Od maja 2025 roku coraz więcej polskich seniorów korzysta z mechanizmu pozwalającego na jednoczesne pobieranie emerytury i kontynuowanie pracy u dotychczasowego pracodawcy. Choć emerytura tradycyjnie kojarzona jest z odpoczynkiem, obecne przepisy i ich interpretacje dają możliwość zwiększenia dochodów dzięki tzw. „jednodniowej przerwie” w zatrudnieniu. Metoda ta opiera się na rozwiązaniu umowy o pracę na co najmniej jeden dzień, a następnie ponownym zatrudnieniu, co pozwala uniknąć zawieszenia świadczeń emerytalnych. Pomimo legalności tego rozwiązania, informacje o nim są słabo nagłaśniane przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych (ZUS). W artykule wyjaśniamy, na czym polega ten mechanizm, kto z niego korzysta oraz jakie niesie za sobą konsekwencje.
| To musisz wiedzieć | |
|---|---|
| Co to jest „jednodniowa przerwa” w pracy przed emeryturą? | To rozwiązanie umowy o pracę na minimum jeden dzień i ponowne zatrudnienie, które pozwala na jednoczesne pobieranie emerytury i wynagrodzenia. |
| Czy „jednodniowa przerwa” jest legalna? | Tak, potwierdza to art. 103a ustawy o emeryturach i rentach z FUS oraz orzeczenia Sądu Najwyższego i Trybunału Sprawiedliwości UE. |
| Jakie ryzyka wiążą się z korzystaniem z tej metody? | Mogą pojawić się kontrowersje dotyczące obciążenia systemu emerytalnego oraz potencjalne problemy prawne przy nieprawidłowym stosowaniu procedury. |
Spis treści:
Mechanizm prawny „Jednodniowej Przerwy” – jak działa w praktyce?
Podstawę prawną dla mechanizmu „jednodniowej przerwy” stanowi art. 103a ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (FUS). Zgodnie z tym przepisem, świadczenie emerytalne zostaje zawieszone, jeśli osoba pobierająca emeryturę nadal pozostaje zatrudniona u dotychczasowego pracodawcy bez rozwiązania umowy o pracę. Jednakże kluczową interpretacją tego przepisu była decyzja Sądu Najwyższego z 2023 roku, która jednoznacznie potwierdziła legalność zastosowania jednodniowej przerwy w zatrudnieniu jako sposobu na uniknięcie zawieszenia emerytury.
W praktyce oznacza to, że po uzyskaniu prawa do emerytury pracownik rozwiązuje umowę o pracę z dniem nabycia świadczenia. Następnie przez co najmniej jeden dzień nie jest formalnie zatrudniony u tego samego pracodawcy. Po upływie tej przerwy może podpisać nową umowę o pracę lub inną formę zatrudnienia, np. umowę-zlecenie. Ten prosty zabieg pozwala mu jednocześnie pobierać emeryturę i wynagrodzenie za pracę.
Ważnym aspektem jest to, że przerwa musi trwać co najmniej 24 godziny kalendarzowe. ZUS monitoruje ten okres i w przypadku skrócenia go poniżej wymaganego czasu może zawiesić wypłatę świadczeń. Warto podkreślić, że Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej w Luksemburgu potwierdził zgodność takiego rozwiązania z dyrektywą 79/7/EWG dotyczącą równego traktowania w systemach zabezpieczenia społecznego.
Skala zjawiska i profil użytkowników mechanizmu
Coraz większa liczba seniorów decyduje się na korzystanie z możliwości jednoczesnego pobierania emerytury i kontynuowania pracy dzięki prostemu mechanizmowi jednodniowej przerwy. Według najnowszych danych ZUS za pierwszy kwartał 2025 roku ponad 23 tysiące osób skorzystało z tego rozwiązania.
Analiza profilu użytkowników wskazuje, że dominują kobiety w wieku od 60 do 64 lat. Najliczniejszą grupę stanowią nauczyciele akademiccy oraz lekarze – profesje związane ze sferą edukacji i ochrony zdrowia. W tych sektorach metoda jest szczególnie popularna ze względu na wysokie zapotrzebowanie na doświadczonych specjalistów oraz relatywnie dobre warunki płacowe.
W województwie mazowieckim odnotowano ponad dwukrotny wzrost liczby osób korzystających z tego mechanizmu w porównaniu do roku poprzedniego. Taka dynamika wynika przede wszystkim z koncentracji dużych placówek medycznych i uczelni wyższych w tym regionie.
Konsekwencje ekonomiczne i systemowe korzystania z metody
Z punktu widzenia budżetu państwa metoda jednodniowej przerwy ma istotne skutki finansowe. Eksperci Polskiego Instytutu Ekonomicznego szacują roczne straty wynikające z niewstrzymywanych świadczeń na poziomie od 1,2 do 1,8 miliarda złotych. Tak znaczny koszt wynika przede wszystkim z faktu utrzymania wypłat emerytur przy jednoczesnym finansowaniu wynagrodzeń za pracę.
