Bankowy Fundusz Gwarancyjny (BFG) to instytucja, która ma na celu ochronę depozytów klientów banków oraz spółdzielczych kas oszczędnościowo-kredytowych w Polsce. Ustanowiony na mocy ustawy z 1994 roku, BFG ma szereg zadań, które mają na celu zapewnienie stabilności sektora finansowego i ochrony oszczędności klientów.
Spis treści:
Wśród kluczowych zadań BFG są:
- Zwrot środków zgromadzonych na rachunkach bankowych i w spółdzielczych kasach oszczędnościowo-kredytowych (do wysokości określonej ustawą) w przypadku spełnienia warunku gwarancji wobec uczestników systemu gwarantowania depozytów.
- Udzielanie pomocy finansowej bankom i spółdzielczym kasom oszczędnościowo-kredytowym zagrożonym niewypłacalnością oraz wspieranie procesów restrukturyzacyjnych dotyczących tych instytucji.
- Udzielanie bankom krajowym realizującym program postępowania naprawczego gwarancji zwiększenia funduszy własnych banku, a w przypadku wykonania tej gwarancji – nabywanie lub obejmowanie akcji, obligacji lub bankowych papierów wartościowych.
- Gromadzenie i analiza informacji o podmiotach objętych systemem gwarantowania, w tym opracowywanie analiz i prognoz dotyczących sektora bankowego i sektora kas.
BFG zapewnia ochronę dla depozytów osób fizycznych, prawnych, jednostek organizacyjnych nieposiadających osobowości prawnej, szkolnych kas oszczędnościowych i pracowniczych kas zapomogowo-pożyczkowych. W przypadku spółdzielczych kas oszczędnościowo-kredytowych, system gwarancji obejmuje depozyty osób fizycznych, organizacji pozarządowych, spółdzielni, wspólnot mieszkaniowych, związków zawodowych oraz jednostek organizacyjnych kościoła lub związku wyznaniowego, które posiadają osobowość prawną.
Dzięki działalności BFG, klientów banków i spółdzielczych kas oszczędnościowo-kredytowych można mieć pewność, że ich oszczędności są chronione przed ewentualnym upadkiem instytucji finansowej, co przekłada się na większe poczucie bezpieczeństwa i stabilności sektora finansowego w Polsce.
Sytuacje, w których Bankowy Fundusz Gwarancyjny nie oferuje ochrony depozytów
Mimo że Bankowy Fundusz Gwarancyjny (BFG) chroni oszczędności klientów banków oraz spółdzielczych kas oszczędnościowo-kredytowych w Polsce, istnieją sytuacje, w których BFG nie gwarantuje ochrony depozytów.
Depozyty nieobjęte ochroną BFG to te należące do:
- Skarbu Państwa,
- banków,
- domów maklerskich,
- spółdzielczych kas oszczędnościowo-kredytowych,
- funduszy inwestycyjnych,
- funduszy emerytalnych,
- innych firm inwestycyjnych,
- podmiotów świadczących usługi ubezpieczeniowe,
- kadry zarządzającej danym bankiem i jego głównych właścicieli.
W przypadku upadłości banku lub spółdzielczej kasy oszczędnościowo-kredytowej, BFG gwarantuje wypłatę depozytów o wartości do 100.000 euro (równowartość w złotych). Gwarancje obejmują zarówno depozyty w złotówkach, jak i walutowe, a wypłata środków gwarantowanych odbywa się w złotych.
BFG ma 7 dni roboczych na wypłatę środków od dnia wydania przez Komisję Nadzoru Finansowego (KNF) decyzji o zawieszeniu działalności banku lub spółdzielczej kasy oszczędnościowo-kredytowej i wystąpienia do sądu z wnioskiem o ogłoszenie upadłości. Klienci upadłego banku mają 5 lat na dochodzenie swoich wierzytelności.
