Marcin, pracownik działu marketingu w średniej wielkości firmie z Warszawy, od lat marzy o dodatkowym dniu wolnym w tygodniu. Dla niego to szansa na lepszą równowagę praca-życie, możliwość rozwijania pasji i spędzania więcej czasu z rodziną. W 2025 roku Polska staje przed historycznym eksperymentem – pilotażem czterodniowego tygodnia pracy. Czy ten model jest realny do wprowadzenia na szeroką skalę? Jakie korzyści i wyzwania niesie ze sobą skrócony czas pracy? Odpowiedzi na te pytania są kluczowe dla milionów Polaków, którzy zastanawiają się, czy dłuższy weekend stanie się nową normą.
| To musisz wiedzieć | |
|---|---|
| Czym jest czterodniowy tydzień pracy? | Model pracy polegający na skróceniu tygodniowego czasu pracy do czterech dni przy zachowaniu pełnego wynagrodzenia. |
| Jakie korzyści przynosi skrócony tydzień pracy? | Zwiększa efektywność, poprawia zdrowie pracowników oraz wspiera równowagę między życiem zawodowym a prywatnym. |
| Czy czterodniowy tydzień pracy jest możliwy w Polsce? | W 2025 roku realizowany jest pilotaż rządowy testujący różne modele; pełne wdrożenie wymaga dalszych analiz i zmian legislacyjnych. |
Spis treści:
Najważniejsze fakty: Polska na drodze do skróconego tygodnia pracy
W czerwcu 2025 roku Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej uruchomiło pilotażowy program czterodniowego tygodnia pracy, dysponujący budżetem 10 mln zł. Program ma na celu przetestowanie różnych modeli organizacji czasu pracy – od skróconego dnia do sześciu godzin po całkowite przejście na system czterech dni roboczych przy zachowaniu pełnego wynagrodzenia. Uczestnictwo jest dobrowolne zarówno dla firm prywatnych, jak i instytucji publicznych. Warunkiem jest utrzymanie dotychczasowej efektywności przy redukcji godzin o około 20% rocznie.
Dotychczasowe doświadczenia miast takich jak Włocławek i Leszno, które już w 2024 roku wdrożyły krótszy czas pracy w sektorze publicznym, wskazują na pozytywne efekty. Pracownicy zgłaszają wzrost satysfakcji o około 15%, a efektywność działania instytucji nie uległa pogorszeniu. Prezydent Włocławka podkreśla, że elastyczna organizacja umożliwia zachowanie dostępności usług dla mieszkańców mimo zmienionych godzin pracy urzędów.
Poparcie społeczne dla czterodniowego tygodnia pracy rośnie. Według raportu Manpower z końca 2024 roku aż 65% pracowników pozytywnie odnosi się do tej koncepcji. Jednak entuzjazm nie jest równomierny – podczas gdy młodzi pracownicy oceniają model jako bardzo atrakcyjny, to jedynie około jednej trzeciej osób wykonujących prace fizyczne wyraża podobne nastawienie. Z kolei większość pracodawców (76%) obawia się wyzwań logistycznych i potencjalnych kosztów związanych z reorganizacją procesów produkcyjnych czy usługowych.
Kontekst: Globalne trendy vs. polskie realia
Czterodniowy tydzień pracy nie jest nowością na arenie międzynarodowej. Kraje takie jak Islandia, Wielka Brytania czy Hiszpania prowadziły szeroko zakrojone eksperymenty z tym modelem. W Wielkiej Brytanii badania wykazały znaczące obniżenie poziomu stresu u pracowników oraz spadek rotacji kadr o ponad połowę. Islandzki pilotaż zakończył się sukcesem – większość uczestników kontynuowała pracę w systemie krótszego tygodnia bez utraty wynagrodzeń czy obniżenia jakości usług.
W Polsce jednak kontekst demograficzny i polityczny komplikuje sytuację. Starzenie się społeczeństwa powoduje deficyt siły roboczej, co może utrudnić redukcję godzin bez konieczności zwiększania zatrudnienia lub wydłużania godzin pracy poszczególnych osób. Dyskusje polityczne są podzielone – Minister Rodziny podkreśla konieczność dostosowania rynku pracy do wyzwań automatyzacji i sztucznej inteligencji, podczas gdy przedstawiciele MŚP alarmują o ryzyku wzrostu kosztów operacyjnych i utraty konkurencyjności.
