Historyczna decyzja: Sfinks Polska sprzedaje markę SPHINX za 75 mln zł – co zmieni się dla klientów?

Sfinks Polska S.A. podjął decyzję o sprzedaży marki SPHINX za minimum 75 milionów złotych, co stanowi kulminację wieloletniego procesu restrukturyzacji rozpoczętego w okresie pandemii COVID-19. Transakcja obejmuje zorganizowaną część przedsiębiorstwa składającą się z 71 restauracji własnych, 28 umów franczyzowych oraz praw do znaku towarowego najważniejszej marki w portfolio spółki. Decyzja ta oznacza koniec pewnej epoki dla polskiej gastronomii, gdzie SPHINX przez dekady był synonimem casual dining i generował około 70% przychodów całej grupy kapitałowej.

Sprzedaż ma na celu ostateczne uwolnienie się od zadłużenia wynoszącego prawie 119 milionów złotych oraz umożliwienie skoncentrowania się na rozwoju pozostałych marek w portfolio. Zarząd spółki planuje przeznaczyć środki z transakcji na spłatę zobowiązań wobec wierzycieli, wykup obligacji korporacyjnych oraz inwestycje w dynamicznie rozwijające się koncepty franczyzowe. Dla klientów SPHINX-a zmiana właściciela może oznaczać modernizację oferty, optymalizację menu oraz dostosowanie standardów obsługi do współczesnych trendów konsumenckich.

Przyczyny historycznej decyzji o sprzedaży marki SPHINX

Sfinks Polska znalazł się w sytuacji, w której sprzedaż marki SPHINX stała się koniecznością biznesową wynikającą z nagromadzonych problemów finansowych. Spółka giełdowa od lat boryka się z wysokim zadłużeniem wynoszącym obecnie 118,9 miliona złotych, co znacząco ogranicza możliwości rozwoju i inwestycji w modernizację. Pandemia COVID-19 dodatkowo pogłębiła trudności, powodując 80-procentowy spadek przychodów w okresie lockdownów i zmuszając zarząd do rozpoczęcia procesu restrukturyzacyjnego.

Restrukturyzacja zapoczątkowana w 2020 roku obejmowała układ z wierzycielami przewidujący rozłożenie spłaty zadłużenia na okres do 2029 roku, jednak realizacja tego planu wymagała pozyskania dodatkowego kapitału. Mimo częściowej poprawy wyników w latach 2023-2024, gdy sprzedaż wzrosła o 8,8% do poziomu 206,8 miliona złotych, marża operacyjna pozostała na niskim poziomie 3%. Koszty finansowe pochłaniające 6,2 miliona złotych rocznie oraz utrzymujące się straty netto uniemożliwiały samodzielne wyjście z kryzysu.

Zmiany na rynku gastronomicznym również wpłynęły na decyzję o sprzedaży SPHINX-a. Współczesni konsumenci coraz częściej wybierają dostawy na wynos oraz mniejsze formaty restauracyjne, podczas gdy model SPHINX-a opiera się na dużych lokalach stacjonarnych o średniej powierzchni 450 metrów kwadratowych. Presja konkurencyjna ze strony dynamicznie rozwijających się sieci fast-casual oferujących niższe ceny i szybszy czas obsługi zmusiła zarząd do przewartościowania strategii biznesowej.

Wpływ pandemii na wyniki finansowe

Pandemia COVID-19 okazała się katalizatorem problemów, które narastały w Sfinks Polska już od kilku lat. W 2020 roku przychody spółki spadły o 37% w porównaniu z rokiem poprzednim, a strata netto wyniosła 15,2 miliona złotych. Lockdowny szczególnie dotknęły segment casual dining, w którym operuje SPHINX, ze względu na zależność od ruchu w centrach handlowych i ograniczenia w obsłudze stacjonarnej.

Wprowadzone przez rząd programy wsparcia, w tym pożyczki z Polskiego Funduszu Rozwoju, zapewniły jedynie tymczasowe złagodzenie sytuacji finansowej. Spółka otrzymała 18,5 miliona złotych w ramach tarczy antykryzysowej, jednak środki te nie wystarczyły na pokrycie strat operacyjnych i kosztów utrzymania sieci restauracji podczas ograniczeń epidemicznych. Dodatkowo, konieczność przestrzegania reżimów sanitarnych zwiększyła koszty operacyjne, jednocześnie ograniczając przepustowość lokali.

