| To musisz wiedzieć | |
|---|---|
| Jak zmienia się zadłużenie młodych Polaków w 2025? | Zadłużenie młodych spadło o 172 mln zł, co oznacza 17% redukcję w ciągu roku. |
| Jak młodzi Polacy radzą sobie z oszczędzaniem w obliczu inflacji? | 77% posiada fundusze awaryjne, a wiele osób ogranicza impulsywne zakupy i szuka dodatkowych źródeł dochodu. |
| Jaki wpływ ma edukacja finansowa na zarządzanie budżetem pokolenia Z? | Reforma edukacji finansowej zwiększyła świadomość i ostrożność przy zobowiązaniach, co pomaga kontrolować zadłużenie. |
Młodzi Polacy w wieku 18–24 lat stają się wzorem finansowej odpowiedzialności w Polsce roku 2025. Pomimo globalnych wyzwań ekonomicznych, takich jak inflacja czy zmieniający się rynek pracy, ta grupa wiekowa konsekwentnie zmniejsza swoje zadłużenie oraz rozwija zdrowe nawyki oszczędnościowe. Łączne zaległe zobowiązania młodych spadły o rekordowe 172 mln zł w ciągu ostatniego roku, a ponad połowa z nich deklaruje brak przeterminowanych długów. Ten pozytywny trend wynika zarówno z rosnącej świadomości finansowej, jak i inwestycji w rozwój osobisty oraz korzystania z nowoczesnych narzędzi do zarządzania budżetem osobistym.
Spis treści:
Ewolucja zadłużenia młodych Polaków: od rekordów do kontroli
W ostatnich latach młodzi Polacy znacząco zmienili swoje podejście do długu. W lipcu 2023 roku ich całkowite zaległości przekraczały miliard złotych, jednak do lutego 2025 roku udało się je obniżyć do poziomu 873 mln zł, co stanowi około 17% redukcję roczną. Ta poprawa to efekt nie tylko lepszej kontroli wydatków, ale także większej dyscypliny finansowej i wzrostu świadomości ryzyka związanego z nadmiernym zadłużeniem.
W strukturze zobowiązań dominuje obecnie zadłużenie pozakredytowe – obejmujące przede wszystkim zaległości za media, mandaty czy alimenty. Stanowi to aż około 78% całości długów tej grupy. W przeciwieństwie do starszych pokoleń, które częściej biorą kredyty konsumpcyjne lub hipoteczne, młodzi unikają tych form zobowiązań lub traktują je bardzo ostrożnie. Średnia kwota zaległości na osobę spadła do około 7 312 zł, a liczba osób niesolidnie regulujących swoje płatności zmniejszyła się o ponad dziesięć tysięcy.
Porównując pokolenia, młodzi wyróżniają się najniższym udziałem dłużników: jedynie około 4,5% osób w wieku 18–24 lata posiada zaległości w płatnościach, podczas gdy wskaźnik ten dla grupy wiekowej 35–44 lata wynosi blisko trzykrotnie więcej. Geograficznie największe zadłużenie przypada na województwo śląskie, gdzie przeciętna kwota długu wynosi ponad 9 tys. zł na osobę. Mimo że poziom zadłużenia gospodarstw domowych w Polsce plasuje się poniżej średniej unijnej (około 20% PKB), eksperci zwracają uwagę na potencjalne zagrożenia związane z rosnącą popularnością pożyczek pozabankowych.
Strategie finansowe: między oszczędzaniem a inwestycjami w siebie
Młodzi Polacy coraz częściej stawiają na rozwój osobisty i edukację jako kluczowe elementy swojej strategii finansowej. Badania wskazują, że blisko jedna piąta tej grupy planuje zwiększyć wydatki na szkolenia i kursy zawodowe, widząc w tym sposób na stabilizację i poprawę swojej sytuacji materialnej w przyszłości. Wydatki konsumpcyjne natomiast schodzą na dalszy plan – tylko niewielka część planuje zwiększyć nakłady na rozrywkę czy dobra luksusowe.
W praktyce wielu młodych ogranicza impulsywne zakupy i aktywnie poszukuje dodatkowych źródeł dochodu. Popularne stały się także działania takie jak sprzedaż nieużywanych rzeczy czy korzystanie z promocji i rabatów. Fundusze awaryjne posiada obecnie ponad trzy czwarte młodych, a niemal jedna piąta dysponuje oszczędnościami przekraczającymi dziesięć tysięcy złotych. Jednocześnie warto zauważyć paradoks – około jednej piątej nie podejmuje żadnych kroków mających na celu poprawę swojej kondycji finansowej.