Jeśli wartość depozytów przekracza gwarantowane 100.000 euro, nadwyżka może być wypłacona w późniejszym terminie w toku postępowania upadłościowego, o ile pozwala na to zasób masy upadłościowej. W sytuacji, gdy upadający bank jest przejmowany przez inną instytucję finansową, przejmujący bank wówczas także zobowiązuje się do pokrycia zobowiązań związanych z rachunkami bankowymi. Podobnie dzieje się w przypadku przejęcia upadłej spółdzielczej kasy oszczędnościowo-kredytowej przez inny podmiot.
Sytuacje, w których BFG może wypłacić wyższą kwotę i jak zabezpieczyć większe środki
W pewnych sytuacjach Bankowy Fundusz Gwarancyjny (BFG) może wypłacić klientowi upadłego banku wyższą kwotę, wynoszącą równowartość 200.000 euro w złotych polskich. Takie przypadki mają miejsce, gdy środki zgromadzone na rachunku pochodzą z:
- Sprzedaży domu lub mieszkania niezwiązanego z działalnością gospodarczą,
- Nabycia spadku,
- Wypłaty ubezpieczenia na życie,
- Wypłaty ubezpieczenia NNW,
- Wypłaty odprawy pieniężnej,
- Wypłaty odprawy emerytalnej lub rentowej,
- Podziału majątku po ustaniu wspólnoty małżeńskiej,
- Odszkodowania za przestępstwo,
- Odszkodowania za doznaną krzywdę (art. 552 Kodeksu postępowania karnego).
Gwarancja wypłaty z BFG w kwocie do 200.000 euro obowiązuje jedynie przez trzy pierwsze miesiące od daty wpływu na konto środków otrzymanych w ramach wymienionych tytułów.
Aby zabezpieczyć środki przekraczające 100.000 euro, można podzielić zgromadzony kapitał na kilka rachunków osobistych w różnych bankach. W ten sposób, jeśli suma środków na każdym koncie nie przekracza równowartości 100.000 euro, można zminimalizować ryzyko utraty pieniędzy z powodu bankructwa banku.
Środki na wypłaty z BFG pochodzą ze składek opłacanych przez wszystkie instytucje należące do systemu gwarantowania depozytów. W praktyce BFG pełni rolę instytucji organizującej sprawną wypłatę środków klientom upadłych banków, natomiast samymi wypłatami zajmują się banki działające na zlecenie BFG.
Wpłaty na BFG i jego rola w przymusowej restrukturyzacji
Instytucje należące do BFG opłacają dwa rodzaje składek:
- Na fundusz gwarancyjny,
- Na fundusz przymusowej restrukturyzacji.
Wysokość składek zależy od takich czynników jak wysokość kapitału posiadanego przez dany podmiot finansowy czy jego kondycja finansowa.
BFG obejmuje swoją ochroną wszystkie banki komercyjne działające na terenie Polski. Jednak warto pamiętać, że niektóre banki działają pod różnymi markami, np. PKO BP i Inteligo. Jeśli łączna wartość środków złożonych w tych bankach przekroczy 100.000 euro, kwota nadwyżki nie będzie podlegać ochronie BFG. Dlatego, rozkładając kapitał na kilka kont osobistych, warto upewnić się, że nie wybieramy banków, które w rzeczywistości są jedną instytucją.
BFG może również przeciwdziałać upadłości banków za pomocą przymusowej restrukturyzacji. Taka operacja jest przeprowadzana, gdy upadłość banku zagrażałaby stabilności gospodarki, a inne rozwiązania, takie jak plan naprawczy, nie przynoszą poprawy sytuacji. W przypadku przymusowej restrukturyzacji dotychczasowi właściciele banku tracą swoje uprawnienia na rzecz BFG i są zobowiązani ponieść finansowe konsekwencje powstałych strat. Prawidłowo funkcjonujące gałęzie działalności są rozwijane, a pozostałe sektory ulegają likwidacji.
W przypadku bankructwa banku, kredyty klientów nie przepadają. Zobowiązania te zwykle przejmuje inna instytucja finansowa, a klienci spłacają kredyt zgodnie z wcześniejszymi ustaleniami. Może się zmienić jedynie numer rachunku, na który wpłacane są comiesięczne raty.
