Minister finansów Andrzej Domański spotkał się 22 kwietnia 2025 roku w Waszyngtonie z Kevinem Hassettem, dyrektorem Narodowej Rady Ekonomicznej USA, aby omówić kluczowe kwestie współpracy gospodarczej między Polską a Stanami Zjednoczonymi. W centrum rozmów znalazły się inwestycje w atom, modernizacja polskiego przemysłu zbrojeniowego oraz deregulacja sektora energetycznego. To strategiczne spotkanie podkreśla rosnące znaczenie energetyki jądrowej i bezpieczeństwa energetycznego Polski w kontekście globalnych wyzwań.
| To musisz wiedzieć | |
|---|---|
| Jakie inwestycje w atom omówiono podczas spotkania Domańskiego z Hassett? | Poruszono kwestie finansowania pierwszej elektrowni jądrowej w Polsce oraz wsparcia amerykańskiego kapitału. |
| Jaki jest wpływ inwestycji w atom na rynek pracy w Polsce do 2030 roku? | Projekt ma stworzyć około 35 000 nowych miejsc pracy, głównie w sektorach budowlanym i metalowym. |
| Jakie zmiany niesie deregulacja sektora energetycznego dla inwestycji? | Deregulacja ma skrócić czas uzyskiwania pozwoleń z 58 do 24 miesięcy, przyspieszając realizację projektów. |
Spis treści:
Jakie są najważniejsze fakty dotyczące inwestycji w atom po spotkaniu Domańskiego z Hassett?
Spotkanie ministrów odbyło się podczas obrad Międzynarodowego Funduszu Walutowego i Banku Światowego w Waszyngtonie. Kluczowym tematem była współpraca gospodarcza oraz inwestycje w energetykę jądrową. Polska planuje przeznaczyć na budowę pierwszej elektrowni jądrowej w Lubiatowie-Kopalinie aż 192 mld zł, z czego ponad połowa środków – dokładnie 53 mld zł – trafi do polskich podwykonawców, co stanowi niemal 28% całego budżetu projektu. Wsparcie ze strony USA obejmuje już zatwierdzoną pożyczkę o wartości 1 mld USD (około 4,2 mld zł) udzieloną przez U.S. International Development Finance Corporation (DFC), a obecnie rozważane jest rozszerzenie finansowania poprzez partnerstwo publiczno-prywatne.
W obszarze obronności Polska zwiększa wydatki na modernizację przemysłu zbrojeniowego – na rok 2025 przewidziano rekordową kwotę 186,6 mld zł (ok. 4,7% PKB), co oznacza wzrost o ponad 28 mld zł względem poprzedniego roku. Amerykańska strona wyraziła poparcie dla udziału swoich firm zwłaszcza przy dostawach systemów przeciwlotniczych i rozwoju technologii cyberbezpieczeństwa.
Jak wygląda kontekst polsko-amerykańskiej współpracy od ceł po inwestycje atomowe?
W ostatnich miesiącach relacje gospodarcze między Polską a USA uległy znacznemu pogłębieniu. W kwietniu 2025 roku administracja prezydenta Donalda Trumpa zdecydowała się na odroczenie o trzy miesiące planowanego wprowadzenia ceł odwetowych na towary z Unii Europejskiej, co zostało odebrane jako sygnał deeskalacji napięć handlowych. Wydarzenie to miało istotny wpływ na stabilizację rynków finansowych, które wcześniej doświadczyły gwałtownych spadków.
W marcu premier Donald Tusk zapowiedział, że znaczna część środków przeznaczonych na projekt jądrowy zasili krajowe firmy, wzbudzając jednocześnie zainteresowanie Komisji Europejskiej dotyczącą pomocy publicznej. Z kolei lutowa decyzja rządu o zabezpieczeniu budżetu państwa na poziomie 60 mld zł na budowę elektrowni potwierdza determinację Polski w realizacji ambitnej strategii energetycznej. Ta strategia wpisuje się w globalne trendy rozwoju technologii jądrowych – Międzynarodowa Agencja Energii Atomowej prognozuje wzrost mocy elektrowni atomowych o ponad 80% do roku 2040.
Jakie perspektywy i ryzyka wskazują eksperci wobec inwestycji w atom?
Eksperci podkreślają zarówno potencjalne korzyści, jak i wyzwania związane z realizacją projektu jądrowego. Prof. Wacław Gudowski z Narodowego Centrum Badań Jądrowych wskazuje, że harmonogram zakładający uruchomienie pierwszego reaktora do roku 2036 jest możliwy do osiągnięcia jedynie przy sprawnej współpracy międzynarodowej i uniknięciu biurokratycznych opóźnień. Transfer technologii ze Stanów Zjednoczonych jest tu kluczowym elementem sukcesu.