Edukacja finansowa: od szkolnych ławek do doradztwa AI
Od kilku lat systemowa edukacja finansowa jest ważnym filarem zmian zachodzących wśród młodego pokolenia. Reforma edukacyjna z 2022 roku wprowadziła obowiązkowe zajęcia dotyczące zarządzania budżetem osobistym już od szkoły podstawowej. Efektem jest wzrost świadomości oraz ostrożności przy podejmowaniu zobowiązań – niemal połowa młodych deklaruje rozważne planowanie wydatków i unikanie nadmiernego kredytowania.
Współczesne technologie również odgrywają znaczącą rolę. Aplikacje mobilne wyposażone w sztuczną inteligencję pomagają automatycznie kategoryzować wydatki, przewidywać ryzyko nadmiernego zadłużenia oraz oferować personalizowane porady inwestycyjne. Ponad trzy czwarte użytkowników pokolenia Z uważa, że tego typu narzędzia będą miały kluczowy wpływ na przyszłość zarządzania finansami osobistymi.
Kontekst makroekonomiczny: inflacja, rynek pracy i trendy społeczne
Mimo że inflacja uległa znacznemu obniżeniu do poziomu około 5%, jej wpływ na codzienne finanse młodych pozostaje odczuwalny. Większość obawia się niewystarczającego wzrostu wynagrodzeń względem rosnących cen i traktuje walkę z drożyzną jako ważny priorytet zarówno indywidualny, jak i społeczny.
W odpowiedzi pojawiły się nowe modele zarobkowania i życia społecznego dostosowane do warunków ekonomicznych. Praca w ramach gig economy oraz dzielenie kosztów mieszkania (co-living) stają się coraz powszechniejsze. Popularność zyskały także platformy sprzedaży ubrań używanych oraz innych dóbr z drugiej ręki.
Na rynku pracy obserwujemy przesunięcia preferencji edukacyjnych – ponad połowa maturzystów rezygnuje ze studiów wyższych na rzecz szkół zawodowych lub kursów specjalistycznych. Pracodawcy zaś coraz częściej inwestują w programy upskillingu zamiast tradycyjnych podwyżek płac. W sektorze IT mediana wynagrodzeń dla młodych pracowników przekracza trzykrotność średniej krajowej, co pokazuje duże możliwości rozwoju dla tych, którzy inwestują w kompetencje cyfrowe.
Prognozy i rekomendacje: między optymizmem a czujnością
Eksperci rynku prezentują różnorodne scenariusze rozwoju sytuacji ekonomicznej młodych Polaków do roku 2030. Optymistyczny obraz zakłada kontynuację spadku zadłużenia dzięki skutecznej edukacji finansowej oraz wykorzystaniu narzędzi cyfrowych wspierających zarządzanie budżetem osobistym. Jednocześnie istnieją ostrzeżenia dotyczące możliwego wzrostu kredytów konsumpcyjnych przy zmianach stóp procentowych oraz ryzyka związane ze wzrostem popularności pożyczek pozabankowych.
Aby utrzymać pozytywne trendy, proponowane są rozwiązania takie jak ulgi podatkowe za udział w certyfikowanych kursach finansowych czy rozszerzenie programów wsparcia mieszkaniowego o moduły edukacyjne dotyczące kredytów i zarządzania zobowiązaniami. Partnerstwo sektora publicznego i prywatnego w rozwoju inteligentnych doradców finansowych może dodatkowo zwiększyć efektywność tych działań.
Młode pokolenie Polaków stoi dziś na rozdrożu pełnym szans i wyzwań. Ich wysoki wskaźnik oszczędności – średnio aż 23% dochodów – świadczy o rosnącej kulturze finansowej przewyższającej nie tylko starsze grupy wiekowe, ale także średnią europejską. Kluczowym pozostaje dalsze doskonalenie umiejętności radzenia sobie z niestabilnością rynku pracy oraz adaptacja do technologicznych innowacji wspierających świadome zarządzanie pieniędzmi. Jak podkreśla prof. Waldemar Rogowski: „To pokolenie ma potencjał napisania nowego rozdziału polskiej transformacji gospodarczej – pod warunkiem że system edukacyjny oraz regulacyjny będą nadążać za jego potrzebami”.