Pomimo stopniowego znoszenia ograniczeń pandemicznych, powrót do poziomów sprzedaży sprzed 2020 roku okazał się trudniejszy niż przewidywano. Zmienione przyzwyczajenia konsumentów, wzrost popularności platform dostawczych oraz inflacja kosztów pracy i surowców utrzymały presję na rentowność. W rezultacie sprzedaż marki SPHINX stała się jedynym sposobem na pozyskanie kapitału niezbędnego do spłaty zobowiązań i kontynuowania działalności.

Szczegóły transakcji i jej wartość

Sprzedaż marki SPHINX zostanie przeprowadzona w formie zbycia zorganizowanej części przedsiębiorstwa, co oznacza przeniesienie na nabywcę kompletu aktywów i zobowiązań związanych z prowadzeniem tej działalności. W skład transakcji wchodzi 71 restauracji własnych zlokalizowanych w całej Polsce, głównie w centrach handlowych i lokalizacjach miejskich o wysokim natężeniu ruchu pieszego. Dodatkowo nabywca przejmie sieć 28 umów franczyzowych, co daje łącznie prawie 100 punktów sprzedaży funkcjonujących pod marką SPHINX.

Prawa do znaku towarowego SPHINX stanowią kluczowy element transakcji, obejmując nie tylko nazwę i logo, ale także receptury, standardy obsługi, procedury operacyjne oraz know-how wypracowane przez lata działalności. Wartość niematerialna marki została oszacowana na podstawie średniorocznych przychodów z lat 2022-2024 wynoszących 145-160 milionów złotych oraz pozycji rynkowej jako największej sieci casual dining w Polsce. Portfolio umów najmu i podnajmu lokali zapewnia nabywcy gotową infrastrukturę do kontynuowania działalności bez konieczności poszukiwania nowych lokalizacji.

Minimalna kwota 75 milionów złotych została ustalona po uwzględnieniu salda zobowiązań i należności przenoszonych wraz z ZCP. Faktyczna cena może być wyższa w zależności od zainteresowania potencjalnych nabywców oraz negocjacji dotyczących warunków przejęcia zadłużenia związanego z działalnością SPHINX-a. Zarząd Sfinks Polska przewiduje możliwość strukturyzowania transakcji, w tym wariant sprzedaży do spółki zależnej z późniejszym pozyskaniem inwestora zewnętrznego, co pozwoliłoby zachować częściowy wpływ na rozwój marki.

Metodologia wyceny i porównania rynkowe

Wycena marki SPHINX została przeprowadzona z wykorzystaniem metody dochodowej, która uwzględnia zdolność generowania przepływów pieniężnych w perspektywie długoterminowej. Analiza opierała się na średnich wynikach z lat 2022-2024, kiedy marka osiągała przychody na poziomie 145-160 milionów złotych rocznie przy marży EBITDA wynoszącej 8-12%. Uwzględniono również potencjał wzrostu wynikający z możliwych inwestycji w modernizację oraz rozwój segmentu dostaw.

Porównanie z podobnymi transakcjami na europejskim rynku gastronomicznym wskazuje na rozsądność przyjętej wyceny. W 2023 roku marka Vapiano została sprzedana za 45 milionów euro przy 180 restauracjach, co daje wskaźnik około 250 tysięcy euro na jeden lokal. W przypadku SPHINX-a wskaźnik ten wynosi około 750 tysięcy złotych na restaurację, co odzwierciedla silniejszą pozycję marki na polskim rynku oraz wyższą rentowność lokalizacji.

Dodatkowo przy wycenie uwzględniono wartość portfela nieruchomości, w tym atrakcyjne lokalizacje w prestiżowych centrach handlowych oraz długoterminowe umowy najmu z korzystnymi warunkami. Część restauracji SPHINX działa w oparciu o umowy zawarte na początku rozwoju centrów handlowych, co zapewnia preferencyjne stawki czynszu stanowiące konkurencyjną przewagę. Te elementy zwiększają atrakcyjność inwestycyjną marki dla potencjalnych nabywców poszukujących stabilnych źródeł przychodów.

