Wskaźnik referencyjny stopy procentowej WIBOR to bardzo kontrowersyjna kwestia. Rozpala prawników, ekonomistów, bankierów i kredytobiorców. Jedni niezłomnie bronią go przed coraz mocniejszą falą oskarżeń. Z kolei drugi obóz za wszelką cenę próbuje udowodnić, że WIBOR jest ustalany w sposób nieobiektywny, wadliwy i niekorzystny dla klientów banków. Banki powoli godzą się z problematycznością ustalanego przez największe z nich wskaźnika. Coraz więcej tych podmiotów wprowadza do swych ofert produkty o oprocentowaniu jednakowym przez cały okres kredytowania. Bank ING poszedł krok dalej i całkowicie wycofał kredyty ze zmiennym oprocentowaniem ze swojej oferty. Poniższy artykuł skupi się na wyjaśnieniu sprawy ewentualnego końca WIBOR-u.
Spis treści:
Co mogło spowodować taką decyzję? Czy istnieje jeden decydujący czynnik?
W Polsce od miesięcy narasta inflacja. W związku z tym faktem koszty życia stają się coraz większe. Wiele osób ma problemy z utrzymaniem się od jednej wypłaty do następnej. Dodatkowo stopy procentowe mają wyższy poziom, niż kilka lat temu. Wyższe koszty utrzymania połączone z większą ceną pożyczonego kapitału sprawiają, że dla wielu osób kredyty pozostają poza zasięgiem.
Czynnikiem o dużym znaczeniu jest także WIBOR. Przypisuje mu się wielokrotne zwiększenie kwoty rat zaciągniętych kilka lat temu kredytów. W połączeniu z medialną burzą dookoła niego wiele osób może być odstraszonych od kredytów o zmieniającym się oprocentowaniu. Emocje musiał zaognić także wyrok, jaki wydał niedawno Sąd Okręgowy w Katowicach.
Zgodnie z jego decyzją wykreślono WIBOR z umowy kredytobiorcy, który postanowił pozwać swój bank. Jest to jego zabezpieczenie na czas trwania batalii sądowej. Wyrok ma szansę zainspirować inne osoby do podobnej walki ze swoim kredytodawcą. A także skłonić potencjalnych kredytobiorców do zrewidowania swojego planu.
Ponadto kredyty o zmiennym oprocentowaniu stają się coraz mniej opłacalne z perspektywy banków komercyjnych. Z czego to wynika? W pierwszym kwartale 2022 kredyty o oprocentowaniu stałym stanowiły zaledwie 22 procent ogółu. Z kolei w kwartale trzecim aż 65 procent sprzedanych tego typu produktów miało oprocentowanie stałe. A słynny WIBOR jest jednym z głównych czynników modyfikujących oprocentowanie.
Co dokładnie zrobił ING?
ING Bank Śląski wydał w ubiegły czwartek decyzję o półrocznym zawieszeniu sprzedaży kredytów o zmieniającym się oprocentowaniu. Decyzja wchodzi w życie od siedemnastego grudnia kończącego się roku. Planowo ma potrwać do połowy nadchodzącego roku 2023. W tym czasie w ING będzie można uzyskać wyłącznie zobowiązania oprocentowanie jedną stawką na cały okres kredytowania. Zostaną one wprowadzone do oferty banku trzynastego grudnia.
W ciągu owych sześciu miesięcy ING zamierza przygotować swoje systemy informatyczne, procedury i wzory umów na wdrożenie WIRON-u. Jest to nowy wskaźnik referencyjny stopy procentowej. Do roku 2025 ma on całkowicie zastąpić kontrowersyjny WIBOR.
ING planuje sprzedaż kredytów z wpisanym do umowy WIRON-em już za pół roku. Niemniej niektórzy prawnicy wyrażają poważną obawę, że WIRON w dłuższej perspektywie będzie spostrzegany tak samo negatywnie, jak jego poprzednik.
Jak postępują inne banki komercyjne?
Deadline’em wprowadzenia WIRON-u jest rok 2025. Od tego momentu wszystkie banki będą prawnie zobowiązane do korzystania z tego wskaźnika referencyjnego stopy procentowej.
Zatem za nieco ponad dwa lata feralny WIBOR przejdzie do historii. Jednak już teraz można spotkać się z pierwszymi próbami stosowania WIRON-u. Niektóre banki pierwsze wykazują inicjatywę na tym polu. Starają się one przekonać swoich kredytobiorców do podpisania aneksów zmieniających WIBOR na WIRON.
Zastrzeżenia wielu ekonomistów budzi całkowite nieuwzględnienie alternatywy. Ma być nią dopuszczony do stosowania przez Komisję Nadzoru Finansowego wskaźnik WKF. Jego administratorem został Instytut Rynku Finansowego. Od WIBOR-u odróżnia go pewna bardzo istotna zmienna. Jest on wyliczany na podstawie realnych transakcji.
Z kolei WIBOR wyliczany jest na podstawie oprocentowania kredytu, którego umowa nigdy nie zostanie podpisana. Co za tym idzie, WKF nie można postawić jednego z głównych zarzutów stawianych WIBOR-owi. Mechanizm jego ustalania sprawia, że wiele osób jest przekonanych o manipulowaniu nim przez banki w celu maksymalizacji korzyści kosztem kredytobiorców.
Co jeszcze istotniejsze, WKF wyliczany jest na podstawie transakcji między bankami a ich klientami. Nie zaś między poszczególnymi bankami komercyjnymi. Te ostatnie od upadku banku Lehman Brothers w 2008 roku nie mają już miejsca.
Jak będzie działał wskaźnik WIRON? Dlaczego zastąpi WIBOR od 2025 roku?
Niestety podobną wadę będzie posiadał WIRON. Mimo swojego jednodniowego, w przeciwieństwie do poprzednika, charakteru, nadal jest ustalany na podstawie nierealnych transakcji. Warsaw Interest Overnight. WIBOR jest ustalany na okres trzech miesięcy, sześciu miesięcy lub też całego roku. Z kolei jednodniowość WIRON-u sprawi, że kredytobiorcy będą poznawali kwotę swoich rat dopiero w dniu ich spłaty. Podstawą do jego wyliczania będą jednodniowe depozyty składane przez jeden bank w drugim.
Co ważne, WIRON ma spowodować obniżenie wysokich obecnie rat kredytów. Jednak niestety nie stanie się to od razu. Specjaliści w dziedzinie kredytów zwracają uwagę, że stanie się to prawdopodobnie dopiero w następnym cyklu podwyżek stóp procentowych. Z kolei według Narodowego Banku Polskiego w najbliższych miesiącach ma dojść do ich obniżenia. To oznacza, że nowa stawka może osiągać wyższe wartości.
Podstawą do wycofania WIBOR-u i towarzyszącego mu WIBID-u w żadnym wypadku nie są towarzyszące im medialne kontrowersje. Głos w tej sprawie zabrała nawet Komisja Nadzoru Finansowego. W jej opinii nie ma ani jednego przypadku, w którym nielegalne modyfikowanie wskaźników referencyjnych byłoby choćby prawdopodobne. Motywacją do stopniowego wypierania WIBOR-u przez WIRON mają być zmieniające się światowe trendy, którym ten pierwszy nie może sprostać.
