Niedawno informowaliśmy o problemach wynikających z uchwały Sądu Najwyższego z 26 kwietnia, kwestionującej legalność jednoosobowych składów sędziowskich. Pomimo słusznych przesłanek uchwały, wprowadziła ona zamieszanie w funkcjonowanie sądów i utrudniła procedury prawne. Teraz pojawia się nowy problem: niepewność frankowiczów co do zawieszenia spłaty rat.
Spis treści:
Zabezpieczenie dla frankowiczów: niepewność tysięcy wniosków i wpływ uchwały Sądu Najwyższego
Zabezpieczenie to środek prawny, na który wielu frankowiczów liczy, aby uniknąć spłacania rat kredytu na czas trwania postępowania sądowego. Zgodnie z Kodeksem postępowania cywilnego, wniosek o udzielenie zabezpieczenia powinien być rozpatrzony niezwłocznie, a termin jego rozpatrzenia nie powinien przekroczyć tygodnia od dnia wpływu do sądu. Zwykle wniosek jest składany wraz z pozwem, ale może być również przedstawiony w toku postępowania, na przykład gdy frankowicz spłaci kapitał.
Jak wpłynęła uchwała Sądu Najwyższego na wnioski o zabezpieczenie frankowiczów?
W wyniku uchwały Sądu Najwyższego z 26 kwietnia br., zmienia się sposób rozpatrywania zażaleń dotyczących zabezpieczeń. Tysiące wniosków frankowiczów oczekuje teraz na rozpatrzenie, co staje się problemem, gdyż sądy zastanawiają się, w jakich składach je rozpoznawać.
Sytuacja jest skomplikowana, gdyż z jednej strony obowiązuje uchwała SN, która mówi o składach trzyosobowych, a z drugiej nadal obowiązuje ustawa, która dopuszcza składy jednoosobowe. Bez uzasadnienia uchwały SN sądy nie wiedzą, jak dokładnie ją stosować, co prowadzi do tymczasowego zawieszenia 1700 zażaleń.
Wpływ wyroku TSUE na sprawy frankowiczów
Dodatkowo, liczba spraw może wzrosnąć w wyniku zbliżającego się wyroku Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej (TSUE) w sprawie bezumownego korzystania z kapitału, który ma zostać ogłoszony 15 czerwca br.
Wszyscy oczekują, że w uzasadnieniu sędziowie SN wyjaśnią, czy uchwała dotyczy tylko nowych spraw, które wpłynęły do sądu po 26 kwietnia, czy także tych w toku. Jeśli okaże się, że uchwała obejmuje również sprawy toczące się, rozpatrzenie 1700 zażaleń będzie wiązało się z koniecznością dolosowania po dwóch sędziów do każdej sprawy. Będzie to wyzwanie logistyczne, które wpłynie na funkcjonowanie sądów.
Ustawa obecnie przewiduje skład trzech sędziów do rozpatrzenia sprawy, jeśli jest ona uznana za precedensową lub zawiłą. Pytanie, które się pojawia, dotyczy tego, czy sprawy o zabezpieczenie można uznać za zawiłe. W przypadku braku zawiłości, istnieje możliwość zakwestionowania rozpoznawania spraw przez sądy w składach trzyosobowych.
Argumentem za uznanie spraw dotyczących zabezpieczeń za zawiłe może być fakt, że Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej ma się wypowiedzieć na ten temat, na co czekają aż dwa pytania. Jednak nie wszyscy mogą się z tym zgadzać, uważając to za naciągane uzasadnienie.
Konsekwencje uchwały SN i zmiany przepisów dla sądów apelacyjnych
Uchwała SN oraz zmiana przepisów spowodują kumulację spraw w sądach apelacyjnych. Zgodnie z nowelizacją Kodeksu postępowania cywilnego od 1 lipca br., zażalenia na postanowienia dotyczące zabezpieczeń będą rozpatrywane przez sąd drugiej instancji, a nie w ramach tzw. zażaleń poziomych. W praktyce oznacza to, że tysiące zażaleń trafią do sądów apelacyjnych, które będą musiały wyznaczyć trzech sędziów do ich rozpatrzenia.
Taka sytuacja może prowadzić do paraliżowania i spowolnienia pracy sądów, które zostaną zasypane nowymi aktami. Niemniej jednak, w dłuższej perspektywie uchwała SN oraz zmiana przepisów mogą doprowadzić do ujednolicenia orzecznictwa. Wprowadzenie składów trzyosobowych może być wyzwaniem logistycznym, ale jednocześnie przyczynić się do stworzenia bardziej spójnej linii orzeczniczej.
Uchwała Sądu Najwyższego: ograniczenie prawa do sprawiedliwego rozpoznania sprawy
Siedmioosobowy skład Izby Pracy i Ubezpieczeń Społecznych Sądu Najwyższego orzekł, że rozpoznanie sprawy cywilnej przez sąd drugiej instancji w składzie jednego sędziego, oparte na art. 15zzs¹ ust. 1 pkt 4 ustawy antycovidowej z 2 marca 2020 r., ogranicza prawo do sprawiedliwego rozpoznania sprawy. Uchwała ta ma moc zasady prawnej i obowiązuje od dnia jej podjęcia. Termin na sporządzenie uzasadnienia uchwały wynosi miesiąc. Na chwilę obecną uzasadnienie nie zostało jeszcze udostępnione. Warto zwrócić uwagę, że trzech z siedmiu sędziów zgłosiło zdania odrębne. Uzasadnienia tych zdań odrębnych również nie zostały jeszcze udostępnione.
Reasumując, uchwała Sądu Najwyższego wskazuje na ograniczenie prawa do sprawiedliwego rozpoznania sprawy, jeśli sąd drugiej instancji rozpoznaje sprawę cywilną w składzie jednego sędziego. Termin na sporządzenie uzasadnienia uchwały wynosi miesiąc, ale na razie nie zostało jeszcze udostępnione. Warto również zwrócić uwagę na zgłoszone zdania odrębne przez trzech sędziów, których uzasadnienia również nie są jeszcze dostępne.
