Grudzień 2023 roku będzie ostatnim miesiącem, w którym kredytobiorcy hipoteczni mieli możliwość zawieszenia spłat. Losy przedłużenia wakacji kredytowych na rok 2024 nadal są niepewne. Związek Banków Polskich podsumował dotychczasowe zainteresowanie tym niezwykłym rozwiązaniem, które weszło w życie w lipcu 2022 roku. Chociaż ustawowe wakacje kredytowe pojawiły się po raz pierwszy w okresie pandemii w 2020 roku, to w tamtych okolicznościach nie budziły one znaczących kontrowersji. Jednak drugie wcielenie tego rozwiązania spotkało się z większym zainteresowaniem i dyskusją.
Spis treści:
Jak działały wakacje kredytowe?
Ustawowe wakacje kredytowe wprowadzono do polskiego prawa w rekordowym tempie, aby ratować płynność gospodarstw domowych, które spłacają kredyty hipoteczne. Rozwiązanie to pozwalało na zawieszenie spłaty zarówno kapitału, jak i odsetek. Kredytobiorcy mogli odłożyć w czasie spłatę aż 8 rat:
- Od 1 sierpnia 2022 r. do 30 września 2022 r. – maksymalnie dwie raty.
- Od 1 października 2022 r. do 31 grudnia 2022 r. – maksymalnie dwie raty.
- Od 1 stycznia 2023 r. do 31 grudnia 2023 r. – po jednej racie miesięcznej w każdym kwartale.
Warto jednak zauważyć, że nie wszyscy kredytobiorcy mogli skorzystać z tego rozwiązania. Osoby spłacające kredyty w walutach obcych nie miały takiej możliwości, natomiast osoby z kredytami w złotówkach i stałym oprocentowaniem mogły skorzystać z wakacji kredytowych.
Zainteresowanie wakacjami kredytowymi
Związek Banków Polskich podsumował zainteresowanie wakacjami kredytowymi w opublikowanym raporcie „InfoKredyt 2023”. Według danych ZBP, około 3,4 miliona kredytobiorców miało możliwość skorzystania z wakacji kredytowych, a około 2 miliony osób zdecydowało się na zawieszenie spłat. Do 30 września 2023 roku banki zaraportowały 1,144 miliona rachunków objętych wakacjami kredytowymi o wartości 283 miliardów złotych. Dane BIK i ZBP wskazują, że „popyt” na zawieszanie rat rozkładał się nierównomiernie w czasie, ze szczytem w okresie m.in. wakacyjnym.
Koszty wakacji kredytowych
Koszty wakacji kredytowych za lata 2022-23 wyniosły około 15 miliardów złotych. Z tego 12,9 miliarda złotych utworzonych rezerw dotyczyło 2022 roku, a 2,1 miliarda złotych 2023 roku. Wakacje kredytowe wpłynęły na wyniki banków, szacuje się, że zmniejszyły je o 7,8 miliarda złotych. Warto zaznaczyć, że rat kredytowych nie anulowano, lecz jedynie przesunięto je w czasie.
Czy kredytobiorcy nadpłacą kredyty?
Na pytanie, czy kredytobiorcy spożytkowali wakacje na nadpłacanie kredytów hipotecznych, na razie nie można jednoznacznie odpowiedzieć. Rok 2022 wyróżnił się rekordową sumą nadpłat zobowiązań hipotecznych. Jednak warto zauważyć, że szczyt nadpłat przypadał na okres przed startem wakacji kredytowych. Nie można wykluczyć, że część osób korzystających z odroczenia spłat kumulowała środki, aby przeznaczyć je na zmniejszenie długu po wygaśnięciu programu. Dodatkowo, atrakcyjne warunki depozytów bankowych mogły sprzyjać takiej strategii, szczególnie dla kredytobiorców o stałym oprocentowaniu. Pełny efekt będzie można ocenić po pierwszych miesiącach przyszłego roku.
