W dobie cyfryzacji, gdzie niemal każdy aspekt życia codziennego i działalności gospodarczej opiera się na technologiach informatycznych, bezpieczeństwo cyfrowe zyskuje na znaczeniu równie wielkim jak tradycyjne formy ochrony. Przypomnijmy sytuację sprzed kilku lat, gdy ataki hakerskie na infrastrukturę krytyczną paraliżowały kluczowe usługi publiczne i prywatne. Dziś, w odpowiedzi na rosnące zagrożenia, polski rząd podjął decyzję o wprowadzeniu nowej ustawy dotyczącej krajowego systemu certyfikacji cyberbezpieczeństwa. Jak te zmiany wpłyną na rynek ICT oraz codzienne życie użytkowników? Czy certyfikacja cyberbezpieczeństwa stanie się nowym standardem gwarantującym wyższy poziom ochrony danych osobowych i usług cyfrowych?
| To musisz wiedzieć | |
|---|---|
| Czym jest certyfikacja cyberbezpieczeństwa? | Proces oceny i potwierdzania zgodności produktów, usług i procesów ICT z określonymi normami bezpieczeństwa. |
| Jakie są poziomy certyfikacji cyberbezpieczeństwa w Polsce 2025? | Trzy poziomy: podstawowy, istotny oraz wysoki, z różnymi wymaganiami i zastosowaniami. |
| Jaki wpływ ma nowa ustawa na MŚP w Polsce? | Wprowadza bariery kosztowe, ale też szanse na zwiększenie konkurencyjności dzięki uzyskaniu certyfikatów. |
Spis treści:
Najważniejsze fakty dotyczące certyfikacji cyberbezpieczeństwa
Projekt ustawy o krajowym systemie certyfikacji cyberbezpieczeństwa został przyjęty przez Radę Ministrów 29 kwietnia 2025 roku. Inicjatywa ta stanowi fundament nowoczesnej polityki bezpieczeństwa cyfrowego Polski i wpisuje się w europejskie ramy prawne, w tym rozporządzenie 2019/881. Budżet przewidziany na wdrożenie systemu wynosi blisko 16 milionów złotych w latach 2024–2026, co świadczy o poważnym zaangażowaniu państwa w rozwój tej dziedziny.
Centralnym elementem projektu jest trzystopniowa skala certyfikacji cyberbezpieczeństwa: poziom podstawowy, istotny oraz wysoki. Każdy z nich definiuje zakres wymagań oraz stopień rygoryzmu kontroli bezpieczeństwa. Certyfikaty wydawane będą zarówno dla produktów, jak i usług oraz procesów ICT. Co ważne, Polska automatycznie uznaje certyfikaty wydane według unijnych standardów, co ułatwia integrację rynkową.
W procesie nadawania certyfikatów kluczową rolę pełni Ministerstwo Cyfryzacji oraz Polskie Centrum Akredytacji (PCA). Minister zatwierdza certyfikaty najwyższego stopnia bezpieczeństwa, podczas gdy PCA nadzoruje jednostki odpowiedzialne za ocenę zgodności. System jest dobrowolny, jednak posiadanie certyfikatu staje się istotnym atutem przy zamówieniach publicznych – od 2026 roku będzie to jedno z kryteriów oceny ofert.
Dla rynku oznacza to zarówno szanse, jak i wyzwania. Firmy posiadające certyfikaty mogą liczyć na większą wiarygodność i dostęp do lukratywnych kontraktów publicznych. Z kolei przedsiębiorstwa pomijające proces mogą napotkać sankcje finansowe sięgające nawet pół miliona złotych za nieprawidłowości lub fałszowanie dokumentacji związanej z certyfikacją.
Kontekst zmian – dlaczego teraz?
Nowa ustawa jest odpowiedzią na dynamiczny wzrost zagrożeń cybernetycznych w Polsce i Europie. W lutym 2025 roku weszła w życie nowelizacja ustawy o krajowym systemie cyberbezpieczeństwa (KSC), która implementowała dyrektywę NIS2 rozszerzając zakres podmiotów zobowiązanych do ochrony cyfrowej, zwłaszcza dostawców usług chmurowych.
Niedawne incydenty – takie jak wzrost ataków hakerskich o ponad 37% na infrastrukturę krytyczną w pierwszym kwartale 2025 roku – pokazały pilność podjęcia skutecznych działań zabezpieczających. Rada Legislacyjna już w czerwcu 2024 roku pozytywnie oceniła projekt ustawy jako fundament suwerenności technologicznej Polski.
Równocześnie branża odnotowuje rosnące zapotrzebowanie na specjalistów ds. bezpieczeństwa ICT – liczba audytorów wzrosła o ponad 120% od 2023 roku. Wprowadzenie nowych norm ma również zapewnić zgodność z europejskimi standardami oraz umożliwić korzystanie z innowacyjnych rozwiązań technologicznych przeciwdziałających cyberzagrożeniom.
