W dniu 26 października 2023 r. odbędzie się posiedzenie Sądu Najwyższego w sprawie III CZP 156/22, która dotyczy problemu współuczestnictwa kredytobiorców. Decyzja ta ma ogromne znaczenie dla wszystkich stron, które domagają się uznania umowy kredytowej za nieważną i zwrotu nienależnych świadczeń. Odpowiedzi na pytania związane z legitymacją procesową kredytobiorców oraz przystąpieniem do sprawy w późniejszym terminie będą miały dalekosiężne konsekwencje dla rynku kredytowego.
Spis treści:
Tło sprawy
Sprawa III CZP 156/22 trafiła do Sądu Najwyższego na skutek postanowienia Sądu Apelacyjnego w Warszawie V Wydziału Cywilnego (V ACa 949/21) z dnia 29 listopada 2022 r. Sąd Najwyższy ma za zadanie rozstrzygnąć dwie kluczowe kwestie:
- Czy istnieje współuczestnictwo konieczne kredytobiorców w sprawie dotyczącej roszczeń związanych z abuzywnymi klauzulami umownymi w umowie kredytowej?
- Czy przystąpienie do sprawy przez osobę zawiadomioną po terminie wskazanym w art. 195 § 2 zdanie trzecie kodeksu postępowania cywilnego (k.p.c.) jest bezskuteczne, czy też należy je traktować jako nowe powództwo?
Odpowiedzi na te pytania będą miały wpływ na legitymację procesową kredytobiorców oraz procedurę przystąpienia do sprawy w przypadku zgłoszenia się nowej osoby.
Współuczestnictwo kredytobiorców
Jednym z kluczowych zagadnień w sprawie III CZP 156/22 jest kwestia współuczestnictwa kredytobiorców. Kredytobiorcy zastanawiają się, czy każdy z nich ma prawo do samodzielnego wystąpienia o ustalenie nieważności umowy kredytowej. Problem ten często pojawia się w przypadku rozwiązania związku małżeńskiego, gdy kredytobiorcy nie zgadzają się co do wystąpienia z powództwem przez oboje byłych małżonków.
Zwolennicy dopuszczalności samodzielnego wstępowania z pozwem o ustalenie wskazują, że odmowa przyznania jednemu kredytobiorcy samodzielnej legitymacji procesowej uniemożliwiłaby mu skorzystanie z prawa do sądu. Wymaganie łącznego dochodzenia żądania tworzy bowiem dodatkowe utrudnienie dla konsumenta w skutecznym dochodzeniu ochrony prawnej. W kontekście ochrony praw konsumenta można zatem zakwestionować wymóg współuczestnictwa jako nieproporcjonalny.
Ważne jest również zauważenie, że każda osoba zainteresowana może powołać się na nieważność czynności prawnej. Zainteresowaniem w ustaleniu tej nieważności może być objęta każda osoba niezależnie od innych zainteresowanych. Wobec tego nie zachodzi współuczestnictwo konieczne po stronie zainteresowanych w ustaleniu nieważności bezwzględnej czynności prawnej.
Wyrok Sądu Najwyższego V CSK 424/17
W kontekście rozważań na temat współuczestnictwa kredytobiorców warto odwołać się do wyroku Sądu Najwyższego V CSK 424/17. Wyrok ten potwierdza, że zasadą jest działanie każdego współuczestnika w imieniu własnym, niezależnie od tego, czy dotyczy to świadczenia czy ustalenia w stosunku do jednej lub wszystkich stron umowy, która jest bezwzględnie nieważna. Sąd podkreślił również, że można wystąpić o ustalenie nieważności stosunku zobowiązaniowego między jednym z dłużników a wierzycielem, niezależnie od wcześniejszych rozstrzygnięć w podobnej sprawie.
Rezultat posiedzenia Sądu Najwyższego
W świetle powyższych argumentów, Sąd Najwyższy powinien przyjąć, że samodzielne wystąpienie kredytobiorcy z powództwem o ustalenie nieważności umowy kredytowej jest dopuszczalne i nie wymaga współuczestnictwa koniecznego. Rozstrzygnięcie w sprawie III CZP 156/22 poznamy już 26 października 2023 r.
Informacje na temat rezultatu posiedzenia będą dostępne na stronie Sądu Najwyższego: http://www.sn.pl/sprawy/SitePages/e-Sprawa.aspx?ItemSID=20066-9e7a8ec9-46f5-4dbf-9cdb-ed229152e5ef&ListName=esprawa2022&Search=III%20CZP%20156/22.
Podsumowanie
Sprawa III CZP 156/22 dotycząca problemu współuczestnictwa kredytobiorców będzie miała ogromne znaczenie dla rynku kredytowego. Decyzja Sądu Najwyższego w tej sprawie wpłynie na legitymację procesową kredytobiorców oraz procedurę przystąpienia do sprawy. Oczekujemy rezultatu posiedzenia, który poznamy 26 października 2023 r. Śledź naszą stronę, aby być na bieżąco z najnowszymi informacjami dotyczącymi tej sprawy.
