Głośne postanowienie katowickiego Sądu Okręgowego z listopada 2022 roku, dotyczące usunięcia stawki referencyjnej WIBOR z umowy kredytowej, wywołało wiele kontrowersji. Chociaż ta decyzja została już oddalona, to wzbudziła dyskusję na temat wielu podobnych zobowiązań, które są popularne w Polsce. Chociaż jeszcze nie ma masowego usuwania WIBOR-u z kredytów, warto zastanowić się, czy taka możliwość istnieje i jakie mogą być konsekwencje takiej modyfikacji umów kredytowych.
Spis treści:
Co to jest WIBOR?
WIBOR, czyli Warsaw Interbank Offered Rate, jest średnią stopą procentową, po której banki komercyjne udzielają pożyczek innym bankom. Jest to podstawowy punkt odniesienia w polskim systemie finansowym, który służy do określania oprocentowania kredytów i depozytów bankowych. WIBOR jest obliczany na podstawie ofert zakupu i sprzedaży krótkoterminowych kredytów międzybankowych. W Polsce najczęściej stosowane są wskaźniki 3M (kwartalny) i 6M (półroczny).
Problemy związane z WIBOR-em w umowach kredytowych
Wysokość WIBOR-u zależy od stóp procentowych, które były sukcesywnie podnoszone w Polsce od jesieni 2021 roku do końca 2022 roku. Wzrost stóp procentowych spowodował gwałtowny wzrost rat kredytów o zmiennym oprocentowaniu. To z kolei wzbudziło wątpliwości co do zgodności takiego rozwiązania z obowiązującymi przepisami prawa cywilnego.
Konstrukcja kredytów, których wysokość zależy od WIBOR-u i marży banku, może mieć znamiona abuzywności. Wiele przemawia za tym, że kredytobiorcy są obarczeni całym ryzykiem wynikającym ze zmiennej stopy procentowej, podczas gdy banki są narażone na minimalne ryzyko.
Usunięcie WIBOR-u z umowy kredytowej – podstawy prawne
Zgodnie z Kodeksem cywilnym, jeśli dokument, tak jak ogólne warunki umów czy regulamin, nie został doręczony konsumentowi przed zawarciem umowy, nie ma on mocy prawnej. W przypadku kredytów hipotecznych często brakuje informacji o regulaminie ustalania WIBOR-u, który jest przekazywany dopiero po podpisaniu umowy. Brak pełnej informacji o zasadach zmienności WIBOR-u może prowadzić do sformułowań umownych niejednoznacznych dla kredytobiorcy.
Ponadto, konstrukcja kredytów hipotecznych, w których całe ryzyko wynikające ze zmiany stopy procentowej spoczywa na kredytobiorcy, może być uznana za niedopuszczalną zgodnie z obowiązującymi przepisami prawa. WIBOR jest ustalany przez największe banki, co może prowadzić do konfliktu interesów.
Skutki usunięcia WIBOR-u z umowy kredytowej
Usunięcie WIBOR-u z umowy kredytowej powoduje zrównanie oprocentowania zobowiązania do wysokości marży banku. Jest to korzystne finansowo dla kredytobiorcy. Istnieje również możliwość unieważnienia umowy i rozliczenia się jedynie do wysokości kapitału początkowego. Jednak może to wiązać się z koniecznością wpłaty określonej kwoty na rzecz banku lub odzyskania nadpłaty kapitału.
Jak postępować w przypadku usunięcia WIBOR-u z umowy kredytowej?
Przede wszystkim warto przeanalizować zawartą umowę kredytową i jej załączniki. Istotne jest sprawdzenie, czy regulamin ustalania WIBOR-u został właściwie przedstawiony przez bank. Jeśli istnieją klauzule abuzywne lub brak pełnej informacji o zmienności WIBOR-u, istnieje szansa na unieważnienie umowy lub zmianę warunków oprocentowania.
W przypadku walki o usunięcie WIBOR-u z umowy kredytowej, warto skorzystać z usług kancelarii prawnej, która specjalizuje się w sprawach kredytobiorców. Prawnik może dokładnie przeanalizować umowę kredytową, określić szanse na osiągnięcie sukcesu w sądzie, przygotować odpowiedni pozew i reprezentować klienta podczas rozprawy.
Podsumowanie
Choć masowe usuwanie WIBOR-u z umów kredytowych jeszcze nie nastąpiło, to decyzja katowickiego Sądu Okręgowego wzbudziła dyskusję na temat zasadności takiego działania. Konstrukcja kredytów, w których całe ryzyko spoczywa na kredytobiorcach, może być uznana za abuzywną. W przypadku wystąpienia niedociągnięć w informowaniu kredytobiorcy o zmienności WIBOR-u, istnieje możliwość unieważnienia umowy lub zmiany warunków oprocentowania. Warto skonsultować się z kancelarią prawną, która specjalizuje się w sprawach kredytobiorców, aby dowiedzieć się więcej o możliwościach usunięcia WIBOR-u z umowy kredytowej.
