| To musisz wiedzieć | |
|---|---|
| Czym jest spór wokół trasy KDP w Kaliszu? | Dotyczy wyboru wariantu trasy Kolei Dużych Prędkości, który albo przebiega przez centrum miasta (W9), albo omija je obwodnicą (W9N). |
| Jakie są główne argumenty Prezydenta Kalisza? | Prezydent sprzeciwia się wariantowi bypassu W9N, wskazując na podział miasta, wyburzenia domów i utratę miejsc pracy. |
| Co twierdzi Centralny Port Komunikacyjny (CPK)? | CPK broni wariantu W9N jako korzystniejszego technicznie, skracającego czas przejazdu i umożliwiającego rozwój infrastruktury kolejowej. |
12 maja 2025 roku wybuchł intensywny spór między prezydentem Kalisza Krystianem Kinastowskim a Centralnym Portem Komunikacyjnym (CPK) dotyczący planowanej budowy Kolei Dużych Prędkości (KDP) w mieście. Jądrem konfliktu stał się wybór trasy nowej linii: czy powinna ona przebiegać przez centrum Kalisza, modernizując istniejące tory, czy też ominąć miasto nową obwodnicą kolejową, znaną jako wariant W9N. Decyzja ta ma fundamentalne znaczenie dla przyszłości nie tylko transportu w regionie, lecz także dla życia mieszkańców i rozwoju całego miasta. Jakie zmiany niesie ze sobą ta inwestycja i jakie są jej społeczne konsekwencje?
Spis treści:
Najważniejsze fakty: Bypass kolejowy jako linia frontu
Nowy wariant W9N zakłada zbudowanie obwodnicy kolejowej na południowych obrzeżach Kalisza, która miałaby ominąć centrum miasta. Wariant ten różni się od pierwotnego planu W9, który przewidywał modernizację istniejącej linii kolejowej przebiegającej przez dworzec główny. Wprowadzenie bypassu oznacza konieczność wyburzenia aż 22 domów przy ulicy Elektrycznej oraz bezpośrednie zagrożenie dla zakładów Pratt & Whitney zatrudniających około tysiąca osób. Koszty inwestycji szacuje się na około 3 miliardy złotych – to aż dwukrotnie więcej niż w przypadku wariantu prowadzącego przez miasto.
Centralny Port Komunikacyjny argumentuje jednak, że dzięki nowej trasie pociągi będą mogły rozwijać prędkość do 320 km/h, co skróci czas przejazdu między Warszawą a Poznaniem do około godziny i 39 minut – czyli o około pięć minut szybciej niż przy wariancie miejskim. Ponadto CPK planuje rozbudowę dworca w Kaliszu tak, aby stał się on lokalnym centrum przesiadkowym z lepszą integracją transportu autobusowego i dodatkowymi peronami.
Kontekst: Od konsensusu do konfrontacji
W 2023 roku po szerokich konsultacjach społecznych zaakceptowano wariant W9, który cieszył się poparciem ponad trzy czwarte mieszkańców. Zakładał on modernizację istniejącej infrastruktury bez konieczności masowych wyburzeń. Jednak zmiana kierownictwa CPK w kolejnym roku zaowocowała rezygnacją z tego rozwiązania i forsowaniem wariantu W9N bez ponownych konsultacji społecznych.
Decyzję tę uzasadniono dostosowaniem polskiej sieci kolejowej do europejskich standardów korytarza TEN-T oraz dążeniem do stworzenia szybkiego połączenia między największymi aglomeracjami. Tymczasem lokalna społeczność postrzega ją jako zagrożenie dla integralności miasta i jego mieszkańców. Podobne konflikty miały miejsce też w innych polskich miastach, np. w Mikołowie, gdzie również doszło do protestów przeciwko budowie linii omijającej centrum.
Perspektywy: Dwa oblicza postępu
Prezydent Kalisza stanowczo sprzeciwia się wariantowi bypassu z kilku powodów. Po pierwsze – uważa, że podzieli on miasto na części utrudniając komunikację wewnętrzną i osłabi pozycję Kalisza jako ważnego ośrodka regionalnego. Po drugie – wskazuje na ryzyko utraty domów przez kilkadziesiąt rodzin oraz destabilizację miejsc pracy w zakładach przemysłowych narażonych na negatywne skutki inwestycji.
Z kolei przedstawiciele CPK podkreślają korzyści wynikające ze skrócenia czasu podróży oraz zwiększenia przepustowości linii kolejowej. Zapewniają także o planowanych inwestycjach podnoszących atrakcyjność dworca kaliskiego oraz o przewidywanym wzroście liczby połączeń regionalnych. Ich zdaniem nowa trasa nie wyklucza miasta z sieci szybkich połączeń.
Konflikt może opóźnić realizację całej inwestycji, gdyż bez porozumienia lokalnego trudno będzie uzyskać niezbędne decyzje środowiskowe. Równocześnie zaplanowany na marzec 2025 roku Kongres TakDlaCPK ma być areną dalszej debaty publicznej nad przyszłością projektu.
Zainteresowania czytelnika: Dlaczego to ważne?
Spór wokół trasy KDP w Kaliszu to nie tylko kwestia lokalna – niesie on istotne implikacje dla całego kraju i sposobu prowadzenia dużych projektów infrastrukturalnych. Bezpośrednio dotyka praw mieszkańców do ochrony ich własności oraz wpływu inwestycji na codzienne życie oraz zatrudnienie.
Z ekonomicznego punktu widzenia decyzje te mogą zaważyć na dalszym rozwoju miasta – czy stanie się ono ważnym punktem na mapie szybkiego transportu czy zostanie odsunięte na margines. Ponadto dyskusja pokazuje potrzebę transparentnego dialogu społecznego i realnego uwzględniania opinii mieszkańców przy planowaniu inwestycji finansowanych także z funduszy unijnych.
Zaskakującym elementem jest fakt, że oszczędność czasu podróży wynosi jedynie kilka minut przy wielomiliardowych kosztach oraz ogromnych społecznych kosztach związanych z wyburzeniami i podziałem miasta. To paradoksalnie pokazuje wyzwania stojące przed polityką infrastrukturalną – jak pogodzić szybkość i efektywność z troską o lokalne społeczności.
Spór o trasę Kolei Dużych Prędkości w Kaliszu jest więc ilustracją szerszej debaty o tym, jak powinien wyglądać nowoczesny rozwój Polski – czy stawiać wyłącznie na szybkie połączenia między największymi metropoliami kosztem mniejszych ośrodków, czy poszukiwać równowagi między postępem technologicznym a potrzebami obywateli.
Ważne jest, aby proces decyzyjny był transparentny i oparty na dialogu społecznym – tylko wtedy inwestycje infrastrukturalne będą służyć nie tylko celom statystycznym czy politycznym, ale przede wszystkim ludziom mieszkającym w tych miejscach.
