Krajowy Plan Odbudowy i Zwiększania Odporności (KPO) to kompleksowy program inwestycyjno-reformacyjny, mający na celu wzmocnienie polskiej gospodarki i zwiększenie jej odporności na kryzysy. Program ten składa się z 54 inwestycji i 48 reform, które mają wesprzeć odbudowę potencjału rozwojowego gospodarki, utraconego w wyniku pandemii COVID-19. W ramach KPO Polska otrzyma 158,5 mld złotych, z czego 106,9 mld złotych to dotacje, a 51,6 mld złotych to preferencyjne pożyczki.
Spis treści:
Cele KPO
Głównym celem Krajowego Planu Odbudowy i Zwiększania Odporności jest wzmocnienie konkurencyjności polskiej gospodarki oraz podniesienie poziomu życia społeczeństwa. Program ten wpisuje się w długofalowe cele Unii Europejskiej oraz zalecenia Rady UE dla Polski.
Zgodnie z tymi celami, znaczną część budżetu przeznacza się na cele klimatyczne (42,7%) oraz na transformację cyfrową (21,3%). Działania związane z ochroną klimatu i transformacją cyfrową mają na celu przyspieszenie rozwoju Polski w tych obszarach, co przyczyni się do osiągnięcia wyznaczonych wcześniej celów.
Komponenty KPO
Krajowy Plan Odbudowy i Zwiększania Odporności składa się z sześciu głównych komponentów, które obejmują różne obszary działania. Te komponenty to:
A. Odporność i konkurencyjność gospodarki
Ten komponent koncentruje się na wspieraniu przedsiębiorców i instytucji publicznych, a także innych podmiotów społeczno-gospodarczych. Celem jest tworzenie nowych miejsc pracy, nowych inwestycji oraz zwiększenie zarobków. W ramach tego komponentu planuje się również pomoc rodzicom na rynku pracy, poprzez zwiększenie dostępności żłobków i klubów dziecięcych. Ważnym elementem tego komponentu jest również likwidacja barier prawnych i ułatwienia dla firm, a także rozwój innowacji i nowoczesnych technologii.
B. Zielona energia i zmniejszenie energochłonności
Komponent ten skupia się na działaniach mających na celu zapewnienie czystego powietrza oraz zmniejszenie zużycia energii. W ramach tego komponentu planuje się szybką wymianę starych pieców węglowych na bardziej ekologiczne rozwiązania.
Dodatkowo, przewiduje się zakup paneli fotowoltaicznych i kolektorów słonecznych, budowę farm wiatrowych na Bałtyku, rozwój inteligentnej sieci energetycznej oraz technologii wodorowych. Wszystkie te działania mają na celu stworzenie bardziej zrównoważonej i ekologicznej infrastruktury energetycznej.
C. Transformacja cyfrowa
Ten komponent skupia się na rozwijaniu infrastruktury cyfrowej i zapewnieniu szybkiego dostępu do Internetu dla wszystkich obywateli. Planuje się również rozwój e-usług, dostarczanie sprzętu informatycznego do szkół oraz zapewnienie bezpieczeństwa w Internecie. Transformacja cyfrowa ma na celu zwiększenie efektywności działania gospodarki, ułatwienie życia obywatelom oraz poprawę jakości usług publicznych.
D. Efektywność, dostępność i jakość systemu ochrony zdrowia
Ten komponent skupia się na modernizacji systemu ochrony zdrowia. Planuje się zakup nowego sprzętu medycznego, modernizację placówek medycznych oraz zwiększenie liczby personelu medycznego. Celem jest poprawa dostępności i jakości usług medycznych oraz rozwój przemysłu farmaceutycznego w Polsce. Działania te mają na celu podniesienie standardów opieki zdrowotnej i zwiększenie bezpieczeństwa pacjentów.
E. Zielona, inteligentna mobilność
Ten komponent skupia się na poprawie transportu publicznego i infrastruktury transportowej. Planuje się zakup i wprowadzenie autobusów elektrycznych i wodorowych, modernizację pociągów i linii kolejowych oraz budowę dodatkowych obwodnic. Celem jest stworzenie bardziej zrównoważonego i inteligentnego systemu transportowego, który zapewni bezpieczne i efektywne przemieszczanie się mieszkańców.
