |
|---|---|
| Jakie są kluczowe cele nowej strategii współpracy Polski z Grupą Banku Światowego na lata 2025–2029? | Strategia skupia się na transformacji energetycznej, cyfryzacji przedsiębiorstw oraz zwiększeniu odporności gospodarki na kryzysy klimatyczne i geopolityczne. |
| Jaki jest wpływ projektów przeciwpowodziowych finansowanych przez Grupę Banku Światowego na poprawę retencji wód w Polsce? | Projekty te mają na celu zwiększenie retencji wód o 15% do 2030 roku, co zmniejszy szkody powodziowe i poprawi zarządzanie zasobami wodnymi. |
| Jaką rolę pełni Polska jako donator i beneficjent w ramach Międzynarodowego Stowarzyszenia Rozwoju (IDA) po 2024 roku? | Polska podwoiła swój wkład do IDA, wspierając najbiedniejsze kraje, jednocześnie korzystając z funduszy na własne projekty rozwojowe. |
Spis treści:
Kontekst spotkania
Spotkanie podsekretarza stanu Pawła Karbownika z delegacją Grupy Banku Światowego odbyło się w kluczowym momencie dla Polski i całej Europy Środkowo-Wschodniej. Uczestnikami byli przedstawiciele Ministerstwa Finansów RP oraz wysokiej rangi eksperci Banku Światowego – Anna Akhalkatsi i Ines Rocha. Celem rozmów było omówienie aktualnych wyzwań związanych ze zmianami klimatycznymi oraz wypracowanie nowych rozwiązań finansowych wspierających zieloną transformację Polski.
Strona polska dążyła do przedstawienia swoich potrzeb inwestycyjnych i uzyskania wsparcia dla projektów infrastrukturalnych o charakterze ekologicznym. Ze strony Banku Światowego padły propozycje dotyczące zarówno finansowania przedsięwzięć przeciwpowodziowych, jak i nowych inicjatyw związanych z retencją wód. Spotkanie miało też charakter strategiczny – zaprezentowano założenia nowej strategii współpracy na lata 2025–2029, która ma przyczynić się do realizacji celów klimatycznych i gospodarczych Polski.
Dla Polski wydarzenie to jest ważnym elementem realizacji polityki energetycznej i klimatycznej kraju. Współpraca z Bankiem Światowym umożliwia dostęp do nowoczesnych technologii oraz kapitału niezbędnego do realizacji ambitnych planów transformacji energetycznej i ochrony środowiska.
Główne tematy dyskusji
Projekty przeciwpowodziowe i retencja wód
Jednym z priorytetowych tematów spotkania były projekty przeciwpowodziowe oraz działania mające na celu zwiększenie retencji wodnej w Polsce. Skuteczne zarządzanie zasobami wodnymi jest niezbędne dla ochrony ludności oraz gospodarki przed skutkami ekstremalnych zjawisk pogodowych nasilających się wskutek zmian klimatu.
Bank Światowy przedstawił propozycję nowego projektu inwestycyjnego, który będzie współfinansowany przez tę instytucję. Projekt ma za zadanie nie tylko ograniczyć ryzyko powodzi, ale także zwiększyć zdolność magazynowania wody poprzez modernizację istniejących zbiorników oraz budowę nowych systemów retencyjnych. Według danych Ministerstwa Finansów, tylko w ostatnim roku straty materialne spowodowane powodziami wyniosły ponad 2 mld zł, co podkreśla wagę tych działań.
Projekt ten wpisuje się także w cel strategiczny Polityki Energetycznej Polski do 2040 roku, która zakłada wzrost retencji wodnej o co najmniej 15% do roku 2030. Zwiększona retencja ma również pozytywny wpływ na rolnictwo poprzez stabilizację poziomu wilgotności gleby oraz ograniczenie skutków suszy.
Nowa strategia współpracy na lata 2025–2029
Podczas spotkania zaprezentowano kluczowe cele nowej strategii współpracy Polski z Grupą Banku Światowego obowiązującej od 2025 do 2029 roku. Dokument ten określa trzy główne filary współpracy: wsparcie transformacji energetycznej poprzez rozwój odnawialnych źródeł energii, inwestycje w cyfryzację i innowacje polskich przedsiębiorstw oraz wzmacnianie odporności gospodarki na kryzysy klimatyczne i geopolityczne.
Wiceminister Karbownik podkreślił znaczenie tych celów dla realizacji krajowej strategii klimatycznej oraz konieczność mobilizacji kapitału prywatnego obok środków publicznych. Szacuje się, że około 60% kosztów zielonej transformacji powinno pochodzić właśnie z sektora prywatnego, co wymaga stworzenia odpowiednich instrumentów finansowych i zachęt inwestycyjnych.
Nowa strategia przewiduje również rozwój inteligentnych systemów irygacyjnych wspierających rolnictwo oraz promowanie projektów transgranicznych wpisujących się w Inicjatywę Trójmorza. To pokazuje szeroki zakres współpracy obejmujący zarówno aspekty środowiskowe, jak i gospodarcze.
