W dobie internetowych usług bankowych, zarządzanie pieniędzmi jest tak proste i szybkie jak nigdy dotąd. Jednak wraz z rozwojem bankowości internetowej pojawiły się również związane z nią zagrożenia. Przestępcy idą z duchem czasu i teraz działają również za pomocą internetu, między innymi włamując się na konta niewinnych klientów banków i czyszcząc im konta. Ich metody również stale są zmieniane, więc policja nierzadko nie ma możliwości za nimi nadążyć.
Czy wiedziałeś, że jeśli padniesz ofiarą kradzieży pieniędzy z konta bankowego, to masz prawo żądać od banku, by zwrócił ci je natychmiast? To przestępstwo fachowo określa się nieautoryzowaną transakcją płatniczą i jej skutki, a także prawa przysługujące klientowi banku, który padł ofiarą takiego procederu opisane są w Ustawie o usługach płatniczych. Obowiązuje ona już od roku 2011, jednak w ostatnich latach jest o niej coraz głośniej, w związku z rozwojem technologii i wzrostem liczby przypadków kradzieży bankowych, a także w związku z wydanym w zeszłym roku stanowiskiem prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów (UOKiK) w sprawie zwracania skradzionych pieniędzy przez banki.
Co jest kluczowe, do uznania transakcji za nieautoryzowaną w świetle ustawy, to sama intencja właściciela konta. Nawet jeśli złodziej posłużył się naszym hasłem i kodem SMS, czyli uwierzytelnił dostęp do konta, to jeśli zrobił to wbrew naszej woli, transakcja jest nieautoryzowana. W takim przypadku możemy starać się o natychmiastowy zwrot pieniędzy od banku. Jeśli więc nie jesteśmy świadomi zajścia transakcji albo nie wyraziliśmy na nią swojej zgody, warunki nieautoryzowanej transakcji bankowej są spełnione i możemy domagać się zwrotu pieniędzy od banku.
Termin, w jakim bank ustawowo powinien oddać skradzioną sumę jest bardzo krótki – musi to zrobić do końca następnego dnia roboczego po zgłoszeniu kradzieży.
Czy bank może odmówić natychmiastowego zwrotu środków?
Tak, jednak tylko w dwóch przypadkach. Pierwszy przypadek to uzasadnione podejrzenie próby oszustwa. Musi ono być udokumentowane i zgłoszone na policję lub do prokuratury. Drugim przypadkiem jest upłynięcie ponad trzynastu miesięcy od danej nieautoryzowanej transakcji. Są to bardzo szczególne przypadki, warto więc pamiętać, że jeśli bank odmawia zwrotu pieniędzy tylko na podstawie faktu, że transakcja była uwierzytelniona, a więc użyto prawidłowego hasła i kodu SMS, to robi to bezprawnie. W takim przypadku warto poinformować przedstawiciela z którym się kontaktujemy, że znamy swoje prawa. W takim przypadku bank prawdopodobnie zareaguje prawidłowo, a jeśli nie – należy zgłosić to do organów ścigania.
Dopiero po wypłaceniu klientowi pieniędzy, które zniknęły z konta klienta bank może podejmować dalsze kroki, by uchronić się przed próbą wyłudzenia. Może on pozwać klienta o zwrot wypłaconych pieniędzy, jednak aby taki pozew miał szansę się obronić, musi być spełniony jeden z dwóch warunków.
Po pierwsze, bank może udowodnić, że kradzież zaszła wskutek rażącego niedbalstwa klienta, wykraczającego poza zwykłe zaniedbanie – na przykład jeśli klient zostawi swoje dane logowania do banku razem z kartą w miejscu publicznym, gdzie każdy będzie miał do nich dostęp. Jest to zachowanie skrajnie nieodpowiedzialne, niedziwne więc, że bank w takim przypadku ma prawo zrzec się odpowiedzialności za ewentualne jego konsekwencje. Drugim przypadkiem, gdy bank może wygrać sprawę z klientem jest udowodnienie, że transakcja jednak była autoryzowana, to znaczy, że stała się ona za zgodą właściciela rachunku, tym samym dowodząc, że z jego strony nastąpiła próba oszustwa. Jeśli jednak jako klient wiesz, że nie masz sobie nic do zarzucenia, nie musisz się niczym martwić. W takich przypadkach ciężar dostarczenia dowodów spoczywa na banku, więc niewinna osoba nie będzie musiała się przejmować obroną. Jako uczciwi użytkownicy konta bankowego, którym nie można zarzucić oszustwa, musimy skupić się na tym, by nie doprowadzić do sytuacji w której bank oskarży nas o skrajne niedbalstwo. Warto pamiętać, by danych do logowania nie trzymać razem, na przykład nie zapisywać na jednej kartce – w taki sposób podajemy je jak na talerzu ewentualnemu nieuczciwemu znalazcy. Najlepiej nie zapisywać ich w ogóle, a znać je na pamięć. W takim przypadku oszust nie ma szans ich znaleźć.
Co zrobić jeśli z Twojego konta zniknęły pieniądze?
Reaguj natychmiast. W pierwszym kroku warto zgłosić incydent bankowi, który podejmie odpowiednie środki w celu zabezpieczenia konta i rozpoczęcia procesu zwrotu skradzionych środków. Należy skontaktować się z bankiem telefonicznie lub osobiście i przekazać informacje dotyczące kradzieży, takie jak data i godzina, kwota pieniędzy, a także uzasadnienie, dlaczego transakcja jest nieautoryzowana.
Najlepiej jednak zapobiegać, a nie leczyć. Oto zasady, którymi warto kierować się w bankowości internetowej, by nie paść ofiarą nieautoryzowanej transakcji płatniczej:
1. Regularnie zmieniaj hasła do konta bankowego. Pamiętaj o zasadach tworzenia hasła – nie może być ono za krótkie, związane z danymi twoimi bądź bliskich osób (daty urodzenia, imiona etc.), nie powinno zawierać prostych ciągów cyfr takich jak 123 lub 111).
2. Nie korzystaj z podejrzanych i nieznanych Ci stron internetowych, szczególnie podczas logowania do swojego konta bankowego. Jeśli dana strona wygląda inaczej niż jesteś do tego przyzwyczajony, powinno wzbudzić to Twoją czujność. W takim przypadku upewnij się, że link do strony to link Twojego banku, a jeśli nadal nie jesteś pewien, to pod żadnym pozorem nie wpisuj tam swoich danych.
3. Nie udostępniaj swoich danych logowania do banku nikomu, nawet bliskim osobom, nie przechowuj ich także razem – zgubienie kartki z zapisanym loginem i hasłem do konta, to niemalże gotowy przepis na problemy.
4. Regularnie monitoruj swoje transakcje, sprawdzając, czy nie ma podejrzanych operacji. Wszelkie wątpliwości zgłaszaj obsłudze banku.
5. Zainstaluj aktualne oprogramowanie antywirusowe i zabezpieczające na swoim urządzeniu.
6. Jeśli korzystasz z bankowości mobilnej, pilnuj swojego telefonu, tak by żadna niepowołana osoba nie miała dostępu do aplikacji bankowej. Również w przypadku, gdy dane logowania masz zapisane na swoim komputerze, upewnij się, że nie korzysta z niego nikt, kto mógłby te dane wykorzystać.
Stosując się do powyższych zasad zdecydowanie zmniejszasz prawdopodobieństwo stania się ofiarą nieautoryzowanej transakcji płatniczej. Jeśli jednak miałoby się tak stać, to teraz już znasz swoje prawa i wiesz jakie kroki podjąć.