Z kolei Tomasz Wiśniewski z Pracowni Finansowej zwraca uwagę na ekonomiczne aspekty przedsięwzięcia: koszt produkcji energii jądrowej może być znacznie wyższy niż obecne ceny rynkowe prądu, co wymaga zabezpieczenia finansowego przez formułę długoterminowych kontraktów różnicowych. Raport Baker McKenzie podkreśla natomiast niedobór wykwalifikowanych specjalistów oraz braki prawne jako główne bariery gotowości Polski do pełnej realizacji projektu.
Jakie ryzyka technologiczne i finansowe należy uwzględnić?
Ryzyka obejmują potencjalne opóźnienia wynikające z niedostosowania infrastruktury prawnej oraz trudności kadrowe. Ponadto wysokie koszty utrzymania i eksploatacji reaktorów trzeciej generacji mogą wpłynąć na rentowność całego przedsięwzięcia. Eksperci rekomendują rozwijanie programów edukacyjnych i szkoleń specjalistycznych, aby sprostać wymaganiom rynku pracy oraz zapewnić ciągłość operacyjną elektrowni.
Jak inwestycje w atom wpłyną na ceny energii i rynek pracy w Polsce?
Dla przeciętnego konsumenta najważniejsze są przewidywane zmiany cen energii oraz nowe miejsca pracy. Rząd szacuje, że dzięki energii jądrowej ceny prądu mogą spaść o około 20% do roku 2040, co poprawi konkurencyjność polskiej gospodarki i sytuację gospodarstw domowych. Jednocześnie od roku 2026 planowane jest wdrożenie opłaty jądrowej wynoszącej około 2,15 zł miesięcznie na gospodarstwo domowe, która ma sfinansować część kosztów inwestycji.
Z punktu widzenia rynku pracy projekt stworzy około 35 tysięcy nowych miejsc zatrudnienia do roku 2030, głównie w sektorach budowlanym, metalurgicznym oraz usług inżynieryjnych. Jest to jedna z największych inicjatyw tworzenia miejsc pracy związanych z transformacją energetyczną kraju.
Bezpieczeństwo energetyczne również ulegnie poprawie dzięki uruchomieniu nowoczesnych reaktorów III generacji odpornych na awarie typu Fukushima – co potwierdza większość ekspertów i raporty techniczne.
Jakie plany dotyczące deregulacji i kolejnych projektów kształtują przyszłość energetyki jądrowej?
W perspektywie najbliższego roku kluczowe będą zmiany legislacyjne mające usprawnić proces inwestycyjny. Planowana ustawa deregulacyjna skróci czas uzyskiwania pozwoleń dla projektów energetycznych z obecnych średnio 58 miesięcy do około dwóch lat, co znacząco przyspieszy realizację nowych inwestycji.
Jednym z najważniejszych celów jest wybór lokalizacji drugiej elektrowni jądrowej – kandydatami są Bełchatów lub Konin – gdzie planowany budżet może sięgnąć nawet 150 mld zł. Równolegle trwają prace nad wdrożeniem technologii małych reaktorów modułowych (SMR), które mają być alternatywą dla dużych bloków energetycznych i przynieść większą elastyczność systemowi elektroenergetycznemu kraju.
Jakie znaczenie mają technologie SMR dla rozwoju Polski?
Według Ministerstwa Przemysłu Polska może posiadać do roku 2035 nawet kilkanaście takich reaktorów o mocy sumarycznej przekraczającej gigawat energii elektrycznej. Projekty realizowane przez krajowe koncerny KGHM czy Orlen mają potencjał znacznego zwiększenia udziału energii odnawialnej i niskoemisyjnej w bilansie energetycznym państwa.
Inwestycje w atom po spotkaniu Domańskiego z Hassett stanowią fundament strategicznej współpracy Polski i USA oraz kluczowy krok ku bezpieczeństwu energetycznemu kraju. Zapewnienie stabilności dostaw energii przy jednoczesnym wsparciu rozwoju gospodarczego to wyzwanie przyszłości wymagające zaangażowania zarówno decydentów, jak i społeczeństwa.
Długoterminowa kooperacja polsko-amerykańska otwiera przed Polską unikalne możliwości wykorzystania zaawansowanych technologii atomowych oraz modernizacji przemysłu obronnego przy zachowaniu troski o środowisko naturalne. To szansa nie tylko na rozwój gospodarczy, ale także na budowanie globalnej stabilności energetycznej poprzez innowacje i odpowiedzialną politykę inwestycyjną.
