Podczas 17. Europejskiego Kongresu Gospodarczego (EKG) w Katowicach ogłoszono rozpoczęcie prac nad Centrum Nowej Mobilności – kluczowym projektem dla województwa śląskiego, mającym na celu przekształcenie regionu w innowacyjny hub technologii transportowych. Inicjatywa, realizowana przez Górnośląsko-Zagłębiowską Metropolię (GZM) wraz z Miastem Katowice, ma strategiczne znaczenie dla transformacji Śląska w kierunku zeroemisyjnej gospodarki i nowoczesnej komunikacji. Prace nad studium wykonalności rozpoczęto 24 kwietnia 2025 roku w Międzynarodowym Centrum Kongresowym.
| To musisz wiedzieć | |
|---|---|
| Co to jest Centrum Nowej Mobilności? | To strategiczny projekt Śląska mający na celu rozwój innowacyjnych technologii transportowych i zrównoważonej komunikacji. |
| Jakie korzyści przyniesie Centrum mieszkańcom? | Lepsza komunikacja, czystsze powietrze oraz nowe miejsca pracy w sektorze motoryzacyjnym i technologicznym. |
| Kiedy planowane jest ukończenie studium wykonalności? | Do końca 2025 roku, co umożliwi dalsze decyzje inwestycyjne. |
Spis treści:
Najważniejsze Fakty
Ogłoszenie rozpoczęcia prac nad Centrum Nowej Mobilności miało miejsce 24 kwietnia 2025 roku podczas panelu „Przyszłość mobilności w regionach przemysłowych” w Katowicach. Projekt realizowany jest przez Górnośląsko-Zagłębiowską Metropolię (GZM) we współpracy z Urzędem Miasta Katowice oraz Polskim Stowarzyszeniem Nowej Mobilności (PSNM). Wsparcie koordynacyjne zapewnia także Śląski Związek Gmin i Powiatów. Studium wykonalności ma określić optymalne lokalizacje, modele finansowania – w tym fundusze unijne – oraz integrację z wydarzeniami branżowymi, jak planowany na wrzesień Kongres Nowej Mobilności.
Strategiczne cele Centrum obejmują stworzenie ekosystemu innowacji transportowych, który pozwoli na rozwój technologii autonomicznej jazdy, magazynowania energii i elektromobilności. Przewiduje się generowanie około 500 nowych miejsc pracy do 2030 roku oraz roczne zgłaszanie kilkunastu patentów. Projekt ma także wspierać lokalną branżę motoryzacyjną poprzez komercjalizację rozwiązań technologicznych, co może przełożyć się na przychody rzędu 200 mln zł rocznie.
Kontekst
W ostatnich miesiącach województwo śląskie było świadkiem szeregu inicjatyw podnoszących poziom mobilności i zrównoważonego transportu. W sierpniu 2024 roku system Metrorower rozszerzył się na obszar 31 gmin, oferując nowoczesne rowery elektryczne oraz integrację z miejskimi biletami okresowymi. W styczniu tego roku podpisano porozumienie z ElectroMobility Poland SA dotyczące testów autonomicznych pojazdów na Drogowej Trasie Średnicowej (DTŚ). Ponadto przygotowania do Kongresu Nowej Mobilności zakładają szeroką ekspozycję branżową na ponad 12 tysiącach metrów kwadratowych wystawienniczych.
Decyzja o powstaniu Centrum Nowej Mobilności wpisuje się w globalne trendy transformacji energetycznej oraz wzrostu elektromobilności. Śląsk odchodzi od tradycyjnego przemysłu węglowego i staje się ważnym punktem dla rozwoju zielonych technologii. Prognozy wskazują, że branża elektromobilności może zwiększyć polski PKB nawet o 5% do połowy wieku. Równie istotna jest integracja różnych form transportu – mieszkańcy metropolii coraz częściej oczekują spójnych systemów łączących rowery miejskie, autobusy elektryczne i car-sharing.
Perspektywy
Mimo szerokiego poparcia dla projektu pojawiają się głosy sceptyczne dotyczące wyzwań finansowych i organizacyjnych. Eksperci wskazują na potrzebę transparentnego wyboru partnerów prywatnych oraz ryzyko opóźnień technicznych, które mogą wpłynąć na harmonogram realizacji. Krytycy zwracają również uwagę na konieczność uwzględnienia istniejącego parku samochodowego – ponad miliona pojazdów osobowych – które utrudniają szybkie przejście do zeroemisyjnego transportu.
Studium wykonalności wyznaczy trzy możliwe scenariusze rozwoju: od podstawowego parku technologicznego po pełnoskalowy ekosystem z torami testowymi i centrum szkoleniowym. Optymalna wersja przewiduje inwestycje rzędu 300 mln zł wraz z inkubatorem startupów motoryzacyjnych. Realizacja tych planów wpłynie na wzrost zainteresowania inwestorów oraz poprawi notowania spółek sektora automotive na giełdzie.
Zainteresowania Czytelnika
Dla mieszkańców Śląska powstanie Centrum Nowej Mobilności oznacza konkretne korzyści: tańszą i bardziej efektywną komunikację miejską, dzięki integracji biletowej oraz rozwojowi car-sharingu. Wprowadzenie elektrobusów zmniejszy emisję szkodliwych substancji, poprawiając jakość powietrza w aglomeracji. Ponadto projekt stworzy nowe miejsca pracy oraz zachęci uczelnie techniczne do uruchomienia specjalistycznych kierunków kształcenia związanych z mobilnością i cyfryzacją transportu.
Niewykorzystane dotąd zasoby regionu, takie jak podziemne tunele pokopalniane o stabilnej temperaturze, zostaną zaadaptowane jako innowacyjne tor testowy dla pojazdów autonomicznych. To unikatowe rozwiązanie pozwoli prowadzić badania całoroczne w kontrolowanych warunkach klimatycznych.
„Paradoks śląski” polega na tym, że mimo największej gęstości dróg w Polsce jedynie niewielka część infrastruktury jest dostosowana do rowerów elektrycznych. Centrum Nowej Mobilności ma zmienić ten stan rzeczy poprzez budowę ponad setki stacji ładowania rowerów elektrycznych do 2028 roku oraz rozwój zielonych ścieżek rowerowych.
Projekt Centrum Nowej Mobilności to nie tylko inwestycja infrastrukturalna, ale przede wszystkim krok ku przyszłości regionu opartej na innowacjach i ekologicznym rozwoju. Śledzenie postępów tego przedsięwzięcia pozwoli dostrzec realne zmiany wpływające nie tylko na gospodarkę, ale i codzienne życie mieszkańców Śląska.
