Podatek od darowizny, czyli nieodpłatnego przekazania majątku, stanowi jeden z podatków, które mogą obciążyć otrzymaną darowiznę. Niemniej jednak istnieją sytuacje, w których obdarowany nie musi płacić tego podatku. Warto znać przepisy i zasady, które określają, kiedy obowiązuje opodatkowanie darowizny. Niniejszy artykuł przedstawia istotne informacje dotyczące podatku od darowizny oraz sposobów na uniknięcie opodatkowania.
Spis treści:
O co chodzi w podatku od darowizny?
Podatek od darowizny dotyczy sytuacji, w których jedna osoba bezpłatnie przekazuje coś drugiej osobie. Darowizna może przybierać różne formy, takie jak przekazanie środków finansowych, ruchomości lub nieruchomości. Dotyczy to między innymi samochodów, mieszkań, domów, działek budowlanych czy darowizn na cele charytatywne. Podatek od darowizny regulowany jest przez ustawę o podatkach od spadków i darowizn, która określa stawki podatkowe w zależności od wartości przekazanych dóbr.
Kiedy można uniknąć podatku od darowizny?
W przypadku darowizny istnieją dwie sytuacje, w których można uniknąć obowiązku zapłacenia podatku. Pierwszą z nich jest sytuacja, gdy wartość darowizny nie przekracza kwoty wolnej od podatku. Drugą sytuacją jest przekazanie darowizny w tzw. zerowej grupie podatkowej.
Wartość darowizny a kwota wolna od podatku
Kwota wolna od podatku to ustalona suma, do której wartość darowizny nie podlega opodatkowaniu. Wysokość tej kwoty zależy od grupy podatkowej, do której należy darczyńca. Ustawa o podatkach od spadków i darowizn wyróżnia trzy grupy podatkowe:
- Grupa I – obejmuje m.in. małżonka, zstępnych, wstępnych, pasierba, rodzeństwo, ojczyma i macochę.
- Grupa II – obejmuje m.in. zstępnych rodzeństwa, zstępnych i małżonków pasierbów, rodzeństwo rodziców, małżonków rodzeństwa i rodzeństwo małżonków, małżonków innych zstępnych.
- Grupa III – obejmuje wszystkich pozostałych nabywców.
Kwoty wolne od podatku w przypadku darowizny, odpowiednio dla poszczególnych grup podatkowych, są ustalane corocznie i podlegają zmianom. Na przykład, od lipca 2023 roku, kwota wolna od podatku dla osób należących do grupy I wynosi 36 120 zł, dla grupy II – 27 090 zł, a dla grupy III – 5 733 zł. Przekroczenie tych kwot powoduje konieczność opodatkowania otrzymanego majątku.
Grupa zerowa – unikanie podatku od darowizny
W przypadku, gdy darowizna jest udzielana przez osobę z tzw. zerowej grupy podatkowej, czyli np. małżonka, dzieci, rodzeństwo, istnieje możliwość uniknięcia podatku od darowizny, niezależnie od jej wartości. Jest to możliwe, jeśli nie przekracza się progu podatkowego dla tej grupy.
Należy jednak pamiętać, że w przypadku, gdy darowizna w formie gotówkowej od osoby z grupy „0” przekracza próg podatkowy, podlega ona opodatkowaniu zgodnie z ogólnymi zasadami, a zwolnienie nie ma zastosowania. W takiej sytuacji obdarowany musi uiścić podatek od darowizny zgodnie ze skalami podatkowymi określonymi przez ustawę.
Jak oblicza się podatek od darowizny?
W przypadku przekroczenia kwoty wolnej od podatku, następuje naliczenie podatku od nadwyżki. Wysokość tego podatku zależy od wartości darowizny oraz grupy podatkowej, do której należy darczyńca. Aby obliczyć podatek, najpierw należy odliczyć kwotę wolną od podatku od wartości darowizny, a następnie podatek nalicza się od pozostałej nadwyżki.
Skala podatkowa dla grupy I
| Kwota nadwyżki w zł | Podatek |
|---|---|
| Ponad 11 833 | 3% |
| Ponad 23 665 | 5% |
| Ponad 355 000 | 7% |
Skala podatkowa dla grupy II
| Kwota nadwyżki w zł | Podatek |
|---|---|
| Ponad 11 833 | 7% |
| Ponad 23 665 | 9% |
| Ponad 828 400 | 12% |
Skala podatkowa dla grupy III
| Kwota nadwyżki w zł | Podatek |
|---|---|
| Ponad 11 833 | 12% |
| Ponad 23 665 | 16% |
| Ponad 1 420 000 | 20% |
Warto pamiętać, że podatek od darowizny płaci obdarowany, a nie darczyńca.
Obowiązek zgłoszenia darowizny w Urzędzie Skarbowym
Jeśli wartość darowizny przekracza kwotę wolną od podatku, obowiązkiem obdarowanego jest zgłoszenie darowizny w Urzędzie Skarbowym oraz opłacenie podatku. W celu zgłoszenia darowizny można skorzystać z formularza SD-Z2, który należy złożyć w odpowiednim urzędzie skarbowym. Istnieje jednak wyjątek od tego obowiązku, jeśli darowizna została przekazana w formie aktu notarialnego. W takiej sytuacji, odpowiednią informację do urzędu skarbowego przekazuje notariusz. Niedopełnienie obowiązku zgłoszenia może skutkować nałożeniem kary w wysokości 20% podatku od darowizny.
Ważnym krokiem podczas przekazywania darowizny jest również wybór odpowiedniego tytułu przelewu. Należy podać słowo „darowizna” oraz określić odbiorcę darowizny. W ten sposób zapewnimy przejrzystość i poprawność transakcji.
Podsumowanie
Podatek od darowizny jest jednym z podatków, które mogą być nakładane na otrzymaną darowiznę. Niemniej jednak istnieją sytuacje, w których można uniknąć opodatkowania. Warto znać przepisy i zasady dotyczące podatku od darowizny, aby świadomie korzystać z możliwości uniknięcia opodatkowania. Pamiętaj, że kwoty wolne od podatku oraz skale podatkowe są ustalane corocznie i warto być na bieżąco z obowiązującymi przepisami. Przed przekazaniem darowizny zawsze warto skonsultować się z doradcą podatkowym lub ekspertem, aby zapewnić sobie pełną świadomość i zrozumienie związanych z tym kwestii prawnych i podatkowych.
