Spis treści:
Wprowadzenie do inicjatywy SprawdzaMY i jej znaczenie dla Polski
Czy wiedziałeś, że polski rząd podjął się rewizji niemal 200 propozycji deregulacyjnych, aby uprościć życie obywateli oraz przedsiębiorców? Właśnie taki cel przyświeca inicjatywie SprawdzaMY, którą prowadzi Rafał Brzoska, znany z działalności biznesowej i społecznej. Program ten ma na celu systematyczne odciążenie polskiego prawa od zbędnych regulacji oraz ułatwienie funkcjonowania na rynku. Dzięki temu państwo staje się bardziej przyjazne dla przedsiębiorczości, a obywatele mogą szybciej i łatwiej załatwiać sprawy urzędowe.
Inicjatywa SprawdzaMY to odpowiedź na rosnącą potrzebę uproszczenia przepisów, które często bywają nadmiernie skomplikowane lub nieaktualne. W efekcie działania tego programu mają poprawić efektywność administracji publicznej oraz zredukować bariery biurokratyczne utrudniające rozwój gospodarczy.
Geneza i cele inicjatywy SprawdzaMY
Historia powstania i kontekst społeczno-gospodarczy
Inicjatywa SprawdzaMY powstała na początku 2025 roku jako odpowiedź na wieloletnie postulaty dotyczące uproszczenia prawa w Polsce. Pomysłodawcą i liderem projektu został Rafał Brzoska, który otrzymał mandat od premiera Donalda Tuska do koordynacji tego procesu. Założeniem było stworzenie platformy dialogu pomiędzy obywatelami, przedsiębiorcami a administracją publiczną, umożliwiającej zgłaszanie konkretnych propozycji zmian w obowiązujących przepisach.
Proces ten wpisuje się w szerszą strategię reform administracyjnych, które mają przeciwdziałać nadmiernej biurokracji oraz wspierać rozwój cyfryzacji usług publicznych. Inicjatywa jest także elementem działań rządu zmierzających do zwiększenia konkurencyjności polskiej gospodarki na tle europejskim.
Struktura zespołu i metody pracy
Zespół realizujący SprawdzaMY składa się z ekspertów reprezentujących różne dziedziny – prawo, ekonomię, administrację publiczną oraz nowe technologie. Metodyka pracy opiera się na transparentnym i wieloetapowym procesie oceny zgłoszonych propozycji deregulacyjnych. Każda sugestia jest poddawana analizie merytorycznej przez specjalistów, a następnie konsultowana z właściwymi resortami rządowymi.
Dzięki platformie internetowej możliwe jest szybkie zbieranie wniosków od obywateli i przedsiębiorców oraz monitorowanie ich statusu. Systematyczne raporty pozwalają na bieżąco korygować działania i wskazywać priorytety.
Strategiczne cele programu
Głównym celem inicjatywy SprawdzaMY jest uproszczenie prawa poprzez eliminację przepisów zbędnych lub utrudniających działalność gospodarczą. Projekt zakłada przygotowanie kilkuset konkretnych propozycji deregulacyjnych, z których znacząca część ma zostać wdrożona jeszcze w 2025 roku.
Oczekiwane korzyści obejmują poprawę warunków prowadzenia biznesu, skrócenie czasu załatwiania formalności oraz zwiększenie przejrzystości procedur administracyjnych. Program ma również pozytywnie wpłynąć na jakość życia obywateli poprzez ułatwienia w dostępie do usług publicznych.
Proces weryfikacji propozycji deregulacyjnych
Mechanizmy oceny wniosków
Propozycje zgłaszane w ramach inicjatywy SprawdzaMY podlegają czterostopniowej procedurze oceny. Na początkowym etapie następuje selekcja eliminująca projekty mogące zagrozić bezpieczeństwu państwa lub stabilności finansów publicznych. Następnie odbywają się konsultacje międzyresortowe, podczas których ministerstwa mają 30 dni na zaopiniowanie zgłoszeń.
W przypadku braku jednomyślności wnioski trafiają ponownie do zespołu ekspertów celem dalszej analizy. Dopiero po pozytywnej ocenie projekt kierowany jest do fazy legislacyjnej i wdrożenia. Taki system gwarantuje rzetelną ocenę wpływu zmian oraz minimalizuje ryzyko negatywnych konsekwencji prawnych czy finansowych.
Statystyki przyjęć i odrzuceń
Z analizy danych wynika, że spośród 173 przeanalizowanych propozycji aż 108 (62%) uzyskało akceptację rządu. Z tej grupy 11 projektów zostało już wdrożonych w praktyce, a 17 znajduje się obecnie na etapie legislacyjnym. Pozostałe 26 wymaga dalszych analiz, natomiast 32 projekty zostały odrzucone ze względu na potencjalne zagrożenia dla finansów państwa lub bezpieczeństwa obywateli.
Przykładem odrzuconej propozycji była inicjatywa skrócenia okresu przedawnienia zobowiązań podatkowych, która mogłaby negatywnie wpłynąć na budżet państwa.
Przykłady konkretnych rozwiązań
Wśród zaakceptowanych projektów znajdują się między innymi uproszczenia podatkowe przygotowane przez Ministerstwo Finansów, reformy wymiaru sprawiedliwości dotyczące przyspieszenia postępowań sądowych oraz cyfryzacja usług publicznych prowadzona przez Ministerstwo Cyfryzacji. Wszystkie te rozwiązania mają realny wpływ na poprawę efektywności funkcjonowania państwa i ułatwienia dla obywateli.
