Czy wyobrażasz sobie, jakby to było mieć dostęp do wszystkich potrzebnych informacji o twojej metropolii w jednym miejscu? Śląskie pokazuje, że to możliwe! Drugi etap projektu open data GZM zakończony w kwietniu 2025 roku otwiera nowe możliwości dla mieszkańców, inwestorów oraz samorządów regionu. Dzięki rozbudowie platformy GZM Data Store, dane publiczne stały się bardziej dostępne i użyteczne, wspierając rozwój gospodarczy, poprawę jakości życia oraz innowacje w zarządzaniu miejskim.
| To musisz wiedzieć | |
|---|---|
| Co to jest open data GZM? | To otwarta platforma danych publicznych Górnośląsko-Zagłębiowskiej Metropolii, udostępniająca informacje z wielu dziedzin. |
| Jakie korzyści niesie drugi etap projektu? | Nowe zbiory danych ułatwiają inwestycje, wspierają mieszkańców i usprawniają zarządzanie transportem oraz infrastrukturą. |
| Kto odpowiada za realizację projektu? | Projekt realizuje GZM we współpracy z PWC Advisory oraz przy wsparciu rządowego Programu Inwestycji Strategicznych. |
Spis treści:
Najważniejsze fakty o drugim etapie open data GZM
Drugi etap projektu open data Górnośląsko-Zagłębiowskiej Metropolii zakończył się w kwietniu 2025 roku. Jego koszt wyniósł prawie 5 milionów złotych, z czego znaczącą część – ponad 4,5 mln zł – stanowiła dotacja rządowa z Programu Inwestycji Strategicznych. Realizację powierzono konsorcjum pod przewodnictwem PWC Advisory, specjalizującego się w transformacji cyfrowej instytucji publicznych.
W ramach tego etapu dodano od 150 do 300 nowych zbiorów danych pochodzących od 22 gmin oraz kluczowych podmiotów takich jak Zarząd Transportu Metropolitalnego i przedsiębiorstwa komunikacyjne z Katowic, Sosnowca, Tych i Świerklańca. Nowe dane dotyczą różnorodnych obszarów: terenów inwestycyjnych, magazynów, biur, zaplecza badawczo-rozwojowego (R&D), mieszkań, a także transportu publicznego i infrastruktury rozrywkowej.
Bezpośrednie konsekwencje dla inwestorów i mieszkańców
Dla inwestorów platforma open data GZM stała się narzędziem analitycznym umożliwiającym ocenę atrakcyjności lokalizacji pod kątem dostępności komunikacji miejskiej, bliskości instytucji edukacyjnych czy struktury demograficznej. Dzięki temu proces podejmowania decyzji inwestycyjnych jest bardziej przejrzysty i oparty na wiarygodnych danych.
Mieszkańcy regionu korzystają natomiast z aplikacji wykorzystujących dane w czasie rzeczywistym. Przykładem jest integracja systemu Zarządu Transportu Metropolitalnego z Google Maps od 2022 roku, która pozwala śledzić lokalizację autobusów i tramwajów na żywo. Ponadto dostępne są informacje o miejscach parkingowych czy aktualizacje dotyczące infrastruktury miejskiej.
Dla samorządów projekt oznacza automatyzację procesów decyzyjnych. Przykładem jest optymalizacja tras autobusowych na podstawie danych o natężeniu ruchu i zatłoczeniu pojazdów. To przekłada się na lepszą jakość usług publicznych i efektywniejsze wykorzystanie zasobów miejskich.
Kontekst rozwoju platformy open data GZM
Platforma GZM Data Store powstała w 2019 roku jako odpowiedź na potrzeby transparentności i cyfryzacji usług publicznych. Pierwszy etap projektu (2020–2021) polegał na inwentaryzacji około 1700 zbiorów danych w 28 gminach metropolii oraz udostępnieniu szerokiemu gronu odbiorców ponad 200 zestawów informacji.
