Zmienne oprocentowanie kredytu to powszechne zjawisko w długoterminowych umowach finansowych. Niemniej jednak, zasady regulujące takie zmiany nie mogą być niejasne czy oderwane od rzeczywistości – muszą być jasno przedstawione w umowie kredytowej. W tym artykule zbadamy problematykę zmiennych oprocentowań i klauzul, które mogą być uznane za niedozwolone.
Zrozumienie klauzul zmiennego oprocentowania
W kontekście umów kredytowych, istotne jest zrozumienie, że stosowanie zmiennego oprocentowania nie jest samo w sobie zabronione. Co więcej, nie ma przepisów bezpośrednio zakazujących stosowania klauzul zmiennego oprocentowania. Kwestią kluczową jest sposób, w jaki zasady jego wyliczania są regulowane w umowie.
Istnieje kilka istotnych orzeczeń Sądu Najwyższego dotyczących zmiennego oprocentowania, które mogą pomóc zrozumieć tę kwestię. Zwracają one uwagę na to, że jedna strona nie powinna mieć pełnej swobody w zakresie zmiany warunków umowy. W szczególności, dowolne określanie wysokości odsetek w trakcie trwania umowy jest sprzeczne z zasadami słuszności kontraktowej.
Zmienność klauzul dotyczących oprocentowania jest również tematem orzecznictwa Sądu Ochrony Konkurencji i Konsumentów (UOKiK). Sąd ten prowadzi rejestr klauzul uznanych za niedozwolone. Wiele klauzul dotyczących zmiany oprocentowania zostało wpisanych do tego rejestru, co potwierdza ich potencjalną abuzywność.
W praktyce sądowej, sądy wielokrotnie orzekały, że klauzula, która pozwala bankowi dowolnie manipulować wysokością oprocentowania kredytu, jest niedozwolona. Wyroki te potwierdzają, że konsumenci mają prawo do ochrony przed takimi praktykami.
Jakie są konsekwencje nieważności klauzul zmiennego oprocentowania?
Jeżeli klauzula zmiennego oprocentowania jest uznana za nieważną, nie jest ona wiążąca dla konsumenta. Oznacza to, że nie ma prawnej podstawy do egzekwowania od konsumenta płatności podwyższonych odsetek na jej podstawie. W rezultacie, jakiekolwiek płatności dokonane ponad wartość odsetek ustalonych zgodnie z niedziałającymi postanowieniami mogą być uznane za świadczenia spełnione bez podstawy prawnej. W świetle obowiązującego prawa (art. 405 k.c. w zw. z art. 410 par. 1 k.c. i art. 385(1) par. 1 zd. pierwsze k.c.), konsument ma prawo dochodzić zwrotu nienależnego świadczenia, czyli nadpłaty, której dokonał na podstawie niepoprawnie obliczanej raty kredytu.
Podsumowując, klauzula zmiennego oprocentowania nie jest sama w sobie niedozwolona, ale musi spełniać określone kryteria, aby być prawnie ważna. Oczywiście, każdy przypadek jest inny i dlatego zawsze warto skonsultować się z prawnikiem, jeśli masz jakiekolwiek wątpliwości co do swojej umowy kredytowej.