Potencjalni nabywcy i scenariusze przejęcia

Analitycy rynku wskazują na kilka możliwych scenariuszy dotyczących przyszłego właściciela marki SPHINX. Pierwszą grupą potencjalnych nabywców są fundusze private equity specjalizujące się w restrukturyzacji i rozwoju marek gastronomicznych. Tego typu inwestorzy dysponują doświadczeniem w optymalizacji kosztów, modernizacji konceptów oraz ekspansji na nowe rynki. Fundusze takie jak Mid Europa Partners czy Enterprise Investors mają w swoich portfelach marki z sektora FMCG i gastronomii, co może zapewnić synergię operacyjną.

Druga grupa to konkurencyjne sieci restauracyjne poszukujące możliwości konsolidacji rynku polskiego. Przejęcie SPHINX-a przez gracza takiego jak AmRest czy Sphera Franchise Group mogłoby przynieść korzyści skali w zakupach, logistyce oraz marketingu. Taki scenariusz wiązałby się jednak z ryzykiem ograniczenia konkurencji na rynku casual dining oraz potencjalnymi zmianami w ofercie i pozycjonowaniu marki. Nabywca z branży gastronomicznej prawdopodobnie wprowadziłby również zmiany w menu, dostosowując je do swojego portfolio marek.

Trzecią możliwością jest inwestycja strategiczna ze strony podmiotu z branży FMCG lub detalicznej, zainteresowanego integracją pionową. Producenci żywności mogą traktować sieć restauracyjną jako kanał dystrybucji swoich produktów oraz laboratorium do testowania nowych konceptów kulinarnych. Deweloperzy centrów handlowych również mogą być zainteresowani przejęciem, traktując restauracje jako magnes przyciągający klientów do ich obiektów. Taki nabywca prawdopodobnie zachowałby obecny charakter marki, inwestując w jej modernizację i rozwój.

Międzynarodowi inwestorzy i ekspansja zagraniczna

Nie można wykluczyć zainteresowania ze strony międzynarodowych sieci gastronomicznych poszukujących możliwości wejścia na polski rynek. SPHINX jako rozpoznawalna marka z ugruntowaną pozycją mogłaby stanowić platformę do dalszej ekspansji w regionie Europy Środkowo-Wschodniej. Inwestorzy z Niemiec, Austrii czy Wielkiej Brytanii mogą postrzegać polską gastronomię jako atrakcyjny segment inwestycyjny o potencjale wzrostu.

Międzynarodowy nabywca prawdopodobnie wprowadziłby standardy operacyjne sprawdzone na innych rynkach, co mogłoby przynieść korzyści w postaci profesjonalizacji zarządzania i optymalizacji procesów. Jednocześnie istnieje ryzyko utraty lokalnego charakteru marki oraz dostosowania oferty do międzynarodowych trendów kosztem polskich preferencji kulinarnych. Historia pokazuje, że zagraniczne sieci odnoszące sukces w Polsce zachowują elastyczność w dostosowywaniu menu do lokalnych gustów.

Wariant przejęcia przez inwestora finansowego z opcją dalszej odsprzedaży również pozostaje prawdopodobny. Fundusze typu buy-out mogą traktować SPHINX jako inwestycję krótko- lub średnioterminową, koncentrując się na poprawie wyników finansowych przed kolejną sprzedażą. Taki scenariusz oznaczałby intensywną restrukturyzację operacyjną, optymalizację kosztów oraz możliwe zamykanie nierentownych lokali w celu maksymalizacji wartości przed wyjściem z inwestycji.

Konsekwencje dla klientów i rynku gastronomicznego

Zmiana właściciela marki SPHINX prawdopodobnie przyniesie zauważalne zmiany dla jej klientów, choć ich charakter będzie zależał od strategii nowego nabywcy. W perspektywie krótkoterminowej można spodziewać się modernizacji menu, wprowadzenia nowych pozycji oraz optymalizacji obecnej oferty kulinarnej. Nowy właściciel może postawić na trendy takie jak żywność roślinną, dania fit czy opcje dla osób z nietolerancjami pokarmowymi, odpowiadając na zmieniające się preferencje konsumentów.