Szerszy kontekst międzynarodowy
Zaangażowanie Polski w pomoc rozwojową
W listopadzie 2024 roku Polska podjęła decyzję o podwojeniu swojego wkładu do Międzynarodowego Stowarzyszenia Rozwoju (IDA), funduszu wspieranego przez Bank Światowy przeznaczonego dla najuboższych państw świata. W ciągu najbliższych dziewięciu lat nasz kraj przekaże ponad 37 milionów euro na ten cel, co świadczy o rosnącym zaangażowaniu Polski jako donatora.
Wiceminister Karbownik wskazał, że to działanie ma wymiar zarówno humanitarny, jak i strategiczny – stabilizacja krajów rozwijających się sprzyja bezpieczeństwu regionalnemu oraz tworzy nowe możliwości rynkowe dla polskich przedsiębiorstw. Jednocześnie Polska pozostaje beneficjentem funduszy Banku Światowego, które wspomagają jej własne projekty rozwojowe.
Dodatkowo program Finansowego Instrumentu Współpracy Rozwojowej uruchomiony przez Bank Gospodarstwa Krajowego pozwala polskim firmom uzyskać preferencyjne finansowanie działalności na rynku ukraińskim – jest to element szerszej strategii odbudowy Ukrainy przy wsparciu instytucji międzynarodowych.
Prognozy gospodarcze a wyzwania rozwojowe
Najnowsze prognozy Banku Światowego przewidują spowolnienie wzrostu gospodarczego Polski do poziomu około 3,2% w roku 2025 oraz ok. 3% w roku 2026. Główne czynniki to osłabienie koniunktury w strefie euro – kluczowym partnerze handlowym Polski – oraz utrzymująca się inflacja przekładająca się na wyższe koszty kredytowania.
W tym świetle współpraca z Grupą Banku Światowego nabiera szczególnego znaczenia jako źródło nie tylko kapitału inwestycyjnego, ale również wiedzy eksperckiej dotyczącej reform strukturalnych i innowacyjnych rozwiązań technologicznych. Eksperci wskazują konieczność zwiększenia nakładów na badania i rozwój do poziomu co najmniej 3% PKB do roku 2030, aby utrzymać tempo konwergencji gospodarczej względem państw zachodnich.
Perspektywy przyszłej współpracy
Kluczowe obszary współpracy na najbliższe lata
Podczas kolejnego spotkania z listopada 2024 roku ustalono priorytety współpracy obejmujące rozwój inteligentnych systemów irygacyjnych wspierających efektywność polskiego rolnictwa przy jednoczesnym ograniczeniu zużycia zasobów wodnych. Ponadto planowane jest wsparcie dla klastrów energetycznych działających w mniejszych miastach oraz przyspieszenie cyfryzacji usług publicznych poprzez wykorzystanie technologii chmurowych.
Działania te mają służyć nie tylko poprawie efektywności ekonomicznej sektora rolnego czy administracyjnego, lecz także zwiększeniu odporności kraju na skutki zmian klimatu. Istotnym elementem będzie też realizacja projektów transgranicznych w ramach Inicjatywy Trójmorza – przykładem jest planowana modernizacja korytarza transportowego Gdańsk–Konstanca o wartości około 4,5 mld euro.
Wyzwania instytucjonalne i operacyjne
Mimo pozytywnego nastawienia stron pojawiają się wyzwania związane z tempem wdrażania inwestycji finansowanych przez Bank Światowy. Raport Najwyższej Izby Kontroli wskazuje na dłuższy niż średnia europejska czas realizacji projektów – około pięć lat zamiast czterech lat – co wynika m.in. z procedur przetargowych i wymagań formalnych.
Dodatkowo część organizacji pozarządowych postulowała większe wsparcie dla lokalnych inicjatyw obywatelskich zamiast koncentrowania środków jedynie na dużych projektach infrastrukturalnych. Pokonanie tych barier wymaga lepszej koordynacji między instytucjami publicznymi a partnerami międzynarodowymi oraz uproszczenia procedur administracyjnych przy zachowaniu standardów transparentności.
Podsumowanie i rekomendacje
Spotkanie Pawła Karbownika z delegacją Grupy Banku Światowego stanowi ważny krok we wzmacnianiu partnerskiej współpracy między Polską a globalnymi instytucjami finansowymi ukierunkowanymi na zieloną transformację i rozwój społeczno-gospodarczy. Polska konsekwentnie umacnia swoją pozycję zarówno jako beneficjent środków inwestycyjnych, jak i aktywny donator wspierający kraje rozwijające się.
Aby maksymalnie wykorzystać potencjał tej współpracy, zaleca się skoncentrowanie wysiłków na usprawnieniu procesów absorpcji środków unijnych i światowych funduszy poprzez skrócenie procedur przetargowych oraz lepsze powiązanie realizowanych projektów z lokalnymi potrzebami społecznymi i gospodarczymi. Ponadto warto rozwijać krajowy system finansowania zielonych technologii wzorowany na najlepszych praktykach europejskich banków rozwoju.
Sukces tych inicjatyw wpłynie nie tylko na tempo transformacji energetycznej Polski, lecz także umocni jej rolę lidera zrównoważonego rozwoju regionie Europy Środkowo-Wschodniej. Współpraca Polski z Bankiem Światowym to fundament budowania przyszłości opartej na innowacjach ekologicznych i stabilnym wzroście gospodarczym.
