Spis treści:
Kontekst historyczny: Pandemia koronawirusa jako punkt odniesienia
Pandemia COVID-19 wywarła bezprecedensowy wpływ na rynek paliwowy w Polsce i na świecie. W 2020 roku, w wyniku globalnych lockdownów, popyt na paliwa transportowe gwałtownie spadł, co przełożyło się na rekordowe obniżki cen. W Polsce w lutym 2020 roku średnia cena benzyny Pb95 spadła do około 4,19 zł za litr, a oleju napędowego do 4,30 zł za litr. Ten gwałtowny spadek był efektem ograniczeń w przemieszczaniu się oraz zmniejszonej aktywności gospodarczej.
Lockdowny ograniczyły światowe zużycie ropy nawet o 30%, czego kulminacją było historyczne zjawisko ujemnych cen kontraktów futures na ropę WTI w kwietniu 2020 roku. W Polsce skutkiem tych wydarzeń była utrzymująca się przez długi czas niska cena paliw, która przed Wielkanocą 2021 roku wynosiła około 5,20 zł za litr benzyny Pb95 – poziom nieosiągnięty do tej pory w kolejnych latach.
Po okresie pandemicznego kryzysu rynek paliw zaczął powoli odzyskiwać równowagę. Lata 2022–2024 charakteryzowały się stopniowym wzrostem cen ropy naftowej, które podwoiły się z około 60 do ponad 120 dolarów za baryłkę. Było to związane z odbudową popytu gospodarczego oraz destabilizacją geopolityczną wywołaną wojną na Ukrainie. Polska odczuła te zmiany poprzez wzrost średnich cen benzyny Pb95 nawet do poziomu 7,50 zł za litr w 2023 roku. Jednocześnie rząd podejmował działania interwencyjne poprzez obniżki akcyzy, aby złagodzić skutki drożyzny dla konsumentów.
Obecne spadki cen przed Wielkanocą 2025 roku można traktować jako kontynuację korekty rynkowej po okresie wzrostów i napięć geopolitycznych, co stwarza nowe perspektywy dla kierowców i konsumentów paliw.
Aktualna sytuacja na rynku paliw: Statystyki i trendy
Na początku 2025 roku ceny paliw w Polsce oscylowały na poziomie wyższym niż rok wcześniej. W styczniu średnia cena benzyny Pb95 wynosiła około 6,22 zł za litr, a oleju napędowego 6,37 zł za litr. To oznaczało wzrost o około 9–12% względem analogicznego okresu w 2024 roku.
Jednak już od marca zauważalna była tendencja spadkowa, która nasiliła się w kwietniu. W połowie miesiąca średnia cena benzyny Pb95 spadła do 5,92 zł za litr, a diesla do 6,00 zł za litr. Tygodniowe obniżki sięgały nawet kilku groszy na litrze, co jest znaczącym ruchem na rynku paliwowym. Spadek dotknął także autogazu – jego cena zmalała do poziomu około 3,08 zł za litr.
Dynamika tych zmian jest powiązana z obniżającymi się hurtowymi cenami ropy Urals oraz umacniającym się kursem polskiego złotego wobec dolara amerykańskiego. Efekt ten jest szczególnie korzystny dla polskich konsumentów w okresie świątecznym.
Warto podkreślić różnice regionalne w poziomie cen paliw. Województwo mazowieckie pozostaje najdroższym regionem do tankowania – ceny benzyny sięgają tam przeciętnie 6,47 zł za litr. Dla porównania, na Podkarpaciu ceny są niższe i wynoszą około 6,12 zł za litr benzyny Pb95. Różnice te wynikają głównie z logistyki dystrybucji oraz lokalnej konkurencji między stacjami paliwowymi.
Czynniki kształtujące obecne ceny paliw
Decyzje OPEC+ a podaż ropy naftowej
Kluczowym czynnikiem wpływającym na ceny paliw w Polsce jest sytuacja na globalnym rynku ropy naftowej. W kwietniu 2025 roku OPEC+ zdecydowało o zwiększeniu produkcji ropy o około milion baryłek dziennie. Ta decyzja była efektem presji ze strony Stanów Zjednoczonych oraz Unii Europejskiej, które dążą do obniżenia inflacji poprzez stabilizację i redukcję cen surowców energetycznych.
Dodatkowo Nigeria uruchomiła nowe pola wydobywcze o dziennej produkcji pół miliona baryłek ropy, co zwiększyło globalną podaż surowca. Skutkiem tych działań była redukcja ceny ropy Brent z około 80 do niespełna 66 dolarów za baryłkę w ciągu kilku dni kwietnia.
Niższe ceny surowca przełożyły się bezpośrednio na obniżenie hurtowych kosztów paliwa w Polsce – spadki sięgały nawet kilkudziesięciu groszy na litrze przy zakupach hurtowych.
Wpływ kursu złotego i polityki NBP
Kolejnym istotnym determinantem jest kurs polskiego złotego względem dolara amerykańskiego. W pierwszym kwartale 2025 roku nastąpiło umocnienie waluty krajowej do poziomu około 3,85 PLN/USD, co stanowi wzrost o około 8% od początku roku.
