| To musisz wiedzieć | |
|---|---|
| Czym jest Omnibus IV? | To czwarty pakiet uproszczeń unijnych przepisów, wprowadzający nową kategorię firm i redukujący biurokrację o 25% do 2029 r. |
| Kto kwalifikuje się do nowej kategorii przedsiębiorstw? | Firmy zatrudniające od 250 do 750 osób, z obrotem do 150 mln euro lub aktywami do 129 mln euro. |
| Jakie korzyści przyniesie Omnibus IV? | Oszczędności administracyjne szacowane na 6,3 mld euro rocznie oraz ułatwienia dla inwestycji i zatrudnienia w UE. |
Spis treści:
Najważniejsze fakty o Omnibus IV – rewolucja dla firm w UE
21 maja 2025 roku Komisja Europejska zaprezentowała czwarty pakiet uproszczeń regulacyjnych, znany jako Omnibus IV. Jego głównym celem jest znaczące zmniejszenie biurokracji dla przedsiębiorstw działających na terenie Unii Europejskiej. Nowością jest utworzenie kategorii „małych spółek o średniej kapitalizacji”, które dotychczas były traktowane jak duże firmy, co wiązało się z wysokimi obciążeniami administracyjnymi.
Nowa kategoria obejmuje przedsiębiorstwa zatrudniające od 250 do 750 pracowników oraz posiadające obrót do 150 milionów euro lub aktywa do 129 milionów euro. W całej UE dotyczy to około 38 tysięcy podmiotów. Dzięki tej zmianie firmy te zostaną zwolnione z części obowiązków wynikających z takich regulacji jak RODO, dyrektywa MiFID II czy rozporządzenie dotyczące baterii. To oznacza mniej formalności i większą elastyczność działania.
Komisja Europejska szacuje, że dzięki Omnibusowi IV uda się osiągnąć redukcję kosztów administracyjnych o około 6,3 miliarda euro rocznie, a uwolnione środki mogą przyczynić się do zwiększenia inwestycji nawet o 50 miliardów euro. Ułatwienia obejmują także uproszczenia w publikacji prospektów emisyjnych, co sprzyja łatwiejszemu debiutowi na giełdach.
Kluczowym efektem jest eliminacja tzw. „klifu regulacyjnego” – dotychczas przekroczenie progu zatrudnienia powyżej 250 pracowników powodowało gwałtowny wzrost obowiązków prawnych. Teraz firmy mogą rozwijać się bez obaw o nagłe skoki biurokratyczne.
Kontekst wprowadzenia – geneza i motywacje Omnibus IV
Omnibus IV nie pojawił się w próżni – to kolejny etap serii pakietów reform unijnych mających na celu uproszczenie przepisów dla biznesu. Pierwszy Omnibus został przedstawiony już na początku roku 2025 i skupiał się głównie na przesunięciu terminów raportowania w ramach dyrektywy CSRD. Z kolei Deklaracja Budapesztańska z końca 2024 roku zapoczątkowała falę działań upraszczających poprzez testy konkurencyjności dla MŚP.
Decyzja o wprowadzeniu nowej kategorii firm wynika z rosnącej presji na zwiększenie konkurencyjności europejskiej gospodarki wobec globalnych graczy, zwłaszcza USA i Chin. Amerykański Inflation Reduction Act oraz chińskie programy subsydiów znacząco wpływają na atrakcyjność inwestycyjną tych regionów. Europa stara się odpowiedzieć tym samym narzędziem – redukcją zbędnej biurokracji i wsparciem innowacji.
Jednakże kontekst ten niesie ze sobą wyzwania związane z zapewnieniem równowagi między deregulacją a zachowaniem wysokich standardów ochrony środowiska i społecznej odpowiedzialności. W przeszłości podobne reformy, takie jak GDPR czy CSRD, budziły kontrowersje dotyczące zakresu zwolnień dla mniejszych podmiotów.
Perspektywy i kontrowersje wokół nowych regulacji
Wprowadzenie Omnibus IV spotkało się z mieszanymi reakcjami. Zwolennicy zmian, reprezentowani przez organizacje takie jak Konfederacja Lewiatan czy BusinessEurope, podkreślają potencjał wzrostu gospodarczego dzięki uproszczeniom. Zwracają uwagę na możliwość ograniczenia efektu domina w skomplikowanych sieciach dostaw oraz na tworzenie nowych miejsc pracy – według prognoz nawet do 120 tysięcy nowych etatów do roku 2030.
Z drugiej strony krytycy – w tym Greenpeace czy CAN Europe – ostrzegają przed ryzykiem osłabienia ochrony praw pracowniczych i środowiska naturalnego. Mniejsza przejrzystość raportowania ESG może sprzyjać praktykom greenwashingu, czyli pozorowaniu odpowiedzialności ekologicznej bez realnych działań na rzecz klimatu.
Długoterminowo Omnibus IV wpisuje się w trend tzw. zielonego pragmatyzmu – próby pogodzenia ambitnych celów Europejskiego Zielonego Ładu z koniecznością utrzymania konkurencyjności gospodarki. Pytanie pozostaje: czy cięcia biurokratyczne nie osłabią pozycji UE jako lidera transformacji ekologicznej?
Co zmiany oznaczają dla obywateli i polskich firm?
Dla przeciętnego obywatela Unii Europejskiej skutki Omnibus IV będą odczuwalne pośrednio. Niższe koszty działalności firm mogą przełożyć się na bardziej konkurencyjne ceny produktów i usług oraz większą dostępność innowacyjnych rozwiązań, np. w sektorze fintech czy nowych technologii. Jednocześnie jednak ograniczona jawność raportowania utrudni konsumentom ocenę wpływu działalności przedsiębiorstw na środowisko i społeczeństwo.
Dla rynku pracy perspektywy są optymistyczne – ułatwienia dla „małych spółek o średniej kapitalizacji” mogą stymulować rozwój i generować nowe miejsca pracy. W Polsce około 2,1 tysiąca firm spełnia kryteria nowej kategorii, szczególnie w branżach IT oraz produkcji.
Zaskakującym faktem jest to, że przed reformą wiele firm celowo ograniczało zatrudnienie poniżej progu 250 pracowników, aby uniknąć dodatkowych regulacji. Teraz bariera ta zostanie złagodzona, co powinno wpłynąć na naturalny wzrost przedsiębiorstw bez strachu przed nagłym wzrostem obowiązków prawnych.
Podsumowanie
Czwarty pakiet Omnibus to przełomowa inicjatywa Komisji Europejskiej mająca na celu uproszczenie życia przedsiębiorcom oraz zwiększenie konkurencyjności gospodarki unijnej. Jednak za nadzieją na rozwój kryją się wyzwania związane z zachowaniem standardów ochrony środowiska i praw pracowniczych. Czy uda się znaleźć trwałą równowagę między deregulacją a zrównoważonym rozwojem? To pytanie pozostaje otwarte.
Stoimy u progu nowej ery regulacyjnej w UE. Bądźmy czujni obserwatorami tych zmian – od nas zależy, jak ukształtuje się przyszłość naszego kontynentu.