Perspektywy: Szanse i zagrożenia
Zwolennicy czterodniowego tygodnia pracy wskazują przede wszystkim na wzrost efektywności oraz poprawę zdrowia psychicznego pracowników. Badania MRPiPS pokazują, że skrócenie dnia o dwie godziny może zwiększyć koncentrację nawet o 18%. Dodatkowo redukcja liczby dni dojazdu do miejsca zatrudnienia przekłada się na realną korzyść ekologiczną – zmniejszenie emisji CO2 nawet o miliony ton rocznie. Zdrowotne efekty są potwierdzone przez spadek absencji chorobowej o ponad 20% w firmach testujących nowe modele.
Z drugiej strony sceptycy zwracają uwagę na wysokie koszty adaptacji firm produkcyjnych i usługowych. Przejście na krótszy tydzień wymagałoby zatrudnienia dodatkowych pracowników lub zwiększenia intensywności pracy, co nie zawsze jest możliwe bez obniżenia jakości lub wzrostu cen usług. Ponadto wiele branż pozostaje poza zasięgiem tego rozwiązania – sektor opieki zdrowotnej czy budownictwo wskazują na ograniczone możliwości wprowadzenia takiego modelu bez ryzyka pogorszenia warunków zatrudnienia lub płac.
Co to oznacza dla Ciebie?
Dla pracowników korzyści są łatwe do zauważenia – dłuższy weekend oznacza więcej czasu dla rodziny i na hobby, co wpływa pozytywnie na samopoczucie i równowagę życiową. Średnio Polak poświęca ponad cztery godziny dziennie na obowiązki domowe; dodatkowy dzień wolny pozwoliłby odzyskać ponad dwa miesiące rocznie czasu wolnego.
Jednak istnieje także ryzyko „podwójnego etatu”, gdy wolny dzień wykorzystywany jest na dodatkową pracę zarobkową lub obowiązki pozaetatowe. Dla pracodawców natomiast to wyzwanie logistyczne – konieczność reorganizacji zespołów i procesów może generować koszty szkoleniowe oraz wymagać elastyczności w zarządzaniu personelem.
Przyszłość organizacji pracy: scenariusze rozwoju do 2030 roku
Eksperci prognozują trzy główne kierunki rozwoju organizacji pracy w Polsce:
Pierwszym jest hybrydowy model branżowy, gdzie czterodniowy tydzień będzie standardem w sektorach takich jak IT czy administracja publiczna, a tradycyjny system pozostanie dominujący w produkcji czy opiece zdrowotnej. Szacuje się, że do 2027 roku około jedna trzecia rynku zatrudnienia mogłaby funkcjonować według tego schematu.
Drugim scenariuszem jest uelastycznienie Kodeksu Pracy – planowane zmiany pozwolą pracownikom wybierać między krótszymi dniami a dłuższym weekendem przy zachowaniu limitu godzin tygodniowo. Takie rozwiązanie może ułatwić adaptację przedsiębiorstw do indywidualnych potrzeb oraz specyfiki branży.
Trzecim wariantem jest paraliż legislacyjny, wynikający z braku konsensusu politycznego i sprzecznych interesów społecznych oraz gospodarczych. W tym przypadku reformy mogą zostać rozmyte lub opóźnione, co utrzyma obecny stan rzeczy przez kolejne lata.
Czterodniowy tydzień pracy przestaje być więc tylko ideą czy modnym trendem – staje się realną propozycją społeczną wymagającą jednak kompromisu między aspiracjami pracowników a możliwościami przedsiębiorstw.
Zachęcamy naszych czytelników do refleksji nad tym, jak taki model mógłby wpłynąć na ich własne życie zawodowe i prywatne. Czy dodatkowy dzień wolny pozwoliłby Państwu lepiej zadbać o zdrowie i relacje? A może wiązałoby się to z dodatkowymi obowiązkami lub zmianami warunków zatrudnienia? Podzielcie się swoimi przemyśleniami i doświadczeniami – dyskusja nad przyszłością organizacji czasu pracy dopiero się zaczyna.