Dzięki dotacji z Polskiego Ładu w 2023 roku rozpoczęto prace nad rozszerzeniem platformy o dane dynamiczne aktualizowane na bieżąco. W efekcie powstały m.in. informacje o rzeczywistych czasach odjazdów pojazdów komunikacji miejskiej oraz dane przestrzenne dotyczące terenów inwestycyjnych czy infrastruktury mieszkaniowej.
Inicjatywa wpisuje się również w szersze trendy europejskie. Komisja Europejska prognozuje dynamiczny wzrost rynku otwartych danych do wartości około 350 miliardów euro do końca dekady. W Polsce sektor ten ma osiągnąć wartość około 12 miliardów złotych. Ponadto aż 78% polskich samorządów planuje uwzględnić open data w swoich strategiach smart city do roku 2025.
Perspektywy i wyzwania rozbudowy platformy open data
Mimo licznych korzyści projekt napotyka również na wyzwania. Ochrona prywatności pozostaje kluczową kwestią – choć dane są anonimizowane, organizacje pozarządowe zwracają uwagę na ryzyko identyfikacji osób poprzez krzyżowanie różnych zbiorów informacji. Wymaga to stałego monitoringu i wdrażania najlepszych praktyk bezpieczeństwa danych.
Kolejnym problemem są nierówności technologiczne między większymi a mniejszymi gminami metropolii. Mniejsze jednostki samorządowe często dysponują ograniczonymi zasobami technicznymi i kadrowymi potrzebnymi do utrzymania zgodności formatów danych czy ich aktualizacji.
W perspektywie krótkoterminowej planowana jest integracja platformy GZM Data Store z ogólnopolskim portalem dane.gov.pl oraz wdrożenie modułów sztucznej inteligencji do prognozowania popytu na usługi publiczne. W średnim terminie przewiduje się cyfryzację wszystkich usług komunalnych w metropolii oraz redukcję kosztów administracyjnych nawet o 30% dzięki automatyzacji procesów.
Dlaczego open data GZM ma znaczenie dla mieszkańców Śląska?
Dostęp do otwartych danych przekłada się bezpośrednio na codzienną wygodę mieszkańców. Aplikacje takie jak Transport GZM umożliwiają zakup biletów online oraz śledzenie pojazdów komunikacji miejskiej z dokładnością do kilkunastu sekund, co znacznie ułatwia planowanie podróży.
Dane o terenach budowlanych pomagają osobom poszukującym mieszkania znaleźć lokalizacje położone blisko szkół, parków czy dobrze skomunikowanych dzielnic – wszystko bez konieczności korzystania z pośredników czy wielogodzinnych poszukiwań.
Zaskakującym faktem jest fakt, że Górnośląsko-Zagłębiowska Metropolia udostępnia pięciokrotnie więcej zbiorów danych niż stolica Polski – Warszawa – co świadczy o wysokim poziomie cyfryzacji i otwartości regionu.
Wśród unikalnych zestawów dostępnych na platformie znajduje się mapa GreenGZM prezentująca lokalizacje parków, jakość powietrza czy poziom hałasu – narzędzie nieocenione dla alergików oraz osób aktywnych fizycznie planujących treningi biegowe lub spacery.
Podsumowanie
Drugi etap projektu open data GZM to nie tylko technologiczny przełom, ale przede wszystkim przykład efektywnej współpracy wielu samorządów i instytucji publicznych. Udostępnienie szerokiego wachlarza danych pozwala tworzyć nowoczesne usługi cyfrowe, wspierać inwestycje oraz poprawiać jakość życia mieszkańców Śląska.
W erze gospodarki opartej na danych Śląsk staje się liderem cyfrowej transformacji w Polsce. Platforma open data GZM pokazuje drogę ku przyszłości, gdzie dane służą wszystkim – zarówno mieszkańcom, jak i przedsiębiorcom czy władzom samorządowym. Co ty możesz zrobić, aby wykorzystać te możliwości? Zachęcamy do poznawania dostępnych informacji oraz aktywnego korzystania z innowacyjnych narzędzi metropolii.
