W dzisiejszych czasach rynek finansowy jest coraz bardziej skomplikowany i pełen niepewności. W takim środowisku, ważne jest, aby inwestorzy byli w stanie ocenić ryzyko związane z potencjalnymi inwestycjami. W tym celu, agencje ratingowe wystawiają oceny wiarygodności kredytowej emitentów, określające ich zdolność do spłaty zobowiązań. System ocen ratingowych stosowany przez największe agencje, takie jak Moody’s Investors Service, Standard & Poor’s i Fitch IBCA, jest narzędziem, które pomaga inwestorom w podejmowaniu informowanych decyzji inwestycyjnych. W tym artykule omówimy zasady funkcjonowania systemu ocen ratingowych i jego znaczenie dla rynku finansowego.
Spis treści:
Ocena wiarygodności kredytowej emitenta: historia i współczesne stosowanie
System ratingów jest opisywany przez symbol kodu literowego (od „Aaa” do „D”), który określa wiarygodność kredytową emitenta. Został on po raz pierwszy wprowadzony w 1909 roku w Stanach Zjednoczonych przez Johna Moody’ego i jest używany do dzisiaj. W 1973 roku agencja Fitch Publishing Company jako pierwsza zaczęła stosować dodatkowe symbole „+/-„. Ocena zdolności kredytowej jest uwzględniana zarówno w długo- jak i krótkoterminowej perspektywie. Istnieją dwa poziomy oceny: inwestycyjny i spekulacyjny.
Poziom inwestycyjny oznacza, że podmiot jest w stanie spłacić odsetki i kapitał, czyli ryzyko jest niskie lub umiarkowane. Poziom spekulacyjny wskazuje, że ryzyko spłaty jest wysokie. Określenie „wysoka jakość” stosowane przez agencje ratingowe oznacza niskie ryzyko inwestycyjne i wysokie prawdopodobieństwo spłaty zobowiązań, a „niska jakość” oznacza wysokie ryzyko i zagrożenie spłaty zobowiązań.
Chociaż agencje stosują własne systemy ocen, nie różnią się one zasadniczo przy ocenie wartości długoterminowych. Kombinacja symboli: liter, cyfr (1, 2, 3) i znaków (+) i (-) dokładnie określa poziom i bezpieczeństwo zwrotu długu przez emitenta.
Podobieństwo systemu ocen stosowanego przez główne agencje ratingowe
System ocen stosowany przez trzy główne agencje: Moody’s Investors Service, Standard & Poor’s oraz Fitch IBCA jest podobny. Ocena zawierająca trzy lub dwie litery „A” oznacza bardzo bezpieczne inwestycyjne papiery wartościowe („wysoka jakość”), natomiast jedna litera „A”, trzy litery „B” i dwie „a” wskazują na wartości nadające się do celów inwestycyjnych („średnia jakość”). Dwie lub jedna litera „B” oraz co najmniej jedna litera „C” lub „D” oznaczają papiery spekulacyjne. Kategoria „C” obejmuje wartości o dużym ryzyku zwrotu zainwestowanego kapitału, natomiast ocena z literą „D” określa papiery bardzo ryzykowne, emitowane przez podmiot niewiarygodny („niska jakość”). Dodanie znaku (+) lub (-) lub cyfry (1), (2) lub (3) określa relatywną pozycję w ramach głównej kategorii. Ponadto wszystkie oceny mogą być uzupełnione miernikiem prognozy zmiany oceny w najbliższych latach: pozytywnym – może wzrosnąć, negatywnym – może spaść, stabilnym – bez zmian.
Klasyfikacja kredytowa długoterminowa: Najwyższe do zadowalającego poziomy
Najwyższy poziom, wskazujący na bardzo wysoką zdolność podmiotu do spłacania rat kapitałowych i odsetek. Ryzyko niespłacenia zobowiązania w całości w terminie jest zerowe: Aaa (Moody’s), AAA (S&P i Fitch IBCA). Wysoki poziom, wskazujący na wysoką zdolność podmiotu do spłacania rat i odsetek: Aa1, Aa2, Aa3 (Moody’s), AA+, AA, AA- (S&P i Fitch IBCA). Średni poziom, wskazujący na możliwość obniżenia jakości wartości przy wystąpieniu zmian w koniunkturze gospodarczej lub sytuacji politycznej: A1, A2, A3 (Moody’s), A+, A, A- (S&P i Fitch IBCA).