F. Poprawa jakości instytucji i warunków realizacji KPO
Ten komponent ma na celu poprawę jakości instytucji odpowiedzialnych za realizację KPO oraz warunków, w jakich program ten będzie realizowany. Działania te skupiają się na usprawnieniu procesów i zapewnieniu odpowiednich struktur organizacyjnych, które umożliwią efektywne wdrażanie inwestycji i reform objętych KPO.
Pochodzenie środków
Środki na realizację Krajowego Planu Odbudowy i Zwiększania Odporności pochodzą z Europejskiego Funduszu na rzecz Odbudowy i Zwiększania Odporności (Recovery and Resilience Facility – RRF), który jest częścią Planu Odbudowy dla Europy (NextGenerationEU). Polska otrzyma z tego funduszu 158,5 mld złotych, które zostaną przekazane w formie dotacji i preferencyjnych pożyczek. Spłata pożyczki zakończy się nie później niż po 30 latach, czyli do 2058 roku.
Beneficjenci KPO
Wsparcie z Krajowego Planu Odbudowy i Zwiększania Odporności mogą otrzymać różni beneficjenci. Dotacje i pożyczki są przeznaczone m.in. dla obywateli, przedsiębiorców, instytucji publicznych oraz innych podmiotów społeczno-gospodarczych.
Beneficjentami mogą być również samorządy terytorialne, które mogą skorzystać z funduszy na inwestycje w rozbudowę infrastruktury oraz na zapewnienie czystego środowiska i nowych możliwości inwestycyjnych. Instytucje publiczne, takie jak placówki medyczne czy instytucje edukacyjne, również mogą otrzymać wsparcie z KPO.
Ponadto, podmioty spoza systemu administracji publicznej, takie jak organizacje pozarządowe, również mogą ubiegać się o środki z tego programu.
Rola Polskiego Funduszu Rozwoju SA (PFR SA)
W realizacji Krajowego Planu Odbudowy i Zwiększania Odporności istotną rolę odgrywa Polski Fundusz Rozwoju SA (PFR SA). Zgodnie z ustawą o zasadach prowadzenia polityki rozwoju oraz ustawą o systemie instytucji rozwoju, PFR SA jest odpowiedzialny m.in. za dokonywanie wypłat w ramach planu rozwojowego. PFR SA i Ministerstwo Funduszy i Polityki Regionalnej podpisały umowę, która umożliwia PFR SA udostępnienie instytucjom realizującym inwestycje systemu teleinformatycznego.
Dzięki temu możliwe jest tworzenie i przekazywanie zleceń wypłaty środków na projekty inwestycyjne, które zostały przygotowane przez ministerstwa, samorządy i instytucje. Płatności w ramach KPO są realizowane zgodnie z terminarzem wypłat, zatwierdzonym przez Ministerstwo Finansów oraz Ministerstwo Funduszy i Polityki Regionalnej.
PFR SA jest odpowiedzialny za przekazywanie środków do uprawnionych odbiorców wypłat, przy czym decyzje dotyczące przyznania środków podejmowane są przez instytucje odpowiedzialne za inwestycje i jednostki wspierające.
Podsumowanie
Krajowy Plan Odbudowy i Zwiększania Odporności to ważny program inwestycyjno-reformacyjny, mający na celu wzmocnienie polskiej gospodarki i zwiększenie jej odporności na kryzysy. Dzięki funduszom z Europejskiego Funduszu na rzecz Odbudowy i Zwiększania Odporności, Polska otrzyma znaczące wsparcie finansowe, które będzie przeznaczone na rozwój różnych obszarów, takich jak konkurencyjność gospodarki, energia odnawialna, transformacja cyfrowa, ochrona zdrowia, mobilność oraz poprawa jakości instytucji. Program ten ma na celu przyspieszenie rozwoju Polski, poprawę jakości życia obywateli oraz stworzenie bardziej zrównoważonej i odpornej gospodarki. Dzięki realizacji KPO Polska ma szansę osiągnąć wyznaczone cele i stanąć na wysokości wyzwań przyszłości.
