Nowe propozycje zmian w przepisach wprowadzone przez Ministerstwo Rozwoju i Technologii mogą zrewolucjonizować sytuację nieletnich biznesmenów, szczególnie tych, którzy rozwijają swoją działalność na platformach takich jak TikTok, YouTube czy Instagram. Zmiany mają na celu dostosowanie prawa do rozwoju cyfrowego, dając młodym ludziom więcej wolności, ale również narzucając pewne ograniczenia.
Spis treści:
Jak będzie można uzyskać zezwolenie sądu opiekuńczego na prowadzenie działalności przez małoletniego?
Ministerstwo proponuje, aby nieletni przedsiębiorcy, posiadający ograniczoną zdolność do czynności prawnych, mogli prowadzić działalność gospodarczą i zawodową bez zgody rodziców lub opiekunów, pod warunkiem uzyskania zezwolenia sądu opiekuńczego. Ta zmiana pozwoliłaby młodzieży szybciej wejść na rynek i rozwijać swoje umiejętności biznesowe, jednocześnie eliminując nieetyczne praktyki, takie jak rejestrowanie firm na bardzo młode dzieci przez ich rodziców.
W przypadku, gdy nieletni chce prowadzić działalność gospodarczą, może samodzielnie złożyć wniosek o zezwolenie sądu opiekuńczego, a także jego rodzice, opiekunowie czy kuratorzy. Z drugiej strony, osoby zainteresowane mogą również złożyć wniosek o orzeczenie przez sąd zakazu lub ograniczenia działalności.
Sąd będzie musiał szybko ocenić, czy stopień rozwoju umysłowego, stan zdrowia i dojrzałość nieletniego pozwala mu na prowadzenie działalności gospodarczej. Jeśli uzna, że dziecko może prowadzić własny biznes, wyda zezwolenie i wskaże przedmiot działalności gospodarczej według Polskiej Klasyfikacji Działalności na poziomie podklasy.
Zmiana systemu prawa cywilnego i konsekwencje dla zdolności do czynności prawnych
Mimo że zmiany przepisów mają na celu wspieranie młodych przedsiębiorców, prawnicy wyrażają obawy, czy nie wpłyną one negatywnie zarówno na młodych biznesmenów, jak i na ich kontrahentów. Wątpliwości dotyczą odpowiedzialności prawnej oraz kwestii związanych z ochroną praw dziecka.
W obliczu proponowanych zmian, eksperci w dziedzinie prawa wyrażają różne opinie na temat konsekwencji wprowadzenia nowych przepisów. Niektórzy, uważają, że zmiany będą pozytywne, umożliwiając młodzieży większą niezależność i umożliwiając prowadzenie odziedziczonych działalności po uzyskaniu zgody sądu. Inni, zgadzają się, że rewolucja cyfrowa sprawia, że dzieci mogą zarabiać na platformach społecznościowych, co wymaga uregulowania prawnego, ale mają też zastrzeżenia co do projektu.
Są też tacy eksperci co uważają, że projekt w zakresie małoletnich jest bardzo zły, ponieważ burzy system prawa cywilnego w zakresie zdolności do czynności prawnych oraz nie jest dostosowany do zasad odpowiedzialności cywilnej.
Obecnie, przedsiębiorcą może zostać osoba fizyczna, która posiada zdolność prawną i zdolność do czynności prawnych. Zdolność prawną posiadamy od narodzin do śmierci, podczas gdy zdolność do czynności prawnych jest zdobywana wraz z pełnoletnością, czyli ukończeniem 18 lat lub zawarciem małżeństwa. Osoby, które ukończyły 13 lat, mają ograniczoną zdolność do czynności prawnych, co pozwala im zawierać umowy w drobnych bieżących sprawach życia codziennego bez zgody przedstawiciela ustawowego.
Odpowiedzialność prawna i ochrona praw dzieci w kontekście prowadzenia działalności gospodarczej
W świetle proponowanych zmian, małoletni przedsiębiorcy będą mogli prowadzić działalność gospodarczą po uzyskaniu zgody sądu opiekuńczego, co może spowodować zmniejszenie kontroli rodziców nad prowadzoną przez dzieci działalnością. Jednak zdaniem niektórych ekspertów, nowe przepisy uwzględniają fakt, że dziecko jest samodzielnym podmiotem i może rozwijać swoje umiejętności biznesowe.
