W obecnych czasach coraz częściej mówi się o nadużywaniu instytucji próby ugodowej jako środka przerwania biegu przedawnienia roszczeń. Ten problem zaniepokoił Izby Cywilne, które postanowiły zbadać tę kwestię i skierować pytanie prawne do powiększonego składu Sądu Najwyższego. W tym artykule przyjrzymy się zagadnieniu prawnemu dotyczącemu odrzucenia wniosku o próbę ugodową jako czynności prowadzącej do przerwania biegu przedawnienia.
Spis treści:
Masowość wezwań do próby ugodowej
Według wielu prawników, masowość wezwań do próby ugodowej jest coraz większym problemem. Wierzyciele często nadużywają tej procedury, co prowadzi do systemowego wydłużania ustawowych terminów przedawnienia roszczeń. Dłużnicy, z kolei, oczekują na uchwałę Sądu Najwyższego w tej sprawie, ponieważ zagadnienie zostało skierowane do sądu już w październiku 2020 roku.
Wątpliwości co do skutków wezwania do próby ugodowej
Sąd Najwyższy ma pewne wątpliwości dotyczące skutków wezwania do próby ugodowej, przewidzianego w art. 185 k.p.c. Przedstawione wątpliwości dotyczą przede wszystkim prawidłowości poglądu, że wezwanie to stanowi czynność spełniającą wymagania art. 123 § 1 pkt 1 k.c., powziętą w celu dochodzenia, ustalenia, zaspokojenia lub zabezpieczenia roszczenia. Czy rzeczywiście inicjowanie postępowania pojednawczego można uznać za czynność przerwania biegu przedawnienia?
Utrwalone stanowisko aprobujące
Początkowo sądy aprobowały inicjowanie postępowania pojednawczego, uznając je za korzystne dla zwaśnionych stron. Zapewnienie możliwości rozwiązania sporu w sposób ugodowy było postrzegane jako pozytywne, ponieważ umożliwiało kontrolę sądu nad treścią wynegocjowanej ugody. Jednak z czasem okazało się, że głównym celem wezwania do próby ugodowej jest wydłużenie terminu przedawnienia roszczenia, a nie rzeczywiste dążenie do zawarcia ugody.
Niekonieczność postępowania pojednawczego
Warto zauważyć, że postępowanie pojednawcze nie jest konieczne do wytoczenia powództwa. Nie jest to czynność obligatoryjna poprzedzająca wszczęcie postępowania sądowego. Oznacza to, że wezwanie do próby ugodowej nie jest warunkiem sine qua non dla wytoczenia powództwa.
Ocena nadużycia prawa
W niektórych przypadkach odrzucenie wniosku o próbę ugodową może wynikać z nadużycia uprawnień procesowych przez wnioskodawcę. Sąd może ocenić, czy wniosek ten został złożony w celu nadużycia prawa. Jeśli odrzuci wniosek, nie oznacza to automatycznie, że nie będzie możliwości rozważenia zawarcia ugody w następnym postępowaniu rozpoznawczym.
Wątpliwości dotyczące skutków przerwania biegu przedawnienia
W związku z utrwalonym poglądem przeciwnym, warto rozważyć, jakie są czasowe skutki przerwania biegu przedawnienia. Czy wystarczy inicjowanie postępowania pojednawczego, czy też konieczne jest spełnienie dodatkowych przesłanek? Sąd musi dokonać oceny, czy wniosek o próbę ugodową faktycznie przerwie bieg przedawnienia.
Wpływ na wydłużenie terminów przedawnienia
Inicjowanie postępowania pojednawczego, nawet bez zawarcia ugody, może skutkować wydłużeniem terminu przedawnienia roszczenia. To z kolei prowadzi do jeszcze większego wydłużenia ustawowych terminów przedawnienia. Jednak takie wydłużenie jest sprzeczne z art. 119 k.c., który zabrania umownego wydłużenia terminu przedawnienia.
Konieczność oceny wniosku o próbę ugodową
Konieczne jest dokonanie oceny wniosku o próbę ugodową przez sąd. Nawet jeśli wniosek zostanie odrzucony, nie wyklucza to możliwości rozważenia zawarcia ugody w przyszłym postępowaniu rozpoznawczym. Ważne jest, aby zwrócić uwagę na zachowanie dłużnika, które może być podstawą do rozsądnej oceny, czy zawarcie ugody jest możliwe.
Podsumowanie
Zagadnienie prawne dotyczące odrzucenia wniosku o próbę ugodową jest nadal przedmiotem dyskusji. Masowość wezwań do próby ugodowej prowadzi do wydłużania terminów przedawnienia roszczeń, co może mieć negatywne konsekwencje dla stron stosunku prawnego. Konieczne jest dokładne rozważenie skutków przerwania biegu przedawnienia oraz ocena wniosku o próbę ugodową. Wszystko to po to, aby zapewnić uczciwość i sprawiedliwość w procesie dochodzenia roszczeń.
