Polski rynek pracy przechodzi największą transformację od dwóch dekad. Prezydent Andrzej Duda 10 kwietnia 2025 roku podpisał ustawę z dnia 20 marca 2025 roku o rynku pracy i służbach zatrudnienia, która zastępuje przestarzałe regulacje pochodzące z 2004 roku. Nowe przepisy wprowadzają rewolucyjne instrumenty wsparcia, takie jak bony na kształcenie ustawiczne, pożyczki edukacyjne oraz zdalne staże, które mają na celu zwiększenie konkurencyjności pracowników i dostosowanie ich kwalifikacji do wymogów gospodarki cyfrowej. Ustawa, która trafiła do Sejmu na początku stycznia 2025 roku, przeszła błyskawiczną ścieżkę legislacyjną – w ciągu trzech miesięcy uzyskała akceptację zarówno parlamentu, jak i głowy państwa.
| To musisz wiedzieć | |
|---|---|
| Jakie zmiany wprowadza nowa ustawa o rynku pracy w Polsce na lata 2025-2026? | Ustawa wprowadza bony na kształcenie, pożyczki edukacyjne, zdalne staże oraz bon na zasiedlenie bez limitu wieku. |
| Jak skorzystać z bonu na kształcenie ustawiczne w Polsce 2025? | Bon można wykorzystać na szkolenia, studia podyplomowe lub egzaminy potwierdzające kwalifikacje; wartość bonu wynosi do 8613,14 zł. |
| Jaka jest maksymalna kwota pożyczki edukacyjnej dla bezrobotnych w 2025 roku? | Maksymalna kwota pożyczki wynosi 33 929,88 zł, z możliwością umorzenia części długu po ukończeniu szkolenia. |
Spis treści:
Najważniejsze zmiany w przepisach na lata 2025–2026
Reforma rynku pracy przynosi szereg istotnych zmian mających bezpośredni wpływ na sytuację osób poszukujących zatrudnienia oraz tych pragnących podnieść swoje kompetencje zawodowe. Jednym z flagowych rozwiązań jest bon na kształcenie ustawiczne o wartości do 8613,14 zł w roku 2025. Bon ten przysługuje nie tylko osobom bezrobotnym, ale również tym aktywnie poszukującym pracy. Można go wykorzystać na różnorodne formy dokształcania – od kursów specjalistycznych przez studia podyplomowe aż po egzaminy potwierdzające kwalifikacje zawodowe. Celem jest znaczące zwiększenie udziału Polaków w kształceniu przez całe życie – z obecnych około 24% do ponad połowy społeczeństwa do roku 2030.
Kolejnym nowatorskim instrumentem są pożyczki edukacyjne skierowane do bezrobotnych i osób poszukujących pracy. Maksymalna kwota takiej pożyczki wynosi aż 33 929,88 zł (co stanowi czterokrotność przeciętnego wynagrodzenia). Po ukończeniu szkolenia oraz spłacie większości długu możliwe jest umorzenie nawet jednej piątej zadłużenia. To rozwiązanie ma wspierać przekwalifikowanie się w branżach o rosnącym zapotrzebowaniu na specjalistów, takich jak technologie informatyczne czy odnawialne źródła energii.
Ważną innowacją są także staże zdalne dostępne od 2025 roku. Stażyści mogą liczyć na stypendium wynoszące aż 160% wysokości zasiłku dla bezrobotnych, co przekłada się obecnie na ponad 2600 zł miesięcznie. Zdalny charakter staży umożliwia mieszkańcom mniejszych miejscowości zdobywanie doświadczenia zawodowego bez konieczności przeprowadzki czy codziennych dojazdów. Minimalny wymiar godzinowy stażu to co najmniej 20 godzin tygodniowo, a okres trwania może wynosić od trzech do sześciu miesięcy. Cały proces aplikacji i realizacji odbywa się elektronicznie za pomocą portalu praca.gov.pl.
Nowa ustawa znosi też dotychczasowy limit wieku dotyczący bonu na zasiedlenie – teraz osoby powyżej trzydziestego roku życia również mogą korzystać z tego wsparcia finansowego. Bon ten może wynieść do dwunastu tysięcy złotych i jest przyznawany pod warunkiem podjęcia pracy za co najmniej 4300 zł brutto miesięcznie. To rozwiązanie ma ułatwić relokację pracowników i zwiększyć mobilność zawodową także w starszych grupach wiekowych.