Zadowalający poziom, wskazujący na odpowiednią zdolność do spłacania rat i odsetek przy jednoczesnej większej możliwości wystąpienia obniżenia jakości wartości przy zmianach w koniunkturze gospodarczej i sytuacji politycznej: Baa1, Baa2, Baa3 (Moody’s), BBB+, BBB, BBB- (S&P i Fitch IBCA).
Skala ryzyka spekulacyjnego: od A do D
Średni poziom, wskazujący na średnią zdolność podmiotu do spłacania rat kapitałowych i odsetek, niepewność pełnego zwrotu zainwestowanego kapitału wraz z odsetkami: Ba1, Ba2, Ba3 (Moody’s), BB+, BB, BB- (S&P i Fitch IBCA). Poziom poniżej średniego, wskazujący na niewystarczającą gwarancję spłaty rat i odsetek: B1, B2, B3 (Moody’s), B+, B, B- (S&P i Fitch IBCA). Poziom niski, wskazujący na możliwość niewywiązania się podmiotu ze zobowiązań z powodu niesprzyjających warunków finansowo-ekonomicznych: Caa (Moody’s), CCC (S&P i Fitch IBCA).
Poziom bardzo niski, wskazujący na bardzo duże zagrożenie spłaty rat i odsetek: Ca (Moody’s), CC (S&P i Fitch IBCA). Poziom ryzykowny, wskazujący na zagrożenie spłaty z powodu wszczętego lub przewidywanego postępowania upadłościowego: C (Moody’s, S&P i Fitch IBCA). Poziom bardzo ryzykowny, wskazujący na niewiarygodność emitenta z powodu zaległości w płatnościach zobowiązań, a odzyskanie zainwestowanego kapitału będzie możliwe w przypadku likwidacji podmiotu: D (Moody’s, S&P i Fitch IBCA).
Dodatkowe oznaczenia w systemie ratingów agencji Standard & Poor’s i Fitch IBCA
Agencje Standard & Poor’s i Fitch IBCA dodatkowo stosują oznaczenia uzupełniające klasyfikację. Fitch IBCA wykorzystuje następujące oznaczenia: „S” (przyznana ocena jest zawieszona), „LOC” (przyznana ocena bazuje na gwarancji banku), „Conditional” (przyznana ocena jest uzależniona od pewnych okoliczności), „Withdrawn” (przyznana ocena została cofnięta) i oznacza trend oceny ratingowej w stosunku do ostatniej klasyfikacji poprzez symbole strzałek. Agencja Standard & Poor’s stosuje natomiast następujące dodatkowe oznaczenia: „c” (wyemitowano papiery z opcją), „L” (kwota długu jest zabezpieczona skarbowymi papierami wartościowymi), „p” (ocena tymczasowa), „*” (warunkowa kontynuacja weryfikowania oceny w zależności od dodatkowych danych), „r” (zobowiązania o wysokiej zmienności), „NR” (bez ratingu), „NM” (bez znaczenia). S&P określa także prognozę trendu oceny w najbliższych latach.
Oceny ratingowe jako ważne narzędzie dla inwestorów
W conclusion, system ocen ratingowych jest ważnym narzędziem dla inwestorów, którzy chcą ocenić ryzyko związane z potencjalnymi inwestycjami. Oceny wystawiane przez agencje ratingowe, takie jak Moody’s Investors Service, Standard & Poor’s i Fitch IBCA, pomagają w ocenie zdolności emitentów do spłaty zobowiązań i w podejmowaniu informowanych decyzji inwestycyjnych. Warto pamiętać, że system ocen ratingowych jest narzędziem, a nie regułą, i nie powinien być jedynym czynnikiem branym pod uwagę przy podejmowaniu decyzji inwestycyjnych.
Podsumowując, system ocen ratingowych jest ważnym elementem rynku finansowego, który pozwala inwestorom na ocenę ryzyka i podejmowanie informowanych decyzji inwestycyjnych. Warto znać jego zasady i korzystać z niego jako jednego z wielu narzędzi przy podejmowaniu decyzji inwestycyjnych.