Standardy obsługi również mogą ulec zmianie, szczególnie jeśli nabywcą będzie międzynarodowa sieć z wypracowanymi procedurami operacyjnymi. Wprowadzenie nowych technologii, takich jak aplikacje mobilne do zamawiania, systemy płatności bezgotówkowych czy programy lojalnościowe, może poprawić doświadczenia klientów. Jednocześnie istnieje ryzyko standaryzacji oferty kosztem regionalnych różnic i lokalnego charakteru, który część klientów ceni w SPHINX-ie.

Zmiany cenowe pozostają prawdopodobne, choć ich kierunek zależy od strategii pozycjonowania nowego właściciela. Inwestor koncentrujący się na segmencie premium może podnieść ceny, inwestując jednocześnie w jakość składników i poziom obsługi. Z kolei nabywca stawiający na ekspansję i zdobycie udziału rynkowego może wprowadzić bardziej konkurencyjne cenniki, kompensując niższe marże większym wolumenem sprzedaży. Dla klientów kluczowe będzie zachowanie stosunku jakości do ceny, który stanowi o atrakcyjności marki.

Wpływ na konkurencję i trendy branżowy

Sprzedaż SPHINX-a może zapoczątkować falę konsolidacji na polskim rynku gastronomicznym, gdzie działają dziesiątki mniejszych sieci borykających się z podobnymi wyzwaniami finansowymi. Inne marki casual dining mogą rozważać podobne transakcje, szczególnie jeśli SPHINX pod nowym zarządzaniem osiągnie sukces rynkowy. Konsolidacja może prowadzić do powstania kilku dominujących graczy kontrolujących znaczną część rynku, co wpłynie na konkurencję i innowacyjność sektora.

Konkurenci SPHINX-a prawdopodobnie będą obserwować zmiany wprowadzane przez nowego właściciela, aby dostosować własne strategie. Jeśli modernizacja przyniesie pozytywne rezultaty, inne sieci mogą naśladować wprowadzone rozwiązania, przyspieszając transformację całej branży. Z drugiej strony, problemy adaptacyjne czy utrata lojalności klientów mogą stać się przestrogą przed zbyt radykalnymi zmianami w sprawdzonych konceptach gastronomicznych.

Transakcja może również wpłynąć na wyceny innych marek gastronomicznych, szczególnie jeśli osiągnięta cena przekroczy oczekiwania rynku. Właściciele konkurencyjnych sieci mogą zostać zachęceni do rozważenia podobnych transakcji, licząc na korzystne warunki sprzedaży. Jednocześnie banki i fundusze inwestycyjne mogą zwiększyć zainteresowanie finansowaniem przejęć w sektorze gastronomicznym, postrzegając go jako atrakcyjny obszar inwestycyjny po okresie pandemicznej korekty.

Historyczna decyzja Sfinks Polska o sprzedaży marki SPHINX za 75 milionów złotych zamyka pewien rozdział w historii polskiej gastronomii, jednocześnie otwierając nowe możliwości rozwoju dla obu stron transakcji. Dla spółki giełdowej oznacza to szansę na uwolnienie się od zadłużenia i skupienie na rozwoju pozostałych marek w portfolio, podczas gdy nabywca otrzyma gotowy biznes z ugruntowaną pozycją rynkową i potencjałem wzrostu. Klienci SPHINX-a mogą spodziewać się modernizacji i dostosowania oferty do współczesnych trendów, choć zachowanie charakteru marki będzie kluczowe dla utrzymania lojalności. Transakcja ta może również zapoczątkować konsolidację polskiego rynku gastronomicznego, wpływając na kształt całej branży w nadchodzących latach.

Sfinks Polska sprzedaje flagową markę SPHINX za min. 75 mln zł w ramach restrukturyzacji. Transakcja obejmuje 71 restauracji i może zmienić oblicze polskiej gastronomii.