Kontekst reform: odchodzenie od modelu z 2004 roku
Poprzednia ustawa o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy pochodziła z roku 2004 i była nowelizowana ponad dwieście razy. Taki stopień modyfikacji wskazywał jednoznacznie na potrzebę kompleksowej reformy. Główne wyzwania dotychczasowego systemu to ograniczona elastyczność wobec dynamicznych zmian gospodarczych oraz brak skutecznych narzędzi odpowiadających współczesnym potrzebom rynku pracy.
Transformacja cyfrowa stanowi jeden z kluczowych czynników wymuszających zmiany w polskim systemie zatrudnienia. Obecnie aż około trzy czwarte firm sygnalizuje niedobór pracowników posiadających kompetencje technologiczne niezbędne do rozwoju działalności. Równocześnie Polska stoi przed demograficznym wyzwaniem – prognozy Głównego Urzędu Statystycznego przewidują spadek liczby osób aktywnych zawodowo o około półtora miliona do końca dekady.
Reforma rynku pracy wpisuje się również w unijne ramy Krajowego Planu Odbudowy (KPO), który wymaga modernizacji instytucji zatrudnienia jako warunku uzyskania funduszy unijnych o wartości blisko 24 miliardów euro. Presja ze strony Unii Europejskiej przyspieszyła proces legislacyjny i nadała reformie strategiczny charakter.
Perspektywy i kontrowersje
Rząd wyraża optymizm co do efektów reformy rynku pracy – Ministerstwo Rodziny i Polityki Społecznej zakłada objęcie wsparciem pół miliona osób rocznie oraz redukcję stopy bezrobocia do poziomu poniżej pięciu procent do końca 2026 roku. Z kolei eksperci branżowi wskazują potencjalne zagrożenia związane z nadużyciami systemowymi zwłaszcza przy wykorzystywaniu bonów szkoleniowych. Konieczna jest więc skrupulatna kontrola instytucji prowadzących kursy i szkolenia.
Z punktu widzenia pracodawców pojawiają się obawy dotyczące wzrostu biurokracji – konieczność szczegółowego raportowania wykorzystania środków może generować dodatkowe obciążenia administracyjne. Ponadto zwiększone stypendia dla stażystów mogą wpłynąć na koszty organizacji praktyk zawodowych.
Wdrożenie pełnej cyfryzacji usług urzędów pracy to kolejne wyzwanie organizacyjne. Raport Najwyższej Izby Kontroli wskazuje, że obecnie jedynie około jednej trzeciej jednostek dysponuje odpowiednią infrastrukturą IT umożliwiającą sprawną obsługę elektroniczną klientów.
Jak nowe przepisy wpłyną na przeciętnego Polaka?
Dla pracowników oznacza to łatwiejszy dostęp do finansowania szkoleń podnoszących kwalifikacje zawodowe. Przykładowo kurs programowania Python wart około 8000 zł może zostać sfinansowany całkowicie ze środków bonu ustawicznego. Tego typu inwestycja zwiększa szanse na znalezienie stabilnej pracy w sektorze IT.
Młodzi rodzice docenią możliwość odbywania elastycznych staży zdalnych, które pozwolą pogodzić obowiązki opiekuńcze z rozwojem kariery zawodowej bez konieczności fizycznej obecności u pracodawcy.
Dla seniorów po sześćdziesiątym roku życia przewidziano preferencje zatrudnieniowe – pracodawcy mogą liczyć na dofinansowanie stanowiące połowę minimalnego wynagrodzenia przez okres dwóch lat przy zatrudnianiu tej grupy wiekowej. To ważny krok wspierający aktywność zawodową starszych osób.
Zaskakujące jest również prawo stażystów do pełnego stypendium podczas zwolnienia lekarskiego – standardowo przy umowie o pracę wypłacane jest jedynie osiemdziesiąt procent wynagrodzenia chorobowego.
Podsumowanie: rewolucja czy ewolucja?
Podpisanie nowej ustawy o rynku pracy to milowy krok ku modernizacji polskiego systemu zatrudnienia i wsparcia zawodowego obywateli. Nowe instrumenty takie jak bony szkoleniowe, pożyczki edukacyjne czy możliwość odbywania staży zdalnych odpowiadają aktualnym wyzwaniom gospodarki cyfrowej i demograficznym trendom. Kluczowa pozostaje jednak efektywność wdrożenia tych rozwiązań przez urzędy pracy oraz instytucje szkoleniowe.
Choć tempo legislacyjne było imponujące, prawdziwy wpływ reformy poznamy dopiero za kilka lat – warto więc uważnie śledzić jej dalsze losy oraz aktywnie korzystać z dostępnych narzędzi wspierających rozwój kompetencji zawodowych i mobilność pracowników.
