Najnowszy wyrok Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej (TSUE) wprowadza istotne zmiany dla banków i kredytobiorców zaciągających kredyty we frankach szwajcarskich, zwanych frankowiczami. Decyzja, zgodnie z którą bank nie może żądać od kredytobiorcy rekompensaty za korzystanie z kapitału na zakup nieruchomości po unieważnieniu umowy kredytowej z powodu nadużyć, stawia banki w nowej rzeczywistości. Te instytucje finansowe muszą teraz zabezpieczyć dodatkowe dziesiątki miliardów złotych na prawne ryzyka.
Scenariusze kosztów dla banków
Związek Banków Polskich przygotował dwa scenariusze kosztów związanych z decyzją TSUE. W scenariuszu referencyjnym koszty ryzyka prawnego rozkładają się równomiernie, wynosząc około 14 mld zł rocznie w latach 2023-2025. W scenariuszu szokowym banki przewidują przyspieszenie tworzenia rezerw – tylko w tym roku będą musiały zgromadzić 25 mld zł, w kolejnym – 12 mld zł, a w 2025 r. – 5 mld zł.
Według ZBP, około 75% klientów banków wybierze drogę prawną, aby dochodzić swoich praw. Oczekuje się, że jedna czwarta zdecyduje się na ugody z instytucjami finansowymi.
Luka w funduszach banków i konsekwencje dla gospodarki
Scenariusze ZBP przewidują, że fundusze własne banków będą rosły, ale minimalnie i znacznie wolniej w scenariuszu szokowym. Pomimo to, zyski wypracowane przez sektor w latach 2023-2025 (od około 32 mld zł do niemal 47,4 mld zł) nie będą wystarczające, by zwiększyć kapitały i sfinansować potrzeby gospodarki. Szacuje się, że luka będzie wynosić od 36,2 mld zł do 51,5 mld zł, w zależności od scenariusza.
Dodatkowo, do końca tego roku, banki mają obowiązek spełnić wymóg MREL (wymóg minimalnych wymogów dla własnych funduszy i zobowiązań uprawniających do absorpcji strat), co w obu scenariuszach prowadzi do realnego spadku możliwości finansowania sektora niefinansowego. Tę lukę szacuje się na około 390-470 mld zł.
Niewątpliwie, nowa rzeczywistość rysująca się dla banków stawia przed nimi wiele wyzwań. Odpowiednia strategia i planowanie pozwolą im jednak skutecznie sprostać tym zmianom i zminimalizować negatywne skutki.
