Dyrektywa Rady 93/13/EWG z 5 kwietnia 1993 r. w sprawie nieuczciwych warunków w umowach konsumenckich (zwana dalej Dyrektywą 93/13) stanowi filar prawa konsumenckiego w Unii Europejskiej. Jej celem jest ochrona konsumentów przed nieetycznymi praktykami przedsiębiorców, w szczególności zapewnienie równowagi kontraktowej i uniemożliwienie narzucania przez przedsiębiorców nieuczciwych warunków. Dyrektywa 93/13 ma również zastosowanie w przypadku Frankowiczów, osób posiadających kredyty we frankach szwajcarskich.
Klauzule niedozwolone to umowne postanowienia, które naruszają prawa i obowiązki konsumenta w sposób niezgodny z dobrymi obyczajami. Banki wprowadzały takie klauzule do umów kredytowych we frankach szwajcarskich, pobierając raty w złotówkach, a następnie przeliczając je na franki według narzuconego kursu.
Problemy Frankowiczów zaczęły się w 2009 r., gdy kurs franka szwajcarskiego wzrósł do 3,00 zł. Raty kredytów frankowych gwałtownie wzrosły, a część kredytobiorców miała do spłaty więcej niż pożyczyli. W wyniku tego coraz więcej osób decyduje się walczyć w sądzie o unieważnienie umowy z bankiem. Orzecznictwo jest im sprzyjające.
Zgodnie z Dyrektywą 93/13, banki mają obowiązek informować klientów w sposób zrozumiały o potencjalnych ryzykach związanych z umową kredytową. W praktyce jednak, kredytobiorcy nie byli wystarczająco informowani o ryzyku wzrostu kursu waluty.
Zadaniem sądów jest zbadanie, czy bank wywiązał się z obowiązku informacyjnego. Jeśli nie, Frankowicze mogą liczyć na pełną ochronę przewidzianą przez Dyrektywę 93/13.
W polskim orzecznictwie musi znaleźć odzwierciedlenie europejska ochrona praw konsumentów. W związku z tym, sądy unieważniają umowy kredytów we frankach szwajcarskich ze względu na klauzule abuzywne. Co istotne, ochrona konsumentów obowiązuje również po zakończeniu umowy.
W przypadku unieważnienia umowy z powodu niedozwolonego postanowienia, państwo członkowskie ma obowiązek uregulować skutki unieważnienia umowy, czyli przywrócić sytuację prawną i faktyczną, jaka panowałaby bez klauzuli abuzywnej.
W praktyce oznacza to, że banki muszą zrekompensować kredytobiorcom szkody wynikające z wprowadzenia niedozwolonych postanowień. Frankowiczom przysługuje prawo do odzyskania nadpłaconych kwot oraz do uregulowania sytuacji związanej z nieodpowiednio wysokimi ratami kredytów.
Dyrektywa 93/13 stanowi kluczowy instrument ochrony konsumentów, w tym także Frankowiczów. Dzięki jej postanowieniom, kredytobiorcy walczą o swoje prawa w sądach, a orzecznictwo coraz częściej jest korzystne dla nich. W sytuacji, gdy bank nie wywiązał się z obowiązku informacyjnego, Frankowicze mogą liczyć na przywrócenie uczciwych warunków umownych.
Wprowadzenie Dyrektywy 93/13 do polskiego systemu prawnego umożliwia skuteczniejszą walkę z bankami o sprawiedliwość. Ochrona praw konsumentów, w tym również osób posiadających kredyty we frankach szwajcarskich, musi być priorytetem państwa, zarówno na etapie zawierania umowy, jak i po jej zakończeniu.
Polskie sądy, podążając za dyrektywami unijnymi, coraz częściej unieważniają umowy kredytowe ze względu na klauzule niedozwolone. Tym samym przywracają równowagę kontraktową i dają Frankowiczom szansę na sprawiedliwe rozwiązanie sporów z bankami. W dalszej perspektywie, taka postawa sądów może również wpłynąć na zwiększenie uczciwości i transparentności praktyk bankowych w Polsce.