Realizacja i wprowadzone zmiany
Wdrożone zmiany
Do kwietnia 2025 roku wdrożono jedenaście propozycji deregulacyjnych z inicjatywy SprawdzaMY. Wśród nich znalazło się zniesienie obowiązku składania oświadczeń majątkowych przy korzystaniu z nieodpłatnej pomocy prawnej oraz wprowadzenie cyfrowych form kontaktu z poradniami prawnymi, takich jak wideorozmowy czy czaty online. Uproszczono także procedury kontroli mikroprzedsiębiorców – skrócono czas oczekiwania z dwunastu do sześciu dni.
Projekty w trakcie realizacji
Liczba inicjatyw obecnie procedowanych w parlamencie wynosi siedemnaście. Najważniejsze z nich dotyczą ograniczenia nadmiernych kontroli przedsiębiorców, reformy systemu wiz pracowniczych dla cudzoziemców oraz utworzenia jednolitego rejestru dokumentów elektronicznych dostępnego przez platformę e-Urząd. Realizacja tych projektów pozwoli jeszcze bardziej usprawnić funkcjonowanie administracji oraz ułatwić prowadzenie działalności gospodarczej.
Cyfryzacja w służbie deregulacji
Szerokie wykorzystanie technologii cyfrowych stanowi istotny element programu SprawdzaMY. Dzięki temu możliwe jest wdrażanie rozwiązań takich jak mObywatel czy Internetowe Konto Pacjenta z nowymi funkcjonalnościami ułatwiającymi kontakt z urzędami bez konieczności osobistego stawiennictwa. Cyfryzacja procesów administracyjnych nie tylko przyspiesza obsługę spraw, ale również zmniejsza koszty funkcjonowania państwa.
Wyzwania i kontrowersje związane z inicjatywą SprawdzaMY
Głos krytyków reform
Mimo licznych korzyści pojawiły się także głosy krytyczne wobec niektórych aspektów programu deregulacji. Przeciwnicy zwracają uwagę na ryzyko destabilizacji systemu podatkowego przy nadmiernym skracaniu terminów przedawnienia zobowiązań fiskalnych oraz potencjalne zagrożenia bezpieczeństwa związane z liberalizacją przepisów dotyczących zatrudniania cudzoziemców.
Krytycy podkreślają również ryzyko niedoszacowania kosztów wdrożenia rozwiązań cyfrowych oraz obawiają się utraty kontroli nad jakością usług publicznych po uproszczeniu procedur.
Mechanizmy zabezpieczające interes publiczny
Aby przeciwdziałać potencjalnym negatywnym skutkom deregulacji, rząd wprowadził szereg mechanizmów ochronnych. Należy do nich obowiązkowy system oceny skutków regulacji (RIA), który pozwala analizować wpływ każdej propozycji przed jej wdrożeniem. Dodatkowo przewidziano szerokie konsultacje społeczne oraz możliwość wykorzystania tzw. veta resortowego przez ministerstwa sprzeciwiające się danym zmianom ze względów merytorycznych lub bezpieczeństwa.
Studium przypadku kontrowersyjnej reformy
Ciekawym przykładem debat była propozycja skrócenia postępowań sądowych w sprawach gospodarczych poprzez powołanie specjalnych wydziałów gospodarczych w sądach okręgowych. Projekt ten początkowo budził obawy o obniżenie jakości orzecznictwa i presję na sędziów, jednak dzięki kompromisowi udało się wypracować rozwiązania gwarantujące zarówno szybkość postępowań, jak i ich rzetelność.
Perspektywy rozwoju inicjatywy SprawdzaMY
Krótko- i długoterminowe plany rozwoju programu
Zgodnie z harmonogramem Rafała Brzoski do 1 czerwca 2025 roku planowane jest zgromadzenie łącznie około 400 propozycji deregulacyjnych. Założeniem jest wdrożenie co najmniej 30% zaakceptowanych projektów do końca trzeciego kwartału tego samego roku. Pełna implementacja wszystkich zatwierdzonych zmian przewidziana jest natomiast na rok 2026.
Długoterminowo planowane jest ustanowienie stałych struktur odpowiedzialnych za monitorowanie i aktualizację przepisów – m.in. komisji deregulacyjnej działającej przy Sejmie oraz mechanizmów automatycznego wygaszania przepisów nieaktualnych (tzw. sunset clause). Istotnym elementem będzie też integracja oceny skutków regulacji z procesami budżetowymi państwa.
Rola Polski w promowaniu deregulacji na poziomie UE
Polska staje się ważnym graczem promującym politykę deregulacyjną także na forum Unii Europejskiej. Premier Donald Tusk podczas wystąpienia w Parlamencie Europejskim wezwał do wspólnotowej akcji upraszczania prawa gospodarczego i administracyjnego. Doświadczenia zdobyte dzięki inicjatywie SprawdzaMY mogą stać się wzorem dla innych krajów członkowskich, a także wpłynąć na kształt przyszłych regulacji unijnych.
Podsumowanie
Inicjatywa SprawdzaMY pod kierownictwem Rafała Brzoski stanowi przełomowy krok w kierunku modernizacji polskiego systemu prawnego poprzez kompleksową deregulację opartą na współpracy międzysektorowej i wsparciu cyfryzacji usług publicznych. Realizacja ponad stu zatwierdzonych propozycji już dziś wpływa pozytywnie na środowisko biznesowe oraz codzienne życie obywateli, upraszczając formalności i zwiększając dostępność usług administracyjnych.
Dalsze działania zaplanowane do końca 2025 roku potwierdzają ambicję uczynienia procesu deregulacji trwałym elementem polityki państwa o znaczeniu strategicznym dla gospodarki i społeczeństwa. Zachęcamy wszystkich zainteresowanych do śledzenia postępów programu SprawdzaMY oraz aktywnego udziału w konsultacjach – to wspólne działanie może przynieść wymierne korzyści każdemu użytkownikowi prawa w Polsce.