Niemniej jednak istnieją także pozytywne aspekty tego rozwiązania. W obliczu narastającego kryzysu kadrowego w sektorze publicznym mechanizm ten pozwala utrzymać doświadczonych specjalistów w pracy, co ma szczególne znaczenie zwłaszcza w ochronie zdrowia. Obecnie ponad 40% lekarzy powyżej 65 roku życia pozostających aktywnych zawodowo korzysta właśnie z tej metody.
Dodatkowo nowelizacja ustawy o emeryturach i rentach z marca 2025 roku przewiduje automatyczną waloryzację świadczeń dla osób stosujących „jednodniową przerwę”. Dzięki temu średni miesięczny dochód netto seniorów korzystających z tej metody wzrósł o około 280 zł względem roku poprzedniego.
Ryzyka i kontrowersje wokół „jednodniowej przerwy”
Mimo że mechanizm jest legalny i skuteczny finansowo dla wielu seniorów, budzi on pewne kontrowersje społeczne i ekonomiczne. Rzecznik Finansowy wskazuje na potencjalne zagrożenia związane z nadmiernym obciążeniem systemu zabezpieczenia społecznego w dłuższej perspektywie czasowej.
Z kolei organizacje zrzeszające przedsiębiorców sygnalizują problem dyskryminacji wiekowej wobec pracujących emerytów, którzy mogą mieć utrudniony dostęp do awansów lub innych form rozwoju zawodowego ze względu na swój status.
W ostatnich latach pojawiły się również spory sądowe dotyczące stosowania tej metody. W jednym ze znanych przypadków nauczyciel z Poznania przez osiemnaście miesięcy cyklicznie rozwiązywał i przywracał umowę o pracę co miesiąc, skutecznie pobierając pełną emeryturę oraz wynagrodzenie. Sąd Okręgowy uznał tę praktykę za zgodną z prawem, podkreślając jednak konieczność ścisłego przestrzegania procedur formalnych.
Praktyczne porady dla seniorów planujących przejście na emeryturę z jednoczesnym kontynuowaniem pracy
Aby bezpiecznie skorzystać z możliwości jednoczesnego pobierania emerytury oraz kontynuowania pracy u dotychczasowego pracodawcy, warto przestrzegać kilku zasad:
Po pierwsze – należy zgłosić zamiar przejścia na emeryturę odpowiednio wcześniej, najlepiej trzy miesiące przed planowanym rozwiązaniem umowy o pracę. Pozwala to przygotować wszystkie niezbędne dokumenty oraz zapewnić płynność formalności.
Po drugie – ważne jest dokładne zakończenie wszystkich obowiązków zawodowych przed datą rozwiązania umowy tak, aby uniknąć komplikacji związanych z wykonywaniem pracy podczas okresu bezumownego.
Po trzecie – warto zachować pełną dokumentację dotyczącą rozwiązania dotychczasowej umowy oraz podpisania nowej – to zabezpiecza przed ewentualnymi sporami czy kontrolami ze strony ZUS.
Należy pamiętać także o nowym elektronicznym systemie monitorowania okresów przerw międzyumownych wdrożonym przez ZUS od czerwca 2025 roku. System ten generuje automatyczne alerty w przypadku próby skrócenia okresu przerwy poniżej wymaganego minimum 24 godzin, co pomaga uniknąć błędów proceduralnych.
Perspektywy zmian legislacyjnych i długoterminowe prognozy
Ministerstwo Rodziny i Polityki Społecznej zapowiedziało konsultacje dotyczące zmian w przepisach regulujących mechanizm jednodniowej przerwy. Propozycje przewidują m.in. wydłużenie minimalnego okresu przerwy do siedmiu dni oraz obowiązek zgłaszania nowej umowy do ZUS w ciągu dwóch tygodni od jej zawarcia.
Dodatkowo rozważany jest limit liczby takich przerw – maksymalnie pięć na przestrzeni całej kariery zawodowej osoby przechodzącej na emeryturę.
Z punktu widzenia rynku pracy eksperci prognozują rosnącą popularność tej formy zatrudnienia połączonego z pobieraniem świadczeń – do roku 2030 nawet blisko 40% seniorów może korzystać ze „jednodniowej przerwy”. Wymusi to dalsze reformy systemu ubezpieczeń społecznych ukierunkowane na elastyczne modele pracy dla osób starszych zgodne ze wzorcami nordyckimi.
Zrozumienie przepisów dotyczących przejścia na emeryturę wraz z możliwością kontynuowania pracy daje szansę na realne zwiększenie dochodów w okresie senioralnym. Znajomość mechanizmu „jednodniowej przerwy” pozwala świadomie zaplanować swoją ścieżkę zawodową po osiągnięciu wieku emerytalnego oraz uniknąć nieprzyjemnych niespodzianek ze strony instytucji ubezpieczeniowych. Warto więc skonsultować się ze specjalistami lub doradcami ZUS przed podjęciem decyzji o przejściu na emeryturę połączonej z dalszą aktywnością zawodową.
Redakcja przypomina: powyższe informacje mają charakter informacyjny i nie zastępują profesjonalnej porady prawnej ani konsultacji ze specjalistą ds. ubezpieczeń społecznych.
