W Polsce istnieje grupa zawodów, które nie będą mogły skorzystać z prawa do emerytury pomostowej, mimo wykonywania pracy w trudnych warunkach. Nowelizacja ustawy o emeryturach pomostowych spotkała się z krytyką ekspertów, którzy wskazują na jakość stanowionego prawa w Polsce. Wśród grup zawodowych, które mają prawo do emerytur pomostowych, znajdują się m.in. kierowcy, piloci, maszyniści, budowlańcy oraz ratownicy medyczni. Jednak osoby współpracujące na podstawie umów B2B nie będą mogły skorzystać z tego świadczenia. To może prowadzić do masowych pozwów, które obciążą przedsiębiorców. Sprawa ta budzi kontrowersje i wywołuje postulaty związków zawodowych dotyczące zmian w ustawie.
Spis treści:
Zatrudnienie na umowie o pracę a emerytury pomostowe
Zgodnie z nowymi przepisami, tylko osoby zatrudnione na podstawie umowy o pracę będą mogły skorzystać z prawa do emerytury pomostowej. Osoby współpracujące na podstawie umów cywilnoprawnych, takich jak umowy B2B, nie będą uprawnione do tego świadczenia. Dotyczy to również osób pracujących w trudnych lub uciążliwych warunkach, które mogłyby spełniać kryteria do otrzymania emerytury pomostowej. Taka sytuacja może prowadzić do licznych pozwów, w których współpracownicy będą próbowali udowodnić, że między nimi a pracodawcą istniał stosunek pracy, który uprawniałby ich do emerytury pomostowej.
Postulat związkowców: Równość w prawach emerytalnych
Związki zawodowe, takie jak Ogólnopolski Związek Zawodowy Ratowników Medycznych (OZZRM), domagają się zrównania swoich praw emerytalnych z prawami służb mundurowych. Przewodniczący OZZRM, Marcin Borowski, podkreśla, że ratownicy medyczni wykonują pracę, która wiąże się z większym wyczerpaniem fizycznym i psychicznym niż praca w służbach mundurowych. Związkowcy postulują pełną emeryturę po osiągnięciu 55. roku życia i przepracowaniu co najmniej 25 lat w systemie ratownictwa medycznego. W obecnej sytuacji różnica między emeryturą ratownika, który przechodzi na nią w wieku 60 lat, a osobą korzystającą z pełni praw emerytalnych, może wynosić nawet kilkadziesiąt procent.
Problemy z umowami B2B w ratownictwie medycznym
Duży odsetek ratowników medycznych pracuje na podstawie umów B2B. W niektórych regionach, takich jak województwo zachodniopomorskie, podpisywanie umów o pracę nie stanowi większego problemu. Jednak w innych regionach, jak np. województwo mazowieckie, preferowane są umowy z ratownikami medycznymi prowadzącymi jednoosobową działalność gospodarczą. Taka sytuacja ogranicza dostęp do emerytur pomostowych dla osób pracujących w ratownictwie medycznym. Związkowcy postulują prawo do wyboru formy zatrudnienia dla wszystkich pracowników.
Krytyka jakości stanowionego prawa
Decyzja o wykluczeniu osób pracujących na podstawie umów B2B z prawa do emerytur pomostowych spotkała się z krytyką. Oskar Sobolewski, ekspert emerytalny i rynku pracy w HRK Payroll Consulting, zauważa, że projekt nowelizacji nie był szeroko konsultowany społecznie, co mogło doprowadzić do uwzględnienia wątpliwości i problemów już na etapie legislacyjnym. Zdaniem Sobolewskiego, nowelizacja jest niedopracowanym rozwiązaniem, a jej konsekwencje będą widoczne w dłuższej perspektywie. To pokazuje jakość stanowionego prawa w Polsce.
Możliwość dochodzenia praw w sądzie
Osoby, które nadal pracują na podstawie umów B2B, a powinny mieć umowę o pracę, mogą dochodzić swoich praw w sądzie. Trudniejsza sytuacja dotyczy jednak osób, które już nie są zatrudnione. Roszczenie o ustalenie istnienia stosunku pracy nie przedawnia się, dlatego współpracownicy mogą wystąpić z pozwem do sądu. Jednak pozostałe żądania, takie jak wynagrodzenie, dodatki czy rozliczenie pracy w godzinach nadliczbowych, mogą podlegać przedawnieniu. Czas oczekiwania na rozpatrzenie sprawy w sądzie może być długi, zwłaszcza w branży medycznej.
Prognozy dotyczące liczby osób korzystających z emerytur pomostowych
Zakład Ubezpieczeń Społecznych przewiduje, że po uchyleniu wygasającego warunku liczba osób korzystających z emerytur pomostowych wyniesie odpowiednio: 7,3 tys. w 2024 r., 4,0 tys. w 2029 r. i 4,8 tys. w 2033 r. W czerwcu 2023 r. ZUS wypłacił 40,8 tys. emerytur pomostowych.
Podsumowanie
Nowelizacja ustawy o emeryturach pomostowych wzbudza kontrowersje ze względu na wykluczenie osób pracujących na podstawie umów B2B z prawa do tego świadczenia. Związki zawodowe domagają się zrównania praw emerytalnych z prawami służb mundurowych. Krytycy podkreślają jakość stanowionego prawa w Polsce i obawiają się masowych pozwów, które mogą obciążyć przedsiębiorców. Osoby, które nie mają już umowy o pracę, mogą dochodzić swoich praw w sądzie, jednak proces ten może potrwać wiele lat. Przewiduje się, że liczba osób korzystających z emerytur pomostowych będzie maleć w przyszłości.
