Umowy frankowe, czyli kredyty indeksowane w walucie szwajcarskiej, są jednym z najbardziej kontrowersyjnych produktów finansowych na polskim rynku. Przez wiele lat kredytobiorcy borykali się z problemami związanymi z tymi umowami, często nieświadomi ryzyka kursowego, jakie niosą za sobą.
Jednak w ostatnich latach sądy coraz częściej unieważniają umowy frankowe, uznając je za zawierające niedozwolone klauzule umowne i naruszające zasady współżycia społecznego. W niniejszym artykule przeanalizujemy najważniejsze orzeczenia sądowe dotyczące rozwiązania umów frankowych.
Spis treści:
Czy banki informowały kredytobiorców o ryzyku kursowym?
Jak wynika z analizy orzeczeń sądowych, większość banków nie informowała kredytobiorców w sposób właściwy o ryzyku kursowym. Mimo że umowy kredytowe zawierały oświadczenia o zaznajomieniu się z tym ryzykiem, to często były one ogólnikowe i nieprecyzyjne.Kredytobiorcy często otrzymywali informacje, że kurs waluty obcej będzie stabilny i nie będzie ulegał znaczącym wahaniom.
W rzeczywistości jednak kurs franka szwajcarskiego mocno wzrósł, powodując trudności w spłacie kredytu. Sądy jednoznacznie stwierdzają, że banki nie spełniły obowiązku informacyjnego, przekazując kredytobiorcom niewystarczające i niejasne informacje o ryzyku kursowym.
Jakie informacje o ryzyku kursowym powinien otrzymać kredytobiorca?
Sąd Najwyższy w swoim orzeczeniu z 20 czerwca 2023 r. wyjaśnił, jakie informacje powinny być zawarte w treści pouczenia dla kredytobiorców frankowych.Sąd stwierdził, że banki powinny poinformować klientów w sposób jednoznaczny i zrozumiały o zakresie ryzyka kursowego.Powinno być jasne, że zaciągnięcie kredytu indeksowanego do waluty obcej jest bardzo ryzykowne i może prowadzić do znacznie wyższych kosztów spłaty niż pożyczona kwota.Banki powinny również pokazać, jak kursy waluty mogą wpływać na wysokość zadłużenia, nawet przy regularnych spłatach.
Niedozwolone klauzule umowne i naruszenie zasad współżycia społecznego
Orzeczenia sądowe jednoznacznie wskazują na obecność niedozwolonych klauzul umownych w umowach frankowych. Sądy uznają, że banki naruszały zasady współżycia społecznego, nie tylko przez niewłaściwe informowanie kredytobiorców o ryzyku kursowym, ale również przez wykorzystywanie ich słabszej pozycji i braku wiedzy na temat bankowości.
Banki często wprowadzały zapisy umowne, które dawały im nielimitowane uprawnienia do ustalania kursów walut, co prowadziło do nieproporcjonalnego obciążenia kredytobiorców. Sądy podkreślają, że banki nie mogą posługiwać się argumentem naruszenia zasad współżycia społecznego, gdy same łamią te zasady.
Przykłady unieważnienia umów frankowych przez sądy
Wieloma przykładami unieważnienia umów frankowych przez sądy sądy są orzeczenia Sądu Okręgowego w Suwałkach, Sądu Okręgowego w Kielcach oraz Sądu Okręgowego w Warszawie.
W wyroku Sądu Okręgowego w Suwałkach z 23 maja 2022 r. (sygn. akt: I C 968/20), umowa kredytu frankowego została unieważniona, ponieważ bank nie rozłożył ryzyka kursowego równomiernie pomiędzy siebie a kredytobiorców. Kredytobiorcy nie mieli wpływu na ustalanie kursów walut i nie zostali poinformowani o sposobie ich ustalania przez bank. Sąd uznał, że bank wykorzystał swoją silniejszą pozycję i brak wiedzy kredytobiorców, co stanowiło naruszenie zasad współżycia społecznego.
W kolejnym przykładzie, Sąd Okręgowy w Kielcach unieważnił umowę kredytu frankowego w wyroku z 28 kwietnia 2022 r. (sygn. akt: I C 253/21). Sąd uznał, że umowa zawierała zapisy naruszające interesy kredytobiorców i sprzeczne z dobrymi obyczajami. Kredytobiorcy nie zostali poinformowani o ryzyku kursowym związanym z kredytem i nie mieli możliwości negocjacji warunków umowy. Sąd stwierdził, że taki sposób postępowania banku narusza zasady współżycia społecznego.
W przypadku Sądu Okręgowego w Warszawie, w wyroku z 30 marca 2022 r. (sygn. akt: XXVIII C 2012/21), umowa kredytu frankowego została unieważniona po 10 miesiącach od wniesienia pozwu. Sąd uznał, że zapisy umowy dotyczące ustalania kursów walut dawały bankowi nielimitowane uprawnienia, co było sprzeczne z obowiązującymi przepisami prawa. Sąd podkreślił, że bank nie wyjaśnił kredytobiorcom ryzyka kursowego i nie umożliwił im negocjacji warunków umowy.
Podsumowanie
Orzeczenia sądowe dotyczące umów frankowych jednoznacznie wskazują na naruszenie przez banki obowiązku informacyjnego i zawieranie niedozwolonych klauzul umownych.
Sądy unieważniają umowy, uznając je za sprzeczne z zasadami współżycia społecznego. Kredytobiorcy mają coraz większe szanse na dochodzenie swoich praw i unieważnienie umów frankowych.
Warto pamiętać, że każda sprawa jest indywidualna, dlatego istotne jest skonsultowanie się z prawnikiem specjalizującym się w sprawach frankowych, aby uzyskać profesjonalną pomoc i wsparcie w procesie dochodzenia swoich praw.