Warto jednak pamiętać, że wprowadzenie nowych przepisów może rodzić pytania dotyczące odpowiedzialności prawnej i ochrony praw dziecka, a także potencjalnych konsekwencji dla kontrahentów młodych przedsiębiorców. Dlatego istotne jest, aby dokładnie przemyśleć wprowadzane zmiany i znaleźć równowagę między potrzebą dostosowania prawa do zmieniających się realiów cyfrowych a ochroną praw i interesów dzieci oraz ich rodziców.
W związku z proponowanymi zmianami w przepisach, które nie różnicują wieku dzieci w odniesieniu do zdolności prowadzenia działalności gospodarczej, sądy rodzinne będą musiały decydować, czy dzieci w każdym wieku – od dwulatka po osiemnastolatka – mogą prowadzić własny biznes. Eksperci zwracają uwagę, że prowadzenie działalności gospodarczej wymaga rozeznania w przepisach wielu działów prawa, prowadzenia księgowości, wystawiania faktur i składania zeznań podatkowych, co może być trudne nawet dla dorosłych, a co dopiero dla małych dzieci.
Jednocześnie wyrażają obawy co do obciążenia sądów rodzinnych, które są już obecnie przeciążone pracą. Resort rozwoju odpowiada jednak, że kontrola sądu rodzinnego nad zakładaniem działalności gospodarczej przez osoby małoletnie będzie miała marginalny wpływ na funkcjonowanie sądów, wskazując na niewielką liczbę wniosków o zarejestrowanie działalności małoletnich, zarówno w 2021 roku, jak i w 2022 roku.
Równowaga między potrzebami małoletnich przedsiębiorców a zabezpieczaniem interesów kontrahentów
Wprowadzenie nowych przepisów może skutkować większą samodzielnością dzieci w zarabianiu w sieci, jednak wiąże się to również z odpowiedzialnością. Prawnicy zauważają, że dzieci będą musiały same zawierać umowy i występować przed sądem lub udzielać rodzicom pełnomocnictw, co może być trudne i ryzykowne dla nich. Niejasności związane z odpowiedzialnością dzieci prowadzących działalność gospodarczą są jednym z głównych problemów, które eksperci dostrzegają w proponowanych zmianach.
Proponowane zmiany dotyczące możliwości prowadzenia działalności gospodarczej przez małoletnich wywołują kontrowersje wśród ekspertów prawa. Wprowadzenie nowych przepisów wymaga zatem starannego zastanowienia, analizy wpływu na funkcjonowanie sądów oraz uwzględnienia kwestii odpowiedzialności prawnej i ochrony praw dzieci oraz ich rodziców. Wszystko to, aby znaleźć równowagę między dostosowaniem prawa do zmieniającej się rzeczywistości cyfrowej a zapewnieniem właściwej ochrony praw małoletnich przedsiębiorców.
W przypadku prowadzenia działalności gospodarczej przez małoletnich, odpowiedzialność kontraktowa może być problematyczna. Jeśli sąd zezwoli dziecku na prowadzenie działalności bez zgody rodziców, dziecko będzie stroną umowy, z której mogą wynikać różne problemy, takie jak naruszenie zasad uczciwej reklamy, praw autorskich, prawa do wizerunku, innych dóbr osobistych czy czyny nieuczciwej konkurencji.
Odpowiedzialność rodziców za nienależyte wykonanie umowy przez małoletniego może stanowić spory problem prawny, jeżeli ustawodawca nie ureguluje tego. Przepisy dotyczące odpowiedzialności deliktowej (art. 426 i 427 kc) nie obejmują wprost sytuacji, gdy niewykonanie lub nienależyte wykonanie zobowiązania nie jest uznane za delikt. W związku z tym może być trudno dochodzić odpowiedzialności rodziców na podstawie art. 427 kc.
Taka sytuacja może zachęcić niektóre rodziny do prowadzenia działalności na nazwisko dziecka, aby uniknąć odpowiedzialności wobec kontrahentów. Ustawodawca zatroszczył się o interes dziecka, ale nikt nie troszczy się o interes kontrahentów lub innych osób poszkodowanych działalnością gospodarczą małoletniego.
Dlatego ważne jest, aby ustawodawca rozważył uregulowanie kwestii odpowiedzialności kontraktowej oraz deliktowej w przypadku prowadzenia działalności gospodarczej przez małoletnich. Tylko wtedy możliwe będzie zapewnienie równowagi między zaspokajaniem potrzeb i ochroną praw małoletnich przedsiębiorców oraz zabezpieczaniem interesów kontrahentów i innych osób poszkodowanych w wyniku działalności gospodarczej prowadzonej przez osoby niepełnoletnie.
