Zapewnienie adekwatnego wsparcia finansowego osobom z niepełnosprawnościami jest jednym z kluczowych wyzwań współczesnej polityki społecznej w Polsce. Drugi dodatek do renty, planowany na 2025 rok, ma istotnie poprawić sytuację rencistów chorobowych, wyrównując ich świadczenia z rentami socjalnymi. Jednakże opóźnienia w procedurze legislacyjnej budzą liczne emocje i pytania o przyszłość systemu zabezpieczenia społecznego.
| To musisz wiedzieć | |
|---|---|
| Co to jest drugi dodatek do renty? | Świadczenie uzupełniające dla rencistów chorobowych mające wyrównać ich dochody do poziomu rent socjalnych. |
| Dlaczego występują opóźnienia w jego wprowadzeniu? | Główną przyczyną są analizy finansowe i negocjacje między Ministerstwem Rodziny a Ministerstwem Finansów dotyczące kosztów dodatku. |
| Jakie są konsekwencje braku dodatku dla rencistów? | Utrata średnio ponad 1 000 zł miesięcznie, ograniczenie dostępu do rehabilitacji oraz pogorszenie warunków życia. |
Spis treści:
Najważniejsze fakty
Drugi dodatek do renty chorobowej to projekt świadczenia uzupełniającego, który ma na celu poprawę sytuacji finansowej osób niezdolnych do pracy. Prace nad projektem rozpoczęły się formalnie 12 kwietnia 2025 roku, kiedy Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej zgłosiło go do Wykazu Prac Legislacyjnych Rady Ministrów. Od tego czasu trwają intensywne konsultacje z Ministerstwem Finansów dotyczące kosztów i zakresu świadczenia.
Zgodnie z analizami budżetowymi, koszt wprowadzenia drugiego dodatku do renty szacowany jest na około 3,8 miliarda złotych rocznie. Liczba potencjalnych beneficjentów to blisko 900 tysięcy osób pobierających rentę z tytułu całkowitej niezdolności do pracy, z czego większość posiada orzeczenie o niesamodzielnej egzystencji. Obecnie renta chorobowa średnio wynosi około 3 190 zł brutto, podczas gdy renta socjalna wraz z pierwszym dodatkiem dopełniającym przekracza 4 220 zł. Ta różnica przekłada się na realne straty finansowe dla rencistów chorobowych oczekujących na wyrównanie świadczeń.
Opóźnienia we wdrożeniu dodatku skutkują utratą nawet ponad 15 tysięcy złotych rocznie przez każdego uprawnionego. Ponadto brak wsparcia finansowego powoduje wzrost wydatków na inne formy pomocy społecznej oraz obniża zaufanie społeczne wobec obecnej koalicji rządowej, szczególnie w grupie wiekowej od 50 do 65 lat.
Kontekst
Historia legislacyjna dotycząca dodatków do rent sięga końca 2024 roku. W listopadzie tego roku Sejm uchwalił ustawę o pierwszym dodatku dopełniającym skierowanym wyłącznie do beneficjentów rent socjalnych. Świadczenie to zostało wprowadzone od stycznia 2025 roku i stopniowo waloryzowane, osiągając kwotę ponad 2 600 zł miesięcznie od marca. Jednak osoby pobierające rentę chorobową nadal pozostają poza zakresem tego wsparcia.
W styczniu 2025 roku Trybunał Konstytucyjny wskazał na potencjalną niesprawiedliwość społeczną wynikającą z różnicowania wysokości świadczeń między rentami socjalnymi a chorobowymi. To orzeczenie stało się impulsem do podjęcia prac nad drugim dodatkiem, mającym wyrównać te nierówności.
Demograficzne prognozy Głównego Urzędu Statystycznego przewidują wzrost liczby osób niezdolnych do pracy o ponad 2% w ciągu roku. Jednocześnie udział wydatków na system emerytalno-rentowy w budżecie państwa rośnie, osiągając niemal jedną czwartą wszystkich wydatków publicznych. Spada też liczba pracujących przypadających na jednego emeryta lub rencistę, co dodatkowo obciąża system finansowo.
Perspektywy
W debacie politycznej dotyczącej drugiego dodatku do renty pojawiają się wyraźne rozbieżności. Rząd podkreśla konieczność zachowania równowagi budżetowej i proponuje kompromisowe rozwiązania, takie jak wypłata świadczenia w wysokości około 80% kwoty dodatku dla rent socjalnych. Jednocześnie Ministerstwo Finansów zwraca uwagę na deficyt Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, który przekracza już sto miliardów złotych.
Z kolei opozycja domaga się pilnego wdrożenia pełnego dodatku bez cięć i kompromisów, proponując finansowanie go ze specjalnych podatków od nadzwyczajnych zysków przedsiębiorstw energetycznych. Lewica wskazuje na konstytucyjny obowiązek zapewnienia godziwych warunków życia osobom niezdolnym do pracy jako nadrzędny cel polityki społecznej.
W najbliższym roku możliwe są trzy scenariusze rozwoju sytuacji: przyjęcie okrojonego projektu ustawy z wypłatami od początku 2026 roku; włączenie dodatku do pakietu ustaw budżetowych wiążących się z podwyżkami podatków; lub zawieszenie prac legislacyjnych aż do końca kadencji obecnego Sejmu w połowie 2027 roku.
Zainteresowania czytelnika
Dla wielu rodzin żyjących z renty chorobowej brak drugiego dodatku oznacza realne ograniczenia codziennych wydatków. Przeciętne gospodarstwo domowe przeznacza aż trzy czwarte swoich dochodów na leki i rehabilitację, a bez dodatkowego wsparcia liczba zabiegów może zostać znacznie zmniejszona. Poza tym spadają środki przeznaczane na podstawowe potrzeby żywieniowe.
System wsparcia wykazuje także paradoksy prawne i ekonomiczne – podczas gdy dodatek dla rent socjalnych podlega waloryzacji i jest wolny od egzekucji komorniczej, renta chorobowa nie ma takich przywilejów mimo niższej wysokości świadczenia. Tworzy to nierówną sytuację pomiędzy grupami uprawnionych oraz dodatkowe trudności dla osób zadłużonych.
Długofalowo dalsze opóźnienia mogą prowadzić do zwiększenia liczby wniosków o przyznanie rent socjalnych oraz podwójnego obciążenia systemu zabezpieczenia społecznego. Eksperci ostrzegają, że koszty zmiany statusu świadczeniobiorców mogą przekroczyć sześć miliardów złotych rocznie, co stawia pod znakiem zapytania stabilność całego systemu emerytalno-rentowego.
W świetle tych wyzwań pytanie o przyszłość drugiego dodatku do renty pozostaje otwarte: czy polski system zabezpieczenia społecznego znajdzie równowagę między sprawiedliwością społeczną a odpowiedzialnym gospodarowaniem środkami publicznymi? Odpowiedź będzie miała kluczowe znaczenie dla setek tysięcy osób zależnych od tych świadczeń oraz dla kondycji finansowej państwa.