Dzięki temu importowane surowce energetyczne stały się tańsze w przeliczeniu na złotówki. Eksperci szacują, że każda zmiana kursu walutowego o dziesięć groszy przekłada się na korektę ceny detalicznej paliwa o trzy do pięciu groszy za litr.
Polityka monetarna Narodowego Banku Polskiego wspierająca stabilność kursu oraz umiarkowaną inflację dodatkowo sprzyja utrzymaniu niższych kosztów importu ropy i produktów rafineryjnych.
Sektorowe zmiany strukturalne – fuzja Orlen-Lotos
Istotny wpływ na kształtowanie rynku mają również procesy konsolidacyjne wewnątrz sektora rafineryjnego. Fuzja PKN Orlen z Grupą Lotos została przeprowadzona mimo kontrowersji dotyczących warunków transakcji.
Najwyższa Izba Kontroli wskazała niedawno na niedoszacowanie wartości sprzedanych aktywów oraz potencjalne zagrożenia dla bezpieczeństwa dostaw paliw w Polsce. Sprzedaż części aktywów strategicznych inwestorom zagranicznym wiąże się z ograniczeniem elastyczności rynkowej i uzależnieniem od zewnętrznych dostawców.
W kontekście embarga na rosyjski LPG oraz zmieniających się regulacji unijnych fuzja ta stanowi ważny czynnik wpływający zarówno na dostępność jak i ceny paliw w kraju.
Regionalne różnice w cenach paliw i ich znaczenie
Ceny paliw różnią się znacząco między poszczególnymi regionami Polski, co wynika z szeregu czynników logistycznych oraz lokalnej konkurencji między stacjami benzynowymi. Najdroższy rynek stanowi województwo mazowieckie – szczególnie Warszawa i okolice – gdzie średnie ceny benzyny Pb95 przekraczają często kwotę 6,40 zł za litr.
Z kolei województwa takie jak Podkarpackie czy Świętokrzyskie oferują tańsze stawki; różnica może wynosić nawet kilkadziesiąt groszy na litrze paliwa. Dla kierowcy tankującego przeciętny bak o pojemności 50 litrów oznacza to oszczędność rzędu kilkunastu złotych przy każdym tankowaniu.
Kierowcy mogą wykorzystać tę wiedzę planując trasy lub wybierając miejsca tankowania poza największymi aglomeracjami miejskimi. Optymalizacja wyboru stacji pozwala realnie ograniczyć wydatki związane z codzienną mobilnością.
Prognozy i możliwe scenariusze rozwoju sytuacji po Wielkanocy
Analitycy rynku przewidują utrzymanie tendencji spadkowej cen paliw przynajmniej do końca kwietnia 2025 roku. Przy zachowaniu obecnego poziomu produkcji ropy przez OPEC+ oraz stabilizacji kursu walutowego średnia cena benzyny Pb95 może obniżyć się nawet do około 5,85 zł za litr.
Jednak rynek pozostaje podatny na czynniki geopolityczne – ewentualna eskalacja konfliktów na Bliskim Wschodzie lub zakłócenia transportu ropy przez strategiczne cieśniny mogą szybko odwrócić ten trend i doprowadzić do wzrostu cen.
Długofalowo sektor paliwowy stoi przed fundamentalnymi wyzwaniami związanymi z polityką dekarbonizacji Unii Europejskiej oraz rozwojem elektromobilności. Zakaz sprzedaży nowych samochodów spalinowych od 2035 roku wymusi stopniową redukcję popytu na tradycyjne paliwa płynne.
Transformacja ta będzie wymagała inwestycji w alternatywne źródła energii takie jak biopaliwa czy wodór, które mogą wpłynąć zarówno na strukturę kosztów produkcji jak i finalną cenę dla konsumenta poprzez nowe podatki ekologiczne i regulacje środowiskowe.
Podsumowanie
Obecne najniższe od czterech lat ceny paliw w Polsce to efekt splotu międzynarodowych decyzji produkcyjnych OPEC+, korzystnej polityki monetarnej Narodowego Banku Polskiego oraz restrukturyzacji sektora rafineryjnego połączonego z fuzją Orlen-Lotos. Konsumenci mogą dziś korzystać ze zdecydowanie bardziej przystępnego tankowania przed Świętami Wielkanocnymi 2025 roku niż miało to miejsce przez ostatnie lata pandemii i kryzysów geopolitycznych.
Jednocześnie rynek pozostaje dynamiczny i narażony na zmienne warunki globalne oraz regionalne regulacje klimatyczne nakierowane na redukcję emisji CO2 i rozwój elektromobilności. To sprawia, że decyzje dotyczące mobilności będą coraz częściej uzależnione od obserwacji trendów rynkowych oraz adaptacji do nowej rzeczywistości ekonomicznej i ekologicznej Polski oraz całej Unii Europejskiej.