Historycznie warto zauważyć, że poprzednia wersja ustawy z 2018 roku obejmowała jedynie operatorów usług kluczowych i nie przewidywała mechanizmów certyfikacji. Aktualna regulacja jest więc naturalnym etapem ewolucji prawa odpowiadającym na wzrost skali zagrożeń i konieczność budowania odporności cyfrowej państwa.
Perspektywy – szanse i wyzwania dla rynku ICT
Nowa ustawa budzi mieszane emocje w środowisku biznesowym. Z jednej strony eksperci podkreślają jej pozytywną rolę w podnoszeniu ogólnego poziomu bezpieczeństwa cyfrowego oraz wzmacnianiu pozycji polskich firm na rynku europejskim. Z drugiej strony przedstawiciele sektora małych i średnich przedsiębiorstw (MŚP) wskazują na wysokie koszty związane z uzyskaniem certyfikatów zwłaszcza na poziomie „wysokim”, które średnio mogą wynosić około 250 tysięcy złotych.
Obawy MŚP dotyczą również potencjalnego nadmiaru biurokracji i ryzyka ograniczenia innowacyjności poprzez nadregulacje. Organizacje takie jak Cyfrowa Polska apelują o jasne wytyczne i wsparcie dla mniejszych podmiotów tak, aby nie stały się one ofiarą barier wejścia na rynek technologiczny.
Z prognoz PCA wynika jednak optymistyczna perspektywa krótkoterminowa: przewiduje się wzrost liczby certyfikowanych produktów o około 40% już do końca 2026 roku. W dłuższej perspektywie może dojść do konsolidacji rynku, gdzie pięć największych jednostek będzie kontrolować większość wydawanych dokumentów potwierdzających zgodność ze standardami.
Co oznacza to dla konsumentów i użytkowników?
Dla zwykłych użytkowników internetu oraz klientów firm sektora ICT nowa ustawa może przynieść realne korzyści w postaci zwiększonego bezpieczeństwa danych osobowych oraz lepszej ochrony przed wyciekami informacji. Usługi bankowe czy e-administracja korzystające z certyfikatów powinny wykazywać spadek incydentów naruszeń nawet o 25% do końca 2026 roku.
Jednak konsumenci muszą być przygotowani także na możliwy wzrost cen usług cyfrowych – analiza Federacji Konsumentów wskazuje, że przedsiębiorcy mogą przenieść od 30 do nawet 50% kosztów związanych z procesem certyfikacji na klientów końcowych.
Ciekawostką jest fakt, że Polska znalazła się w gronie tylko ośmiu państw Unii Europejskiej posiadających uprawnienia do wydawania najwyższego poziomu certyfikatów cyberbezpieczeństwa. To prestiżowe wyróżnienie otwiera drzwi do nowych możliwości eksportowych dla rodzimych firm ICT.
Warto również wspomnieć o innowacjach technologicznych – Narodowy Instytut Cyberbezpieczeństwa (NASK) testuje algorytmy sztucznej inteligencji służące automatycznej weryfikacji zgodności produktów z normami ISO/IEC 27001, co może znacznie usprawnić proces certyfikacji w niedalekiej przyszłości.
Niewykorzystany potencjał polskich startupów technologicznych
Mimo dynamicznego rozwoju sektora ICT tylko niewielka część polskich startupów – około 12% – deklaruje znajomość wymogów związanych z certyfikacją cyberbezpieczeństwa. To sygnał dla instytucji rządowych i organizacji wspierających przedsiębiorczość o potrzebie intensywnej kampanii edukacyjnej oraz wsparcia dla młodych firm technologicznych.
Zwiększenie świadomości oraz ułatwienie dostępu do procedur certyfikacyjnych może przyczynić się do poprawy konkurencyjności tych podmiotów oraz ich zdolności do konkurowania zarówno na rynku krajowym, jak i zagranicznym.
Podsumowując, przyjęcie ustawy o krajowym systemie certyfikacji cyberbezpieczeństwa to kamień milowy dla polskiego sektora ICT. Nowe regulacje mają potencjał nie tylko zwiększyć poziom ochrony danych osobowych użytkowników w Polsce, lecz także stworzyć warunki sprzyjające rozwojowi innowacyjnych technologii przy jednoczesnym zachowaniu suwerenności cyfrowej kraju. Wyzwaniem pozostaje znalezienie równowagi między wymogami bezpieczeństwa a wsparciem dla MŚP oraz startupów technologicznych. W erze rosnących zagrożeń każdy uczestnik cyfrowej rzeczywistości ma rolę do odegrania – zarówno instytucje państwowe, przedsiębiorcy, jak i użytkownicy indywidualni powinni aktywnie angażować się w budowanie bezpiecznej przyszłości cyfrowej Polski.
